της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Αν είσαι trekky, δε χρειάζεσαι καμία επεξήγηση για την πρώτη πρόταση του παραπάνω προλόγου, ενώ η δεύτερη μπορεί να σου έχει προκαλέσει ήδη πολλαπλούς… οργασμούς. Αν δεν είσαι trekky, όμως, και επεξήγηση χρειάζεσαι (τι εστί «Πρωταρχική Οδηγία»;) και ιδέα δεν έχεις ως προς τι οι οργασμοί, μην ανησυχείς. Αυτό το πρώτο sequel του – δια χειρός Έιμπραμς και της σεσημασμένα πιστής, δημιουργικής ομάδας του (Ρομπέρτο Όρσι, Άλεξ Κέρτζμαν και Ντέιμον Λίντελοφ στο σενάριο, Μπράιαν Μπερκ στην παραγωγή, Μάικλ Τζιακίνο στη μουσική) – αναγεννημένου ή επαναπροσδιορισμένου εξ αρχής ή ρηξικέλευθα εκ(μετα)μοντερνισμένου, εμβληματικού, τηλεορασόθεν, franchise επιστημονικής φαντασίας, και τις απορίες θα σου λύσει και κάθε άλλο παρά ακαταλαβίστικο είναι. Απλά, δε θα σου προκαλέσει τα ρίγη απόλαυσης, στα οποία πιθανότατα θα υποβάλει τους trekkies. Ποιούς trekkies, όμως; Και τι, τέλος πάντως, σημαίνει trekky;

Trekkies αποκαλούνται οι περισσότερο ή λιγότερο φανατικοί μύστες του φουτουριστικού, διαστημικού έπους που σκαρφίστηκε ως αισιόδοξο, παραλίγο ουτοπικό μέλλον της ανθρωπότητας ο Τζιν Ρόντενμπερι, δις: το 1966 με το «Star Trek» και ξανά, εκ νέου, το 1987, με το «Star Trek: The Next Generation», αμφότερες τηλεοπτικές σειρές που άλλαξαν για πάντα το τοπίο τόσο της τηλεόρασης, όσο και της επιστημονικής φαντασίας. Κατά συνέπεια, υπάρχουν δύο γενιές trekkies: η πρώτη ή παλιά και η δεύτερη ή νέα. Η πρώτη γνώρισε και αγάπησε τον Αστροστόλο, το διαστημόπλοιο Enterprise και τα τολμηρά, αλλά ειρηνικά, εξερευνητικά ταξίδια του σε νέους, άγνωστους κόσμους και πολιτισμούς, μέσω του πρώτου του πληρώματος, της τριετούς, πρωτότυπης σειράς και των έξι ταινιών που ακολούθησαν ως συνέχειές της. Πίνει νερό στο όνομα του Καπετάνιου – αξιαγάπητου κωλόπαιδου – Κερκ / Γουίλιαμ Σάτνερ και του αυστηρά λογικού και όμως βαθιά συναισθηματικού, διαπλανητικού μιγά – από μητέρα άνθρωπο και πατέρα Βάλκαν – Σποκ / Λέναρντ Νίμοϊ. Ξέρει λίγες, τις βασικές, φράσεις ή μιλά άπταιστα τη γλώσσα των Κλίνγκον – αρχετυπικής νέμεσης του Αστροστόλου. Αγαπά την «Οργή του Καν» (1982) περισσότερο από κάθε άλλη ταινία «Star Trek». Και υμνεί τον πρωτοπόρο για την εποχή του, πολυπολιτισμικό χαρακτήρα του πληρώματος του Enterprise. Πλήρωμα που συμπεριελάμβανε και την αξιωματικό επικοινωνίας Ουχούρα της Νισέλ Νίκολς – μιας από τους πρώτους αφροαμερικανούς ηθοποιούς σε έναν, τυπικά έστω πρωταγωνιστικό, μη ταπεινωτικό τηλεοπτικό ρόλο. Αυτή, λοιπόν, η παλιά γενιά trekkies, μπορεί, αν δεν την εκλάβει ως inside joke, να παραπονεθεί φευγαλέα για την πρωτοφανώς… άτριχη εμφάνιση των Κλίνγκον (που για διάφορους λόγους άλλαξαν δραματικά εμφάνιση μέσα στα χρόνια, αλλά πάντοτε ήταν εξαιρετικά τριχωτοί), αλλά κατά τα άλλα θα την κάνει λαχείο τόσο με τη σπουδή της εξέλιξης της σχέσης Κέρκ και Σποκ ως αφηγηματικό πυρήνα του σεναρίου, όσο και με την παρθενική παρουσία του Καν – κακού της υπόθεσης στην αγαπημένη του «Star Trek» ταινία.

Η δεύτερη γενιά trekkies (στην οποία ομολογώ πως ανήκω κι εγώ) ανακάλυψε και εθίστηκε στο σύμπαν που σκαρφίστηκε ο Ρόντενμπερι και οι πνευματικοί κληρονόμοι του (με επικεφαλής τον Ρικ Μπέρμαν), μέσω του δεύτερου πληρώματος του Enterprise, της επταετούς σειράς «Star Trek: The Next Generation», των τριών τηλεοπτικών spin-off της («Deep Space Nine», «Voyager» και το prequel «Enterprise») και των τεσσάρων ταινιών που το ακολούθησαν. Εμείς είμαστε πιο ευέλικτη, πιο δυναμική, πιο… πολύχρωμη και ποικιλότροπη γενιά. Μπορεί να κόβουμε ομαδόν φλέβα για τον – πιο απτό, ανθρώπινο και εναλλακτικό… Βούδα που θα συναντήσεις ποτέ – Καπετάνιο Ζαν-Λικ Πικάρντ του Πάτρικ Στιούαρτ και τον πλωτάρχη ρομπότ – σήμα κατατεθέν πλέον της μυθολογίας περί τεχνητής νοημοσύνης και όλου του υπαρξιακού και φιλοσοφικού βάρους που αυτή κουβαλά – Ντέιτα του Μπρεντ Σπίνερ, ταυτόχρονα, όμως, ο/η καθένας/μια από εμάς μπορεί και έχει ένα πιο προσωπικό, ξεχωριστό και ιδιαίτερο φετίχ (το «Voyager» είναι το δικό μου). Για εμάς, το «First Contact» (1996) είναι μακράν η καλύτερη κινηματογραφική «Star Trek» μετενσάρκωση, αφού οι cyborg κακοί Μποργκ που πρωταγωνιστούν σε αυτό αποτελούν (ήδη από την πρώτη τους εμφάνιση στο «The Next Generation») μια από τις καταλυτικότερες μυθοπλαστικές δημιουργίες – σχόλιο για την όλο και πιο άρρηκτη σχέση του ανθρώπου με την τεχνολογία. Και όσο και αν εκτιμούμε την παλιομοδίτικη πρωτοπορία της πρωτότυπης σειράς, δεν μπορούμε παρά να υπερασπιστούμε με ορμητικό πάθος τις ουσιαστικά γενναίες και καινοτόμες αποφάσεις που πήρε τόσο το «The Next Generation» στους τελευταίους κύκλους του, όσο και όλα τα τηλεοπτικά και κινηματογραφικά spin-off του.

Τα πληρώματα δεν ήταν πλέον μόνο πολυπολιτισμικά, αλλά και πολυφυλετικά, συμπεριλαμβανομένων και ανθρωποειδών από άλλα – ακόμα και πρώην εχθρικά – πλανητικά συστήματα (Κλίνγκον και Μπέταζοϊντ στο «The Next Generation», Μπατζόραν, Τσέιντζλινκ, Τριλ, Φερένγκι και Κλίνγκον στο «Deep Space Nine», Βάλκαν, Κλίνγκον, Ταλάξιαν, Οκάμπαν και Μποργκ στο «Voyager»). Ταυτόχρονα, η αφήγηση έπαψε να δίνει βάρος σε μόνο έναν ή δύο από τους ήρωες και έγινε πραγματικά πολυπρόσωπη, δίνοντας ανεκτίμητο χώρο εξέλιξης σε όλους, οι γυναίκες κέρδισαν με το σπαθί τους μια κάθε άλλο παρά τυπική, πρωταγωνιστική ισότητα (με αποκορύφωμα την Κάθριν Τζέινγουεϊ της Κέιτ Μάλγκριου στο «Voyager», που έγινε η πρώτη γυναίκα Καπετάνιος της τηλεοπτικής Ιστορίας), ενώ οι αλληγορικές διαστάσεις των σεναρίων γκριζάρισαν εύστοχα και απέκτησαν πολύ μεγαλύτερο βάθος. Εμείς, λοιπόν, η νέα γενιά trekkies, πιθανότατα να γκρινιάξουμε λίγο περισσότερο για το «Star Trek Into Darkness». Για την εμμονή του σεναρίου του με τον Κέρκ και τον Σποκ, που αφήνει λιγότερο ή περισσότερο ανεκμετάλλευτα τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος, και ειδικά τους εξωφρενικά ζουμερούς Μπόουνς και Σκότι (των έτσι και αλλιώς πολύ πιο γοητευτικών από τον Πάιν ηθοποιών, Έρμπαν και Πεγκ), τους οποίους περιορίζει απλά σε ρόλους comic relief. Για την ανεξήγητη εν έτει 2013 και αδικαιολόγητη για έναν δημιουργό που στο παρελθόν μάς έχει συστήσει στιβαρές ηρωίδες σαν τις Σίντνεϊ Μπρίστοου («Alias») και Ολίβια Ντάναμ («Fringe»), παλιομοδίτικα διακοσμητική προσέγγιση που επιφυλάσσει στις γυναίκες. Ιδιαίτερα για την απαράδεκτη, ηδονοβλεπτική πρακτική του να γδύνει, μπροστά στα μάτια του Κερκ, τις επιστήμονες που ευελπιστούν να γίνουν μέλη της οικογένειας του Enterprise (στο πρώτο έμεινε με τα εσώρουχα η Ουχούρα της Σαλντάνα, εδώ μένει η Κάρολ της Ιβ). Για το μηδαμινό αλληγορικό του βάθος, τέλος, που ελάχιστα πράγματα έχει να πει, εμμέσως πλην σαφώς, για το σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.

Αρκετά, όμως, με την γκρίνια. Γιατί και εμείς, οι μεταμοντέρνοι trekkies, μαζί με τον μέσο, «κανονικό» θεατή, θα παρασυρθούμε αμαχητί από το high-tech, στιλπνό, οπτικό μεγαλείο αυτού του φιλμ, που συχνά πυκνά κόβει την ανάσα, ενίοτε απογειώνεται χάρη στο 3D και αφήνει την όψη όλων των προηγούμενων, κινηματογραφικών «Star Trek» να φάει τη σκόνη του. Θα εκτιμήσουμε και απολαύσουμε δεόντως το απαραίτητο, διακριτικό, αλλά εύστοχα πανταχού παρόν χιούμορ, που γειώνει αποτελεσματικά το όλο εγχείρημα και το γλιτώνει από μια πιθανά βαριά και ασήκωτη σοβαροφάνεια ή ανυπόφορες μεσσιανικές, αλαζονικές κορώνες (βλέπε «Άνθρωπος από Ατσάλι»). Θα παραδεχτούμε το θάρρος του να τσαλακώσει το clean-cut προφίλ του Αστροστόλου, αποκαλύπτοντας τη ρίζα του κακού σε ένα από τα πιο υψηλόβαθμα στελέχη του. Και θα υποκλιθούμε… οργασμικά στην επιβλητική παρουσία του Κάμπερμπατς, που ως Καν κλέβει αμετάκλητα την παράσταση, αποδεικνύοντας για άλλη μια – υπέροχα αξέχαστη – φορά, πως και γιατί είναι ο πλέον περιζήτητος ερμηνευτικός χαμαιλέοντας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αυτή τη στιγμή.