του Ηλία Φραγκούλη

Η επιστροφή του Κορεάτη Μπονγκ Τζουν-Χο φέρνει κάπου στο νου τον πολυεπίπεδο τρόπο ανάγνωσης του «The Host» (2006), εδώ με τρόπο πιο προφανή, όμως, καθώς το κάθε βαγόνι της αμαξοστοιχίας του «Snowpiercer» έχει τη δική του αλληγορική σημασία στο «δέντρο» τής πλέον γνώριμής μας ταξικής κλίμακας. Σαν σε levels video-game που ανεβάζουν βαθμό δυσκολίας για τους μελλοντικούς «παίκτες» μιας όχι και τόσο μακρινής δυστοπίας, το φιλμ προχωράει με αυξανόμενη βία και ανυποχώρητη κατεύθυνση προς τα μπρος (βλέπε μηχανοστάσιο), για να καταλήξει σε μια εκκεντρική σύγκρουση κομμουνιστικού μανιφέστου με τον… «Μάγο του Οζ»!

Αρχικά, αντιλαμβανόμαστε την εννοιολογική σημασία τού οχήματος ως σύγχρονης κιβωτού, η οποία όμως δε φέρει θρησκευτικούς συμβολισμούς αλλά… οργουελικούς κοινωνικούς ρόλους, διεστραμμένα μοιρασμένους ανάμεσα στην πινακοθήκη των χαρακτήρων της ταινίας, που σε πολλές περιπτώσεις δε θυμίζουν ανθρώπους. Η «φάρμα» εδώ έχει εξελίξει σχεδόν… αντι-δαρβινικά την αλυσίδα του διασωθέντος είδους μας, με τους τελευταίους τροχούς τής αμάξης να αποτελούν την πλέον απρόσωπη πλέμπα που γίνεται θυσία με όποιο τρόπο… ορέγεται η «πρώτη θέση». Εκείνη, φυσικά, έχει επιβάλει τους δικούς της καπιταλιστικούς νόμους σε όλα τα βαγόνια και τη λειτουργικότητα του τρένου, συντηρώντας τις δομές τού δυτικού πολιτισμού ακριβώς όπως τους βιώνουμε και σήμερα.

Οι «αγανακτισμένοι» του «Snowpiercer» θα κάνουν την αναπόφευκτη tour της αμαξοστοιχίας (διαφορετικά δε θα είχαμε ταινία…), η οποία περιέχει στοιχεία από την σε καραντίνα, καταραμένη διαδρομή από το «Πέρασμα της Κασσάνδρας» (1976), με τη βρώμικη αισθητική των «Παιδιών των Ανθρώπων» (2006), αλλά, κυρίως, εγκλωβίζει το φιλμικό σύμπαν τού project στη βινιετοειδή κλειστοφοβία του γαλλικού comic των 80’s, «Le Transperceneige», στο οποίο βασίστηκε. Είναι μια παγίδα που ο Μπονγκ Τζουν-Χο δεν αποφεύγει, κι ας έχει δώσει μεγάλο βάρος στο σκηνογραφικό μέρος. Οι χώροι δεν του επιτρέπουν να κινηθεί ευρηματικά και η εναλλαγή τού design είναι μια κάποια… σωτηρία για το βλέμμα του θεατή, που θα βρει ευκαιρίες να αισθανθεί… αναταράξεις με σεκάνς δράσης και δηκτικά ειρωνικού χιούμορ, κερδίζοντας και bonus πόντους υπέρ τού «ταξιδιώτη» με την αποκάλυψη της πρώτης ύλης της τροφής των κατώτερων στρωμάτων (τρέμε «Soylent Green»!), της προπαγανδιστικής εκμάθησης στην τάξη των ανηλίκων ή του παρακμιακού και βουτηγμένου στο σεξ και τα ναρκωτικά party.

Στο πλαίσιο μιας ακριβής, διεθνούς παραγωγής, για πρώτη φορά στη φιλμογραφία του με διαλόγους στα αγγλικά, ο Μπονγκ Τζουν-Χο μπορεί να χαίρεται για τον άθλο τού «Snowpiercer». Είναι μια ταινία με επαναστατικά μηνύματα, που επιχειρεί να αφυπνίσει πολιτικά, κοινωνικά και οικολογικά. Σε μια εποχή παραίτησης στο κομιξάδικο, αφελώς φανταστικό και μονοδιάστατα διασκεδαστικό προϊόν, εδώ έχουμε ένα έργο που σου πλασάρεται με σχετικά φαντεζί τρόπο για να σε βάλει σε σοβαρές σκέψεις. Αν έλειπαν κάποιες μη πιστευτές καταλήξεις της πλοκής και ο ρυθμός – παραδόξως κυρίως προς το φινάλε – δεν εκτροχιαζόταν, οι κατασκευαστικές ατασθαλίες θα περνούσαν απαρατήρητες και θα μιλούσαμε για ένα πραγματικά σπουδαίο φιλμ. Όπως και να ’χει, όμως, θα ήταν… απάνθρωπο να πω ότι δεν το αξίζει το εισιτήριό του!