του Ηλία Φραγκούλη

Η νέα ταινία του Βιλνέβ (μετά το εξαιρετικό «Μέσα από τις Φλόγες») ξεκινά με το «Πάτερ ημών». Αμέσως μετά, μια καραμπίνα εκπυρσοκροτεί και ένας κυνηγός σκοτώνει ένα ελάφι. Η θρησκευτική πίστη είναι έκδηλη στο φιλμ, όμως, κάθε ανθρώπινη πράξη καταπατά τις αρχές της. Στο φινάλε, αλώβητα παραμένουν μονάχα τα σύμβολα. Ο νους και η ψυχή έχουν καταπατήσει τον θείο λόγο.

Η προσοχή στη λεπτομέρεια είναι κάτι που σε παρασύρει από τα πρώτα κιόλας πλάνα, με κάποια απλά διερευνητικά ή και επικίνδυνα ύποπτα υποκειμενικά. Ο σταυρός που κρέμεται από τον καθρέφτη ενός αυτοκινήτου, το κόκκινο, σαν απειλή, χρώμα του φαναριού στο RV που οργώνει την περιοχή, τα κομμένα μέλη του ζώου που φονεύθηκε για να γίνει μέρος του γιορτινού τραπεζιού. Κάτι άσχημο θα συμβεί. Το ίδιο το περιβάλλον είναι μουντό, λες και ο Δημιουργός απέρριψε από τη ζωή αυτών των ανθρώπων το φωτεινό, το χρώμα. Η φύση δεν είναι μαζί με αυτούς τους ήρωες, γιατί οι ίδιοι την προσέβαλαν προ πολλού.

Ενώ τα κοριτσάκια αγνοούνται, η αστυνομία συλλαμβάνει τον νεαρό οδηγό του RV (σε μια σεκάνς υποδειγματικού σασπένς) τον οποίο όλοι θεωρούν ύποπτο απαγωγέα ή και serial killer, όμως, στην ανάκριση αποδεικνύεται πως ο Άλεξ είναι ένα άκακο, σχεδόν καθυστερημένο πλάσμα. Μόνο ο πατέρας της μιας μικρής προβληματίζεται με το – εύλογο – ερώτημα, πώς είναι δυνατόν ένας τέτοιος άνθρωπος να κουμαντάρει ένα τόσο μεγάλο όχημα. Στη σκηνή της απελευθέρωσής του, ο Άλεξ ψιθυρίζει στον πατέρα κάτι αδιαμφισβήτητα ενοχοποιητικό εις βάρος του. Δεν ξέρουμε αν λέει την αλήθεια, δε γνωρίζουμε τι είδους παιχνίδι κάνει, αλλά αυτή η «φιτιλιά» έχει ανάψει τα αίματα και ο κεντρικός χαρακτήρας τής ταινίας βρίσκεται στα πρόθυρα της πράξης αυτοδικίας.

Από εκεί και πέρα, το «Prisoners» ξεδιπλώνει τα χαρτιά του με έναν τρόπο βασανιστικό για το θεατή, ο οποίος καλείται να υπομείνει τον αργό ρυθμό της ταινίας (δες και τη διάρκεια) ως ένα αλύτρωτο αφηγηματικό ύφος που δοκιμάζει τα ψυχολογικά αποθέματα αντοχής τού κοινού, σε συνδυασμό με τους βασικούς κανόνες ενός θρίλερ αγωνίας, που έχει οργανωθεί σαν ωρολογιακή βόμβα πάνω από τις ζωές των δύο κοριτσιών. Οι επιλογές των ηρώων κρίνονται από εσένα, όμως, η μετατόπιση του βάρους και των ηθικών διλημμάτων προς την πλευρά σου είναι προφανής. Ο Βιλνέβ σε κάνει συνεργό είτε στο έγκλημα είτε στην αυτοδικία. Το κρίμα πέφτει και στο δικό σου λαιμό, καθώς ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο σκηνοθέτης σού επιτρέπει όχι μόνο να ακολουθείς την πλοκή με ένα τόσο ψυχοφθόρο σασπένς (λειτουργεί εντονότερα στον μέσο θεατή όταν σε κίνδυνο βρίσκονται παιδιά), αλλά επίσης να δίνεις και τις δικές σου απαντήσεις στο αν θα έπραττες το ίδιο, μπροστά στο μοναδικό δίλημμα που ριζώνει σαν ιός και εξαπλώνεται μέσα σου. Σου τρώει τα σωθικά.

Με ένα πρωτότυπο σενάριο που καθοδηγεί αλάνθαστα τους μηχανισμούς τού είδους τού θρίλερ πάνω σε ένα puzzle από το οποίο λείπουν αρκετά κομμάτια ώστε να μπεις στον κόπο και να συμπληρώσεις μόνος σου την εικόνα – προφίλ του απαγωγέα (και πιθανότατα και serial killer) και με τη μαγιά μιας παράδοσης ταινιών που ξεκινούν από τη «Σιωπή των Αμνών» και το σινεμά του Φίντσερ, για να φτάσουν σε πιο οικογενειακά δράματα τύπου «In the Bedroom» και «Mystic River», το φιλμ του Βιλνέβ έρχεται να συνδυάσει το αίσθημα του φόβου στην άκρη του καθίσματος μαζί με το σοκαριστικά συγκινητικό, παρουσιάζοντας το πορτρέτο μιας χώρας που δεν κρύβει μυστικά στη ντουλάπα της αλλά τα χειρότερα τέρατα στο βαθύ σκοτάδι των υπογείων της.

Στα χέρια ενός άλλου σκηνοθέτη, χωρίς ένα τόσο δυνατό ensemble ερμηνευτών (Τζάκμαν για πρώτο ρόλο, Λίο για δεύτερο γυναικείο, ίσως), την εκπληκτική φωτογραφία του Ρότζερ Ντίκινς (πάει για ενδέκατη υποψηφιότητα στα Όσκαρ) ή τις πένθιμης, θρησκευτικής τελετής συνθέσεις του Γιόχαν Γιόχανσον, το «Prisoners» σίγουρα θα ήταν μια άλλη ταινία (και συντομότερη, εννοείται). Τώρα, κάνε το σταυρό σου γι’ αυτό που είναι!