του Ηλία Φραγκούλη

Λοιπόν, εδώ έχουμε να κάνουμε με μία αληθινή ταινία τρόμου. Γιατί το θέμα της σχετίζεται με κάτι που όλοι πρόκειται να βιώσουμε: το γήρας και το θάνατο. Αναπόφευκτα και τα δύο. Δεν επιθυμούμε να τα σκεφτόμαστε ιδιαίτερα. Παραγνωρίζουμε το πρώτο, αποφεύγοντας ν’ αναδεικνύουμε τα χαρακτηριστικά του στην εξωτερική μας εμφάνιση, κάνουμε ότι το δεύτερο δεν υπάρχει, καθώς συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε και να μετράμε… αντίστροφα.

Είναι σκληρό αυτό που διαπράττει στο «Old» ο Μ. Νάιτ Σιάμαλαν. Αδυσώπητο, ειλικρινά. Σε φέρνει αντιμέτωπο με μια ταχύτατη «περίληψη» ζωής, ένα fast-forward βίου ολόκληρου για τους ήρωές του, που αδυνατούν να ελέγξουν το πέρασμα του χρόνου και γερνούν… μέχρι θανάτου. Είναι μία δυσάρεστη ταινία, που κατά βάθος σε κάνει να ξεχνάς το υπερφυσικό, φανταστικό στοιχείο της πλοκής και σε υποχρεώνει να συνειδητοποιήσεις τι είναι αυτό που πρόκειται να σου συμβεί… στις όποιες επερχόμενες δεκαετίες, εάν πεθάνεις από φυσικά αίτια. Και, ξέρεις, θα πεθάνουμε όλοι.

Τοποθετημένο (υπούλως) μέσα σ’ ένα φόντο ιδανικών καλοκαιρινών διακοπών σε εξωτική νήσο, με τόπο διαμονής χλιδάτο ξενοδοχείο, και την πρόκληση της εμπειρίας μιας πανέμορφης, σχεδόν «ιδιωτικής» παραλίας, το «Old» σου πουλάει ένα «περιτύλιγμα» – παγίδα, για να σε παρασύρει σ’ ένα ψυχοφθόρο παιχνίδι θριλερικής έντασης, με μια ποικιλία χαρακτήρων από διαφορετικές ηλικίες κι εθνικότητες, που θα έλεγε κανείς πως… δεν βρέθηκαν καθόλου τυχαία στο συγκεκριμένο σημείο του πλανήτη! Από τη στιγμή που τούτοι οι αθώοι παραθεριστές καταλάβουν αυτό που ο θεατής γνωρίζει εξαρχής, η απόγνωση θα είναι η βασική τους αντίδραση, καθώς οι απόπειρες φυγής θα στέφονται με απανωτές αποτυχίες.

Η αγωνία πως η επίλυση του μυστηρίου μπορεί να καταλήξει σε ένα κάποιο φιάσκο, σαφώς και θα υπάρχει στο βάθος του μυαλού του θεατή, καθώς μιλάμε για ταινία του Σιάμαλαν, ο οποίος (ως επί το πλείστον) στηρίζει τα έργα του στην ύπαρξη ενός ανατρεπτικού high-concept gimmick. Είναι το σήμα κατατεθέν του από την εποχή της «Έκτης Αίσθησης» (1999), άλλωστε. Εννοείται πως αυτό θα περιμένετε για να «λυτρωθείτε» από τη σκέψη του θανάτου στο φινάλε. Και είναι ιδιοφυές το στοιχείο που προσθέτει ο Σιάμαλαν για ν’ αλλάξει τον τρόπο που κλείνει η graphic novel «Sandcastle», στην οποία βασίστηκε ουσιαστικά το σενάριο του φιλμ. Το «ανεξήγητο» εκείνης περνάει στην άκρη, για να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα πιο ρεαλιστικά και ίσως τόσο αρρωστημένα (#diplhs) όσο και η κοινωνία στην οποία επιδιώκουμε να γεράσουμε… φυσιολογικά. Δυστυχώς, για τους προφανείς λόγους, δεν δύναμαι να επεκταθώ στο κυρίως plot twist – μυστικό της ταινίας, που μπορώ όμως να πω ότι είναι ανατριχιαστικά επίκαιρο, σαν βγαλμένο από «θεωρία συνομωσίας» gone wrong, μα και τόσο ανησυχητικά πιθανό να ευσταθεί! Να συμβαίνει ήδη, αν όχι εδώ και… δεκαετίες!

Μεταξύ… θανατερά σοβαρού και μακάβρια αστείου (ή και ηλίθιου σαν εύρημα, για τους «αρνητές» του σινεμά του Σιάμαλαν!), το «Old» μελετά ταυτόχρονα την ανθρώπινη συμπεριφορά που ορίζει η εκάστοτε ηλικία / δεκαετία της ζωής μας, εάν ακολουθούμε «σωστά» τα κοινωνικά πρότυπα των πολιτισμών μας. Αν και η μοίρα της Φύσης είναι τέτοια που, πραγματικά, (προ)αποφασίζει την πορεία του θνητού μας βίου. Γεννιόμαστε παιδιά και πεθαίνουμε… σαν παιδιά. Που θέλουν να ξεχάσουν πως ήταν αυτός ο κόσμος στο ενδιάμεσο. Αφού πρώτα επιχειρήσουμε να ξεχάσουμε ότι θα πεθάνουμε.