της Βαρβάρας Κοντονή

Σχεδόν δεκατέσσερα χρόνια μετά την τελευταία μεγάλου μήκους της («Eduart»), η Αγγελική Αντωνίου επιστρέφει με διπλό project, την «Πράσινη Θάλασσα», μια μεγάλου μήκους βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Ευγενίας Φακίνου, αλλά και το ντοκιμαντέρ «Οι Άγνωστοι Αθηναίοι», μια ατόφια, αληθινή καταγραφή της ζωής των αδέσποτων στο κέντρο της Αθήνας και μαζί ένα ντοκιμαντέρ για το διαρκώς μεταβαλλόμενο αστικό τοπίο.

Τετράποδοι φίλοι (για πολλούς εχθροί) περιδιαβαίνουν απ’ άκρη σ’ άκρη την Αθήνα σε αναζήτηση τροφής, στέγης, ενός χαδιού από κάποιον περαστικό. Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που νοιάζονται για τους αδέσποτους σκύλους της πόλης: ο συνταξιούχος κύριος Αχιλλέας που τα φροντίζει εδώ και τριάντα χρόνια, ο άστεγος (κι αυτός «αδέσποτος», όπως συνηθίζει να λέει) Σπύρος που συντροφεύει στα παγκάκια της Καπνικαρέας τη χτυπημένη και ηλικιωμένη πια Φωτούλα, ο πάντα κεφάτος Παύλος ο φαρμακοποιός, με τη φυσαρμόνικά του και τις κονσέρβες του έτοιμες για όλες τις γνωστές και άγνωστες πεινασμένες ψυχές του δρόμου. Σε τούτο το άτυπο, αστικό road trip, η Αντωνίου αποτυπώνει με ειλικρίνεια και στοργή την καθημερινότητα των σκυλιών αυτών και των πιστών φροντιστών τους, αλλά και τις αδιάκοπες μεταλλάξεις του αθηναϊκού περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια έξι ετών γεμάτων χαρές, λύπες, εκπλήξεις και αναπόφευκτων απωλειών.

Δύσκολο να μη συγκινηθεί κανείς με τούτο το ντοκιμαντέρ. Είναι δεδομένο πως όσοι επιλέξουν να το δουν, τρέφουν για τα αδέσποτα κάτι περισσότερο από μια απλή συμπάθεια, οπότε για να το βγάλουμε νωρίς από τη μέση αυτό, ετοιμαστείτε για κλάμα. Πολύ κλάμα. Πέρα, όμως, και πάνω από την προφανή συναισθηματική φόρτιση που θα βιώσουν οι θεατές, οι «Άγνωστοι Αθηναίοι» είναι ένα συνονθύλευμα εικόνων και ήχων (εξαιρετική η πρωτότυπη μουσική του Σεραφείμ Γιαννακόπουλου των Planet of Zeus), ένα ετερόκλητο ψηφιδωτό πολιτισμικών δρώμενων, αγνώστων ανθρώπων και ιστορίας του δρόμου, που με υπερβάλλοντα ζήλο η Αντωνίου καταφέρνει να συμπυκνώσει στο μόλις 75 λεπτών ντοκιμαντέρ της, αποδεικνύοντας περίτρανα πως σε πολλές περιπτώσεις μια εικόνα πράγματι ισούται με χίλιες λέξεις.

Δεν είναι μόνο ότι η Αντωνίου καταφέρνει εδώ ν’ αναδείξει με ενσυναίσθηση ένα τόσο μείζον ζήτημα, όπως αυτό των αδέσποτων στην Αθήνα (μοναδικό φαινόμενο, όπως παραδέχεται η ίδια σε συνέντευξή της, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όπου δεν κυκλοφορούν με τέτοια άνεση αδέσποτα σκυλιά), αλλά και ότι αυτό ξεφεύγει από το συγκεκριμένο θεματικό του πλαίσιο, ανάγοντας τελικά το ντοκιμαντέρ σε μια ειλικρινή, διπλή καταγραφή των κυρίαρχων αδέσποτων ειδών της πόλης, των ζώων και των ανθρώπων της. Είναι ενδιαφέρον το ότι η σκηνοθέτις επιλέγει να παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, και τον Σπύρο, τον άστεγο προστάτη των σκύλων, καταδεικνύοντας τη διττή αποτυχία όλων μας για μια κατάσταση που προοδευτικά διαιωνίζεται.

Στον πυρήνα τους, οι «Άγνωστοι Αθηναίοι» είναι ένα γλυκόπικρο, πολύχρονο οδοιπορικό στην καρδιά της πρωτεύουσας, μιας Αθήνας που μεταβάλλεται διαρκώς, μεταμορφώνεται, αλλάζει και μαζί της αλλάζουν όχι μονάχα οι άνθρωποί της, αλλά και οι πιο ανυπεράσπιστοι «πολίτες» της, τα αδέσποτά της. Κάπου μέσα στις ιστορίες του Ορφέα και του Κωνσταντίνου, που τους άρεσε ν’ αράζουν μαζί στα μπαράκια της Κολοκοτρώνη, του Γλύκα που περνούσε τα βράδια του παρέα με τους θυρωρούς της Μεγάλης Βρετανίας και του σχεδόν εικοσάχρονου Θρύλου, ενός καλοκάγαθου γίγαντα – μασκότ του Συντάγματος, είναι σίγουρο πως θα νιώσεις κι εσύ μια ταύτιση με την «αδέσποτη» πλευρά του εαυτού σου.