του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Εκ πρώτης όψεως, ο Νίκο τού «Oh Boy» φαίνεται να είναι βγαλμένος μέσα από το σύμπαν της «Frances Ha»: ένας χαρακτήρας γεμάτος κριτική διάθεση και έτοιμος να ρητορεύσει με την πρώτη ευκαιρία πάνω σε κάποιο θέμα αστικού προβληματισμού, περιτριγυρισμένος από μία ασπρόμαυρη, πολυπολιτισμική μεγαλούπολη. Αν παρατηρήσει, όμως, κανείς καλύτερα, θα συνειδητοποιήσει ότι οι διαφορές είναι περισσότερες και ουσιαστικότερες από τις ομοιότητες. Ο Νίκο δεν τηρεί αισιόδοξη στάση προς τη ζωή, δεν έχει στόχο ούτε επιθυμία να ξεφύγει από το προσωπικό του αδιέξοδο (που είναι αυτοεπιβαλλόμενο και δεν προκαλείται από τις συγκυρίες) και, το κυριότερο, αντιμετωπίζει ειρωνικά το χορό!

Παρ’ όλα αυτά, οι επιρροές του Γούντι Άλεν είναι και εδώ εμφανείς, ανακατεμένες με το πνεύμα τού Βιμ Βέντερς, ως μέρος τής πολιτιστικής κληρονομιάς τού πρωτάρη Γιαν-Όλε Γκέρστερ. Ο νεαρός Γερμανός σκηνοθέτης δοκιμάζει με την πρώτη του δουλειά να πει μια μικρή, προσωπική ιστορία, όπου η αδράνεια γίνεται η κύρια μορφή δράσης και τα μικρά ασήμαντα πράγματα αποκτούν παράλογες διαστάσεις, καθώς προσπαθεί ταυτόχρονα να συμπεριλάβει μια όχι και τόσο διακριτική κριτική τής σύγχρονης γερμανικής κοινωνίας και της τοπικής συλλογικής μνήμης. Και όλα αυτά τα επιχειρεί μέσα από συνεχείς διαλόγους και μικρές συναντήσεις, οι οποίες προκύπτουν από τη διαρκή προσπάθεια του Νίκο να πιει μια αναθεματισμένη κούπα καφέ!

Ευτυχώς, κατά στιγμές πετυχαίνει να θίξει καίρια μερικές από τις αιτίες τής γενικής απραξίας. Φαινομενικά αδιάφορα γεγονότα, όπως η κράτηση μιας κάρτας ανάληψης από το ΑΤΜ ή μια επίσκεψη στο σκηνικό γυρισμάτων μιας ταινίας, καταφέρνουν να αποκαλύπτουν περισσότερα από όσα θα περίμενε κανείς τόσο για τον ήρωα όσο και για ολόκληρο το σήμερα της Γερμανίας, ενώ οδηγούν σταδιακά σε μια ήσυχη στιγμή εσωτερικής συνειδητοποίησης, όταν ο Νίκο έχει μια απρόσμενη συνομιλία με έναν άγνωστο ηλικιωμένο σε ένα bar. Σε αυτό βοηθάει καθοριστικά η λιτή αποτύπωση τού Νίκο, που παραμένει αρκούντως απόμακρος, τόσο ώστε να σε προκαλεί να τον εξερευνήσεις, αλλά και επαρκώς συμπαθής ώστε να προκαλέσει το ενδιαφέρον σου – επιτυχία που πιστώνεται σαφώς και στον Τομ Σίλινγκ ως ηθοποιό.

Από την άλλη, λόγω της επεισοδιακής δομής τής ιστορίας, εκ των πραγμάτων, μερικές βινιέτες καταλήγουν προς την ανάλαφρη και ανώδυνη πλευρά, περισσότερο κλείνοντας το μάτι στο θεατή παρά λέγοντας κάτι ουσιαστικό στο πλαίσιο της ανάπτυξης του χαρακτήρα. Για παράδειγμα, η επίσκεψη του Νίκο στην καλλιτεχνική παράσταση της παλιάς γνωστής από το σχολείο και η μετέπειτα συνομιλία τους προσφέρει το γέλιο αλλά παρουσιάζεται απλά ως το μέσο για να οδηγήσει στην εκδήλωση της ανάγκης για αντίδραση, κάτι που τελικά συμβαίνει αλλά όχι από επιλογή του. Όταν η ουσιαστική επιτυχία τής ιστορίας εξαρτάται απ’ την ποικιλομορφία και το χαρακτηρισμό των περιφερειακών ηρώων, ένας αδιάφορος υποστηρικτικός ρόλος σε ένα επεισόδιο της αφήγησης πλήττει το τελικό αποτέλεσμα.

Αυτό για το οποίο δεν υπάρχει αμφιβολία είναι η ομορφιά τής ασπρόμαυρης αποτύπωσης του Βερολίνου, που, σε συνδυασμό με τις jazz νοσταλγικές μελωδίες οι οποίες αποτελούν το soundtrack τού φιλμ, δίνει την εντύπωση μια πόλης χαμένης στο χρόνο, γεμάτης έντονες ιστορικές μνήμες αλλά και σε συνεχή προσπάθεια να ισορροπήσει ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον της. Όπως και ο Νίκο, η ίδια η πόλη (και κατ’ επέκταση, οι γενιές των κατοίκων της) πρέπει να ανακαλύψει τον τρόπο για να ενώσει το παρελθόν με το παρόν της, ξεκινώντας από μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα. Όπως συμβαίνει και με το Γούντι Άλεν και τη Νέα Υόρκη του, το Βερολίνο φαίνεται να είναι η πραγματική ψυχή τής ταινίας τού Γκέρστερ και ο πρωταρχικός έρωτας του σκηνοθέτη.

Στην τελική, το «Oh Boy» είναι μια αξιοπρεπής πρώτη προσπάθεια, χωρίς εξάρσεις υπερβολής και υπέρμετρες φιλοδοξίες, που δεν κρύβει τις επιρροές της και καταφέρνει να τις τιμήσει, έστω και μέσα στο λιτό δημιουργικό της πλαίσιο. Στα χέρια ενός έμπειρου δημιουργού, το ίδιο υλικό θα οδηγούσε σε κάτι πιο ουσιαστικό και δυνατό, όμως, οι καλές προθέσεις αποζημιώνουν για τα όποια στραβοπατήματα εντοπίζονται, κυρίως στο διαλογικό κομμάτι τής ιστορίας. Θα αναμένουμε, πάντως, να δούμε τι επιφυλάσσει για τη συνέχεια το μέλλον.