της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Ως ηθοποιός, η Τζέσικα Τσάστεϊν αποτελεί φυσικό φαινόμενο. Γεγονός που γίνεται αφοπλιστικά ξεκάθαρο όταν (προ)καλείται να ενσαρκώσει ρόλους που αποτελούν επίσης φυσικά φαινόμενα. Ιδιαίτερα όταν πρωταγωνιστούν, σηκώνοντας όλο το βάρος μια ταινίας σαν την «Κυρία Σλόαν» που είναι τυφλή όσον αφορά τα φύλα – δεν διακρίνει αρσενικό και θηλυκό. Βλέπει μόνο ανθρώπους. Γκρίζους, περίπλοκους, αμφιλεγόμενους, σκληρούς αλλά ευάλωτους.

Η εν λόγω κυρία δεν είναι τίποτα από ό,τι θα «όφειλε» να είναι. Ούτε σύζυγος, ούτε μητέρα, ούτε νοικοκυρά, ούτε καν ερωμένη. Ούτε, όμως, είναι και «άνδρας με βυζιά». Αφενός η… στην τρίχα εμφάνισή της είναι άκρως επαγγελματική αλλά και αβίαστα θηλυκή, με τις γόβες στιλέτο και το κόκκινο κραγιόν σήματα κατατεθέντα της. Αφετέρου η εμμονή της με τη νίκη και ο – πάση θυσία – τρόπος που παίζει το παιχνίδι για την επίτευξή της, με τεράστιο κόστος όχι μόνο για τους συνεργάτες αλλά και για την ίδια προσωπικά, δεν μοιάζει σε τίποτα με τον αντίστοιχο των ανδρών συνεργατών και αντιπάλων της. Είναι ένα εντελώς δικό της χαρακτηριστικό – μια ξεχωριστή, ατομική ορμή που τη διαφοροποιεί ως άνθρωπο και όχι ως γυναίκα. Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος να ισχυριστεί ότι δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από μια μεταμοντέρνα, εναλλακτική φεμινιστική εκδοχή της femme fatale στα χνάρια των πρωτοπόρων του είδους στη μικρή οθόνη, δια χειρός Σόντα Ράιμς, Ολίβια – «Scandal» – Πόουπ και Άναλιζ – «How to Get Away with Murder» – Κίτινγκ, καθώς και των μιμητών τους (Ελίζαμπεθ – «Madam Secretary» – ΜακΚορντ). Τουτέστιν, συχνά μοιραίων για τους γύρω τους γυναικών, έτσι όπως είναι ικανές να προβλέψουν τις περισσότερες αν όχι όλες από τις κινήσεις συμπαικτών ή αντιπάλων και να κινηθούν με τόσο απρόβλεπτο, ιδιοφυή και δη αφοπλιστικό τρόπο ώστε να εξασφαλίσουν (και με το παραπάνω) την επίτευξη του στόχου τους. Όχι για προσωπικό κέρδος (σε χρήμα, φήμη, δόξα, δύναμη) αλλά επειδή είναι το σωστό, σύμφωνα με τον αυστηρό, προσωπικό τους κώδικα τιμής. Χωρίς φόβο για τις – ακόμα και προσωπικές – θυσίες που θα απαιτηθούν, αλλά με πάθος τυφλό.

Κάθε μια από αυτές τις άτυπες υπερ-ηρωίδες, όμως, φέρει τουλάχιστον ένα από τα παραδοσιακά, «φυσιολογικά» χαρακτηριστικά του γυναικείου ρόλου: είναι ή έχει υπάρξει σύζυγος, μητέρα, ερωμένη, τσάτρα πάτρα έστω νοικοκυρά. Επίσης, το παρελθόν, οι μνήμες καθεμιάς τους, αργά ή γρήγορα μας αποκαλύπτονται για να φωτίσουν κίνητρα, συμπεριφορές και συναισθήματα. Αντίθετα, η Μάντλιν Ελίζαμπεθ Σλόαν δεν είναι, ούτε έχει υπάρξει τίποτε απ’ όλα αυτά. Από όσο γνωρίζουμε, τουλάχιστον. Οι αναφορές στο παρελθόν της είναι γενικές κι αόριστες. «Ήσουν ποτέ φυσιολογική;», αναρωτιέται το αφεντικό της. «Το φυσιολογικό είναι υπερτιμημένο», της απαντά ο άνδρας τον οποίο πληρώνει για να της κάνει σεξ, όταν εκείνη «αποκρίνεται» με χρονοκαθυστέρηση στο αφεντικό της: «Μεγάλωσα λέγοντας ψέματα. Δεν ήθελα, αλλά ήμουν αναγκασμένη να το κάνω. Γι’ αυτό είμαι τόσο σπουδαία στο να λέω ψέματα. Είναι μια ικανότητα που ευχαρίστως θα αντάλλασσα για μια φυσιολογική ζωή».

Όχι. Η Μάντλιν Ελίζαμπεθ Σλόαν θα μπορούσε να μην είναι γυναίκα αλλά είναι – απαραίτητα, πέρα από κάθε αμφιβολία – άνθρωπος. Έτσι όπως την ερμηνεύει χωρίς περιττά λόγια κι εξηγήσεις η Τσάστεϊν. Οπλίζοντας την με αδιαμφισβήτητο, γνώριμο αλλά και μυστηριώδες βάθος. Που ανοίγει διάλογο με τον θεατή ως προς την εξιχνίαση του για να αφήσει τελικά όλες τις απαντήσεις σε αυτόν. Ποτέ δεν μαθαίνεις ακριβώς πως και γιατί η Ελίζαμπεθ δεν έγινε «φυσιολογική». Υποθέτεις, όμως. Αντλώντας έμπνευση από εμπειρίες που σε έχουν σημαδέψει και διαμορφώσει, συμπληρώνεις το απροσπέραστα λαβωμένο, υπόκωφα πολυδιάστατο, συναρπαστικά επώδυνο και σχεδόν απτά οικείο πορτρέτο της. Την κατανοείς. Συμπάσχεις. Και στην ήττα και στον θρίαμβο. Την αποδέχεσαι. Και τη βιώνεις με δέος, όπως ένα φυσικό φαινόμενο.