του Νίκου Παλάτου

Όλοι γνωρίζουμε τη διεύθυνση του σπιτιού μας. Πόσες φορές, όμως, όταν κάποιος μας τη ζητάει για να το επισκεφθεί, δεν έχουμε γίνει περιγραφικοί ώστε να τον βοηθήσουμε να το βρει πιο εύκολα; Το κατάστημα, το φανάρι, το σχολείο και ένα σωρό άλλα που δεν φαίνονται στον χάρτη, αλλά είναι τόσο οικεία για εμάς που τα βλέπουμε κάθε μέρα, αντικαθιστούν (συχνά ακόμα και ασυνείδητα) την ξερή αναφορά οδού και αριθμού. Στα χωριά της Ινδίας, διεύθυνση – με την έννοια που της δίνουμε στον δυτικό κόσμο – δεν υπάρχει, με τον φυσικό περίγυρο να παίζει αποκλειστικά αυτόν τον ρόλο. Είναι μία από τις ιδέες που έχει στο μυαλό του για το σκηνοθετικό του ντεμπούτο ο Αυστραλός Γκαρθ Ντέιβις, σε ένα φιλμ που θα ήθελε να αποτελέσει τον νέο οσκαρικό θρίαμβο του παραγωγού Χάρβεϊ Γουάινστιν.

Έχοντας προφανέστατα στο μυαλό του το «Slumdog Millionaire» (2008), ξεκινώντας από την ίδια αφετηρία της φτωχής Ινδίας, μέσω της αθώας παιδικότητας, αλλά και χρησιμοποιώντας τον ίδιο ηθοποιό για πρωταγωνιστή, o Ντέιβις θέλει να φτιάξει μια ταινία ενηλικίωσης και αναζήτησης, διηγούμενος μια ούτως ή άλλως άκρως συγκινητική αληθινή ιστορία. Όσο κρατάει την αφήγησή του στο χωριό του πεντάχρονου Σαρού και στη συνέχεια στις φτωχογειτονιές της πολύβουης Καλκούτας, στους δρόμους της οποίας περιφέρεται ο μικρός σα να έχει ξεπηδήσει από την ταινία του Ντάνι Μπόιλ, φαίνεται πως μπορεί να πετύχει την επανάληψη του θαύματος. Όταν, όμως, ακριβώς στη μέση του φιλμ, η δράση κάνει άλμα στον χρόνο και μεταφέρεται στην πολιτισμένη Αυστραλία, γίνεται φανερό πως δεν είναι γραφτό για όλους τους Slumdog να γίνουν… Millionaire.

O Σαρού ζει με τη μητέρα και τα αδέλφια του σε ένα χωριό, κουκίδα στον χάρτη της Ινδίας. Όταν ο μεγάλος του αδελφός τον αφήνει για λίγο μόνο του στον τοπικό σιδηροδρομικό σταθμό, αυτός γυρεύοντάς τον μπαίνει σε τρένο που κατευθύνεται στη μακρινή Καλκούτα. Εκεί θα βρεθεί χαμένος σε έναν εντελώς άγνωστο κόσμο (ακόμα και η γλώσσα είναι διαφορετική από αυτήν που μιλά ο ίδιος), κάτι που κάνει την ήδη τρομακτική γι’ αυτόν πραγματικότητα ακόμη χειρότερη. Ο Ντέιβις φροντίζει να τονίσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Σαρού ευρισκόμενος μακριά από την οικογένεια του μόνος, καθώς κοιμάται στην ύπαιθρο, ψάχνει στα σκουπίδια για οτιδήποτε μπορεί να του φανεί χρήσιμο, ενώ η καλοσύνη των ξένων πάντα μπορεί να κρύβει κάτι διαφορετικό από πίσω. Όταν καταλήγει στο αστυνομικό Τμήμα και από εκεί στο ορφανοτροφείο, καθώς είναι ανήμπορος να δώσει οποιαδήποτε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με τον τόπο καταγωγής του, θα δει την τύχη να του χαμογελά (μιας και κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει για όλα τα παιδιά του ιδρύματος), αφού υιοθετείται από ζευγάρι Αυστραλών κι έτσι μετακομίζει στην εξίσου άγνωστη γι’ αυτόν Τασμανία.

Με την άφιξη του Σαρού στην Αυστραλία και το εικοσαετές άλμα που κάνει η υπόθεση, προκειμένου να τον ξανασυναντήσουμε ενήλικα και πλήρως εγκλιματισμένο στην καινούργια του ζωή, αρχίζουν τα προβλήματα εκτροχιασμού της ταινίας. Ενώ ώς τότε το συναισθηματικό δράμα ενηλικίωσης πετύχαινε τους στόχους του, χτυπώντας εύστοχα τις ευαίσθητες χορδές χάρη και στην παιδική αθωότητα του μικρού Σαρού, ο Ντέιβις αποφασίζει να κάνει μια στροφή σε κάτι που μοιάζει με καλλιτεχνίζον μελόδραμα. Η ενήλικη εκδοχή τού κάποτε slumdog στερείται της πρότερης γοητείας του. Από τη στιγμή που ο εικοσιπεντάχρονος, πλέον, Σαρού ανακαλύπτει το Google Earth και προσπαθεί μέσω των ελάχιστων εικόνων που θυμάται από το χωριό του (τον σταθμό, την υδατοδεξαμενή) να το ανακαλύψει στον χάρτη (καθώς ούτε το πώς λέγεται ήξερε στην πραγματικότητα) αλλά και με τη χρήση συνεχών εμβόλιμων flashback από τα όμορφα ευτυχισμένα χρόνια με την οικογένειά του, το φιλμ του Ντέιβις χάνει τα αγνά αισθήματα του πρώτου μισού. Η σχέση με τη συμφοιτήτριά του, Λούσι, προσφέρει μόνο την απαραίτητη (;) ερωτική θλίψη για πληγωμένες καρδιές, με τη μεγαλύτερη αποτυχία όμως να βρίσκεται στην περιγραφή της σχέσης του Σαρού με τους θετούς γονείς του. Ευρισκόμενοι μόνιμα σε δεύτερο πλάνο εκείνοι, με τον Ντέιβις να μην τους βάζει ποτέ ουσιαστικά μέσα στην πλοκή, χαραμίζοντας έτσι έως και την παρουσία της Νικόλ Κίντμαν. Στη σπαρακτική σκηνή της εξομολόγησής της προς το θετό παιδί της, πάντως, καταφέρνει να δώσει ουσιαστικό νόημα στον ρόλο της, αλλά και να σώσει κάπως το… άοσμο δεύτερο μέρος.

Θα ήταν ίσως πιο ενδιαφέρον να βλέπαμε τον τρόπο με τον οποίο έψαχνε η μητέρα του τον μικρό Σαρού στο χάος της Ινδίας, χωρίς μάλιστα να έχει ποτέ στη διάθεσή της όχι το Google Earth αλλά ούτε καν υπολογιστή. Μοιάζει τουλάχιστον παράδοξο το γεγονός πως, σύμφωνα τουλάχιστον με τη σεναριακή προσέγγιση, ο Σαρού ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε πραγματικά για την τύχη της οικογένειάς του, για είκοσι συναπτά έτη, παρά μόνο όταν του επισημάνθηκε η ύπαρξη του θαυματουργού προγράμματος της Google. Μοιάζει και λίγο με διαφημιστικό της συγκεκριμένης εταιρείας, αφού η τεχνολογία της παρουσιάζεται σαν «από μηχανής Θεός», είναι όμως η ανθρώπινη ιστορία του «Lion» που το κάνει να δείχνει περίπου συναρπαστικό.