του Ηλία Φραγκούλη

Ο καθένας μπορεί να «πουλάει» μια ταινία όπως θέλει. Ο κριτικός, όμως, οφείλει να αποσαφηνίζει τι είναι πραγματικά αυτή η ταινία. Το πρόσφατο παράδειγμα του «The Fabelmans» του Στίβεν Σπίλμπεργκ (για μένα) ήταν υποδειγματικό. Κι εδώ, λοιπόν, έχουμε μία περίπτωση «αλλοίωσης» του ουσιαστικού περιεχομένου ενός φιλμ, για εμπορικούς σκοπούς. Μπορεί να διαβάσετε (αλλού) ότι η «Νύχτα της 12^ης» είναι ένα αστυνομικό θρίλερ μυστηρίου, αλλά υπό αυτόν τον χαρακτηρισμό genre το φιλμικό αποτέλεσμα ενδέχεται να… εξοργίσει μεγάλη μερίδα θεατών! Και είναι κρίμα, διότι η ταινία του Ντομινίκ Μολ είναι καλή. Από μία εντελώς διαφορετική σκοπιά…

Ο Μολ είναι ένα σκηνοθέτης με σπάνια αίσθηση του χιούμορ. Απλά, τα «μπερδεύει» αρκετά στη δοσολογία. Γι’ αυτό και η φιλμογραφία του είναι… των άκρων. Το θαυμάσιο ψυχολογικό θρίλερ χαρακτήρων «Χάρι, Ο Καλύτερος Φίλος του Ανθρώπου» (2000), με το οποίο τον γνώρισε (δυστυχώς περιορισμένα) το ελληνικό κοινό, ανήκει στην θετική πλευρά, η προηγούμενη δουλειά του, το κατά λάθος… κωμικό θρίλερ «Μόνο Αυτοί Είδαν τον Δολοφόνο» (2019), ανήκει στην αρνητική. Τούτο εδώ πιάνει «μέσο όρο» με ανατρεπτικό τρόπο. Αν και το θέμα έχει να κάνει με μια δολοφονία και τις αστυνομικές έρευνες που έπονται, μια εισαγωγική κάρτα μας ενημερώνει πως από τις (περίπου) οκτακόσιες ανθρωποκτονίες που διαπράττονται ετησίως στη Γαλλία, ένα ποσοστό της τάξης του 20% μένει στα αρχεία άνευ διαλεύκανσης. «Η ταινία διηγείται μία από αυτές»! Είναι ένα φοβερό «κλείσιμο του ματιού» προς τον θεατή. Ένα προμήνυμα, ότι δεν πρέπει να ελπίζει για κάποια λύση σ’ αυτή την υπόθεση. Ουσιαστικά, πρόκειται περί μίας «ευνουχιστικής» πληροφορίας. Η οποία, όμως, απελευθερώνει το μυαλό των ανθρώπων που ξεκινούν να παρακολουθούν αυτό το φιλμ. Για να μπουν στη διαδικασία μιας «άλλου» τύπου αφήγησης, πέρα από το τυπικό του αστυνομικού θρίλερ.

Εντελώς αποστασιοποιημένος από τη μεθοδολογία ανάπτυξης ενός έργου αυτού του είδους, ο Μολ εστιάζει στις καθημερινές στιγμές κανονικότητας των αστυνομικών ντετέκτιβ, λες και τους «γδύνει» από ιδιότητες και χαρακτηριστικά. Φυσικά, κρατά για ένα μέρος του φιλμ την όλη διαδικασία των ανακρίσεων και της αγωνίας τούτων των επαγγελματιών, να οδηγήσουν την υπόθεση στην εύρεση κινήτρου και θύτη, όμως, αυτό που τον απασχολεί περισσότερο (και με μία λανθάνουσα διάθεση offbeat αστεϊσμών) είναι η ανθρώπινη πλευρά τους, η ρουτίνα, η ψυχολογία, το πόσο συνηθισμένοι μπορεί να είναι έξω από το πλαίσιο του τρόπου με τον οποίο μας τους έχει «μάθει»… το σινεμά!

Έτσι, οι αστυνομικοί του Μολ μεταμορφώνονται σε ένα κράμα θλίψης και γέλιου, που κουβαλάνε τις νευρώσεις της προσωπικής τους (συνήθως κατεστραμμένης) ζωής, για να εισχωρήσουν με αμφίβολα δικαιώματα (ακόμη και) στα πιο απόκρυφα κομμάτια του βίου των άλλων: νεκρών, πενθούντων συγγενών και φίλων, ύποπτων ή μη, τυχαίων μαρτύρων. Οι λεπτομέρειες της όλης διερευνητικής διαδικασίας είναι ικανές να τους «χαλάσουν» και να τους στοιχειώσουν, με το παλαντζάρισμα ανάμεσα στο «έξω» της δουλειάς και το «μέσα» του ψυχισμού του όποιου off duty περιβάλλοντος, είναι ο πραγματικός προβληματισμός του Μολ, ο οποίος βλέπει τους ήρωές του να συνθλίβονται όταν η επαγγελματική ήττα κάνει καλύτερη παρέα με τα αδιέξοδα των προσωπικών σχέσεων.

Σταδιακά, κάπου παγιδεύεται από το άγχος ν’ ακολουθήσει και την εξέλιξη των ερευνών των αστυνομικών ο Μολ, πόσω μάλλον και από την απουσία ενός λυτρωτικού φινάλε (από όποια πλευρά και να το κοιτάξεις), με τη «Νύχτα της 12^ης» να ολοκληρώνεται κάπως «ανισόρροπα» κι αμήχανα. Δεν παύει, όμως, να παρουσιάζει μια εύστοχα διαφορετική και πρωτότυπη πρόταση, που αν και σοβαρότατη, αφήνει χώρο και για ένα ψυχαγωγικό μειδίαμα. Για εκείνους που θα επεξεργαστούν το περιεχόμενο του φιλμ εσωτερικά.