του Νίκου Παλάτου

Έπειτα από μια δεκαετή περίπου καριέρα στο χώρο της τηλεόρασης και του documentary, η Ισπανίδα Πάουλα Κονς πραγματοποιεί με «Το Νησί των Ψεμάτων» το fiction σκηνοθετικό της ντεμπούτο στο σινεμά. Αντλεί έμπνευση από ένα πραγματικό γεγονός (ένα ναυάγιο που έμεινε στην ντόπια ιστορία ως «Ο Τιτανικός της Γαλικίας»), χωρίς ο σκοπός της να είναι η εξιστόρηση αυτού καθαυτού του τραγικού συμβάντος εν είδει περιπέτειας, αλλά να παρουσιάσει ένα καθαρόαιμο κοινωνικό δράμα με κάποιες θριλερικές πινελιές μυστηρίου. Όσον αφορά το πρώτο συστατικό, μπορούμε πολύ εύκολα δίπλα στη λέξη «δράμα» να βάλουμε ένα… #diplhs, ενώ σε ό,τι έχει να κάνει με το δεύτερο, θα ήταν τεράστιο… ψέμα να ισχυριστούμε πως τούτο το «Νησί» κρύβει κάποιο σπουδαίο μυστήριο.

Η Κονς φροντίζει με το σενάριό της να δώσει (σε πολύ μεγάλο ποσοστό) τις όποιες απαντήσεις από το πρώτο κιόλας τέταρτο, με τη «μεγάλη» αποκάλυψη του φινάλε να είναι τόσο φανερή εξαρχής, σε σημείο ο θεατής ν’ αναμένει απλώς την επιβεβαίωση της α λα συγκεκριμένου βιβλίου του Ιουλίου Βερν (εκείνου με τον μακρινό φάρο…) έμπνευσης της Ισπανίδας δημιουργού. Τα ηθογραφικού τύπου στοιχεία με τα οποία εμπλουτίζει την πλοκή, και που σε αποκλειστικό βαθμό έχουν να κάνουν με τις σχέσεις των λιγοστών κατοίκων αυτού του παράξενου νησιού, αλλά και με κάποιους λαϊκούς μύθους του παρελθόντος, αναπτύσσονται μ’ έναν τρόπο που περισσότερο ταιριάζει σε telenovela, με το στοιχείο των δοξασιών ειδικά (λέγε με και «μυστήριο») να υπάρχει… για να υπάρχει. Ο πλούσιος ευγενής, ιδιοκτησία του οποίου αποτελεί η νήσος Σάλβορα, ο αυστηρός και αντιπαθής επιστάτης, καθώς και οι ντόπιοι που περισσότερο με δουλοπάροικους μοιάζουν παρά με εργάτες της γης, ρίχνονται στην πλοκή μ’ έναν τρόπο που σου αφήνει τη βεβαιότητα πως το ποιόν του χαρακτήρα τους θα ξεκαθαρίσει σ’ ένα από… τα επόμενα επεισόδια, όπου θα πέσει επιτέλους ένα κάποιο φως στον μέχρι τούδε βίο τους.

Κάτι τέτοιο ασφαλώς και δεν γίνεται, με τη σκηνοθέτιδα να πασχίζει να διατηρήσει ένα minimum ενδιαφέροντος στα 90 λεπτά της διάρκειας της ταινίας. Δεν τα καταφέρει επ’ ουδενί, καθώς ο εκ των πραγμάτων περιορισμός της δράσης στα λίγα (εντυπωσιακά ως τοπίου) νησιώτικα τετραγωνικά, αποτελεί γι’ αυτήν ακόμη ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Ο δημοσιογράφος πάει κι έρχεται ρωτώντας κι ανακρίνοντας καθώς προσπαθεί να βγάλει «λαβράκι», ο περίφημος «τρελός του χωριού» κάτι φαίνεται να ξέρει (ποιος να τον πιστέψει, όμως), οι δε τρεις γενναίες γυναίκες εμφανίζονται με μια μόνιμη αναστάτωση μπροστά στο φόβο του ν’ αποκαλυφθεί τι ακριβώς έκαναν τη νύχτα του ναυαγίου. Προς τιμήν της, πάντως, η Κονς δεν χρησιμοποιεί το στόρι στο πλαίσιο μιας σύγχρονης αναγωγής νεόκοπου φεμινισμού (όπως πολύ εύκολα θα μπορούσε), αν και δεν πράττει το ίδιο με το φλέγον ζήτημα του προσφυγικού. Η αλληγορία του καραβιού, που φορτωμένο μετανάστες εκατό χρόνια πριν τραβούσε προς την ελπίδα, για να βουλιάξει με τρόπο ποταπό, είναι ολοφάνερη. Δεν είναι κακή ούτε ως επιμέρους ιδέα, ούτε ως υπενθύμιση της διαχρονικής ανθρώπινης βαρβαρότητας, από μόνα τους όμως όλα αυτά δεν αρκούν για να κάνουν μια κινηματογραφική ταινία πρόταση ψυχαγωγίας.