του Ηλία Φραγκούλη

Οι ήρωες του «Καλύτερα δεν Γίνεται» απέχουν μόλις ένα βήμα από την ευτυχία. Δεν ξέρουν, όμως, πώς να κάνουν αυτό το σωστό βήμα και αφήνονται έρμαια της μοναξιάς, του κυνισμού, της δυσλειτουργικής επαφής τους με τους έξω, την κοινωνία και τους ρόλους ή τους κώδικές της. Χειρότερος (υποτίθεται) όλων, ο άκαρδος Μέλβιν Γιούντολ, ένας συγγραφέας ρομαντικών ιστοριών με στείρα έμπνευση – όταν καλείται να δώσει τον ορισμό της αγάπης. Ο κ. Γιούντολ είναι ένας περήφανος «αυτιστικός», ούτε καν άνθρωπος για τους γύρω του, ένας πραγματικός άρχοντας του εγώ του. Η εξιδανίκευση του εγώ, όμως, δεν αρκεί για να τα ‘χεις καλά με τον εαυτό σου σ’ αυτή τη ζωή. Ούτε αρκεί ως άμυνα απέναντι στην πραγματικότητα και πολύ περισσότερο στον «εχθρό» που λέγεται χρόνος, παρελθόν. Αυτό μπορεί να χτυπήσει στο πιο τρωτό συναίσθημα και ν’ αφήσει πίσω του ένα «τέρας» νευρώσεων. Κάποτε, λοιπόν, ο κ. Γιούντολ ήταν άνθρωπος και τα αποθέματα αυτού του παρελθόντος μας κάνουν να ελπίζουμε για το καλύτερο.

Ο γείτονάς του, Σάιμον, έχει την ατυχία να μένει δίπλα του και να εισπράττει το μένος του κ. Γιούντολ, όντας διαφορετικός από εκείνον. Gay ζωγράφος, το next big thing στον καλλιτεχνικό κόσμο της Νέας Υόρκης, δεν έχει προσωπική ζωή, σχέσεις, παρά μόνο «φίλους», οι οποίοι εξαφανίζονται όταν μένει άφραγκος, με μοναδικό στήριγμα τον Βερντέλ, ένα… σκυλάκι που κινδυνεύει θανάσιμα από τον γείτονα. Μία από τις αγαπημένες συνήθειες του τελευταίου είναι το καθημερινό γεύμα σ’ ένα κοντινό café, καθώς και το σερβίρισμα από την Κάρολ, τον μοναδικό άνθρωπο που οριακά τα βγάζει πέρα με τη συμπεριφορά του. Η Κάρολ κοντευει τα 40 και αγωνίζεται μια ζωή, μεγαλώνοντας μόνη της τον ασθματικό ανήλικο γιο της. Οι περιστάσεις την έχουν απομονώσει, δεν μπορεί να σταυρώσει άντρα και η αγάπη για το παιδί της έχει εκμηδενίσει κάθε άλλη θέλησή της.

Μια σειρά από αλυσιδωτά γεγονότα θα φέρει κοντά αυτούς τους χαρακτήρες. Ο Σάιμον θα χρειαστεί νοσηλεία μετά από επίθεση ληστών, ο κ. Γιούντολ θα αναγκαστεί να φιλοξενήσει τον Βερντέλ, κι αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα θα τον αγαπήσει! Η Κάρολ θα συνεχίσει να σερβίρει τον χειρότερο πελάτη της, όταν εκείνος της στείλει έναν δικό του γιατρό για προσωπική παρακολούθηση του γιου της, και ο Σάιμον θ’ αποφασίσει να ζητήσει βοήθεια από τους γονείς του. Όλοι μαζί, σ’ ένα μικρό ταξίδι προς το πατρικό του Σάιμον, θα μοιραστούν κάτι παραπάνω από ένα κάθισμα στο ίδιο αμάξι. Θα μοιραστούν την αίσθηση της φροντίδας, τη χαρά και τη δύναμη για να σταθούν ξανά στα πόδια τους, ποτέ πια μόνοι….

Χωρίς την παραμικρή φιλοδοξία για κάτι ενδιαφέρον και ασυνήθιστο (θυμίζω τα… «μεγαθήρια» του σκηνοθέτη, τις «Σχέσεις Στοργής» και το «Κύκλωμα»), ο Τζέιμς Μπρουκς κάνει την έκπληξη της χρονιάς με ένα έργο που κρύβει μέσα του γνώση, αγάπη κι ανθρωπιά για να καταλήξει σε έναν πολύτιμο διαχωρισμό – μάθημα ζωής: ο ανθρωπισμός δεν είναι συνώνυμο του νοιάζομαι. Η σχεδόν «αυτοσχέδια» ελευθερία της κάμερας, η ζωντάνια και η πειθώ των ερμηνειών, όλα συντελούν σε μία πραγματική κατάθεση συναισθήματος που χρωστάει πολλά στο σπουδαίο σενάριο (το οποίο «χτένισε» ο Μπρουκς, αφού ανέλαβε τη σκηνοθεσία), ένα υπόδειγμα σημερινού λόγου, χαρακτήρων και καταστάσεων. Ο Τζακ Νίκολσον μετατρέπει τον κ. Γιούντολ σ’ έναν από τους σημαντικότερους ρόλους της καριέρας του και αξίζει ολόψυχα το φετινό Όσκαρ. Η Έλεν Χαντ αποκαλύπτει το ταλέντο της και μία απίστευτη εσωτερική δύναμη που «γράφει» στο φακό, ενώ ο Γκρεγκ Κινίαρ πλάθει έναν ομοφυλόφιλο ήρωα πέρα από τα γραφικά στερερεότυπα. Και να μην ξεχνάμε το πρωτοεμφανιζόμενο σκυλάκι Τζιλ, ένα… «παιδί» για υιοθέτηση!

Να θυμάστε δύο (τουλάχιστον) στιγμές από αυτή την ταινία. Τον Τζακ Νίκολσον να παίζει το «Always Look on the Bright Side οf Life» των Μόντι Πάιθον, το τραγούδι από το φινάλε του «Ένας Προφήτης, μα τι Προφήτης» (1979), για να κάνει τον Βερντέλ να νιώσει πιο χαρούμενος, μακριά από το αφεντικό του, και την απόλυτη ατάκα του κ. Γιούντολ: «Με έκανες να θέλω να γίνω καλύτερος άνθρωπος…». Το «Καλύτερα δεν Γίνεται» δεν αποσκοπεί στο να σας μάθει τι θα πει καλοσύνη και (άντε πάλι) ανθρωπισμός, αλλά ίσως σας βοηθήσει να γίνετε «καλύτεροι άνθρωποι»», όπως βοήθησε τον κ. Γιούντολ. Αν όχι, τότε (και έστω) για όσο διαρκεί, σίγουρα θα σας κάνει να περάσετε καλύτερα. Από αυτό… καλύτερα δεν γίνεται!