του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Ανεξάρτητα από βαθμολογίες και αστεράκια, υπάρχουν μερικές, όχι και πάρα πολλές, τελικά, ταινίες, που μόνο «μεγάλες» μπορείς να τις χαρακτηρίσεις. Όχι μεγάλες σε παραγωγή ή θέαμα, αλλά σε μέγεθος και υπόσταση. Είναι σα να υπήρχαν πάντα και το πιθανότερο είναι ότι θα διαρκέσουν για πάντα. Το «Όλα για την Εύα» είναι μια τέτοια ταινία. Άψογη στην παραμικρή της λεπτομέρεια, είναι μια ταινία άχρονη, γιατί όχι μόνο αναφέρεται σε θέματα που υπάρχουν πάντα γύρω μας, όπως η φιλοδοξία, η ανασφάλεια και η προδοσία, αλλά και γιατί είναι γραμμένη, γυρισμένη και παιγμένη χωρίς τίποτα παλιομοδίτικο ή γερασμένο.

Γυρισμένο το 1950, μια χρονιά θριαμβευτική για το κλασικό σινεμά, αφού βρέθηκε στην απονομή των Όσκαρ μαζί με το επίσης αριστουργηματικό «Sunset Boulevard» του Μπίλι Γουάιλντερ, το «Όλα για την Εύα» υπερίσχυσε στις υποψηφιότητες, φτάνοντας το ρεκόρ των 14ων, αλλά και στα βραβεία, κερδίζοντας 6. Όχι, όμως, για την Μπετ Ντέιβις, που το έχασε σα να συνεχιζόταν η ιστορία, εξαιτίας της Αν Μπάξτερ, η οποία έβαλε λυτούς και δεμένους ώστε να είναι υποψήφια και αυτή στην κατηγορία α’ ρόλου. Τελικά δεν κέρδισε καμία τους.

Κι όμως, η ερμηνεία της Ντέιβις είναι όχι μόνο η καλύτερη της καριέρας της και ο σπουδαιότερος ρόλος της, αλλά μια ερμηνεία – υπόδειγμα. Η Ντέιβις ρίχνει βλέμματα, ξεστομίζει ατάκες, καπνίζει ασταμάτητα, όχι σα να παίζει τη Μάργκο, αλλά σα να την έχει καταλάβει το πνεύμα της. Είναι μια γυναίκα με δύναμη, αλλά και φόβο, επειδή δεν ξέρει αν θα μπορέσει να διατηρήσει όλα αυτά για τα οποία αγωνίστηκε, εξαιτίας μιας απλώς πιο νέας και πονηρής γυναίκας.

Μπορεί να φαίνεται παράδοξο για ένα σενάριο που θεωρείται μάθημα συγγραφής και δημιουργίας χαρακτήρων, να βασίζεται σε μια ιστορία που πρωτοδημοσιεύτηκε στο… Cosmopolitan! Ο Μάνκιεβιτς, ωστόσο, πήρε την ιστορία της Μαίρη Ορ και την έκανε πλουσιότερη, πιο βαθιά, τοποθετώντας την στον κόσμο του θεάτρου. Όπως κάθε μεγάλη πρωταγωνίστρια, η Μάργκο έχει το δικό της θίασο να την ακολουθεί και εκτός σκηνής. Το σκηνοθέτη της και σύντροφό της, το συγγραφέα της και την «κυρία των τιμών» γυναίκα του, την αμπιγιέζ της, τον κριτικό – άσπονδο φίλο (ένα αναγκαίο κακό).

Σ’ αυτόν το θίασο θα εισβάλει η Ιβ και θα τον ανατρέψει από μέσα, επιχειρώντας να τον διαλύσει και να τον οικειοποιηθεί. Είναι μια άγρια μονομαχία, συναρπαστική. Κι αν υποτίθεται υπάρξει κερδισμένη μάχη από την ασυγκράτητη Ιβ, ακόμη και τη στιγμή που κρατάει ένα βραβείο, τον πόλεμο κερδίζει η Μάργκο, λέγοντάς της: «Μπορείς να βάλεις το βραβείο εκεί όπου θα έπρεπε να βρίσκεται η καρδιά σου…».

Όλη η ταινία ξεχειλίζει από ατάκες γεμάτες δηλητηριώδη κακία και ευφυΐα. Η πιο γνωστή, ίσως, είναι αυτή της εισόδου της Μάργκο στο party της. «Δέστε τις ζώνες σας, θα έχουμε βραδιά με αναταράξεις!». Σκηνή προς σκηνή, τα λόγια εκτοξεύονται σα στιλέτα με τέτοια ένταση που μόνο ενθουσιασμό μπορούν να προκαλέσουν.

Γύρω από την Ντέιβις υπάρχει ένα ensemble σπουδαίων πρωταγωνιστών. Ο Μάνκιεβιτς σοφά δε δείχνει την Ιβ της Αν Μπάξτερ να ερμηνεύει στη θεατρική σκηνή. Το ταλέντο της εκεί δε θα μπορούσε να συγκριθεί με της Μάργκο. Βρίσκεται στα παρασκήνια. Από τους άλλους ηθοποιούς, ξεχωρίζει η παγερή φιγούρα του Τζορτζ Σάντερς στο ρόλο του κριτικού Άντερσον ΝτεΓουίτ, η κοφτή ευθύτητα της αμπιγιέζ Θέλμα Ρίτερ και η ανερχόμενη ακόμη Μέριλιν Μονρόου σε μια σύντομη εμφάνιση που είναι αρκετή για να τραβήξει πάνω της όλη την προσοχή.

Σημείωση: Τα γυρίσματα της ταινίας θα ήταν πανηγύρι τρελής χαράς για κάθε ιστορικό (πες τον και κουτσομπόλη) του θεάματος. Ένα μικρό παράδειγμα: Την πρώτη μέρα στο πλατό, η Σελέστ Χολμ μπήκε λέγοντας σε όλους «καλημέρα», για να πάρει από την Ντέιβις την απάντηση: «Σκατά, καλοί τρόποι…». Η Χολμ δεν της ξαναμίλησε εκτός σεναρίου.