της Σοφίας Σταυριανίδου

Δε θα τη χαρακτήριζα ακριβώς συνέντευξη. Η συνάντηση με τον Ίθαν Χοκ και τη Ζιλί Ντελπί, με αφορμή την προβολή της ταινίας τους «Πριν τα Μεσάνυχτα» στην 63η Μπερλινάλε, ήταν μια ευχάριστη κουβέντα. Μας μίλησαν για την ταινία, βέβαια, αλλά και για το χρόνο, το τότε και το τώρα, τις σχέσεις, τις εμπειρίες τους, το… φεμινισμό. Με χιούμορ και γέλια αλλά και με σοβαρότητα.

Είχα την αίσθηση ότι συνάντησα τον Τζέσι και τη Σελίν και καθίσαμε σε ένα τραπέζι να πιούμε ένα καφεδάκι και να πιάσουμε το κουβεντολόι με αφορμή την ταινία. Ο Ίθαν Χοκ είναι φιλικός, κάνει πλάκα, είναι άνετος, πολύ πολύ εξοικειωμένος με τη δημοσιότητα, όπως άλλωστε οι περισσότεροι Αμερικανοί ηθοποιοί. Είναι ελαφρύς. Χωρίς να είναι ανόητος. Κάθε άλλο. Η Ζιλί Ντελπί είναι άλλο καπέλο. Εκστομίζει η ίδια για την πάρτη της ότι είναι… αρνητική! Και δείχνει πιο reserved, αλλά έχει αυτοσαρκασμό, άρα είναι ξύπνιο κορίτσι. Πολύ. Περάσαμε ωραία μαζί. Απολαύστε τους.

Πόσο διαφορετική είναι η σημερινή εμπειρία σας σε κινηματογραφικά φεστιβάλ από το παρελθόν;

Ι.Χ.: Κάπου το 1989 ήταν η πρώτη μου εμπειρία σε ένα μεγάλο κινηματογραφικό φεστιβάλ. Πήγα στη Βενετία για το «Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών» και ήμουν ένας από το μεγάλο group ανθρώπων που παρουσίασαν την ταινία. Είναι πολύ διαφορετικό και το σήμερα και το ότι είμαι δω με το Ρικ και την Τζούλιετ. Και οι δυο τους είναι πολύ έμπειροι γύρω από τη σημερινή κινηματογραφική πραγματικότητα. Το τότε ήταν συναρπαστικό. Όλα ήταν άγνωστα. Τότε ο κόσμος μού φαινόταν πολύ μεγάλος…

Ξαναείδατε τις προηγούμενες δύο ταινίες προτού αρχίσετε να δουλεύετε πάνω στην τρίτη;

Ι.Χ.: Όταν ήμασταν σχεδόν στα μέσα του γραψίματος για αυτήν και στείλαμε τις ιδέες μας στο Ρικ, εκείνος μας πήρε τηλέφωνο και μας ρώτησε: «Παιδιά, πόσον καιρό έχετε να δείτε το ‘Before Sunrise’ και το ‘Before Sunset’;». Δουλεύαμε σε πράγματα τα οποία είχαν ήδη ειπωθεί από τις ταινίες! Έτσι καθίσαμε μαζί και ξαναείδαμε και τις δυο. Ποια ήταν η αληθινή μου εντύπωση; Η ειλικρινής μου εντύπωση ήταν ότι είναι πολύ καλύτερες ταινίες από όσο θυμόμουν μέχρις εκείνη τη στιγμή. Και ότι ήμουν τρομοκρατημένος πλέον στο να κάνουμε μια τρίτη. Σκέφτηκα: «Γαμώτο! Δεν είναι περίεργο που ο κόσμος τις αγαπάει τόσο πολύ. Να γιατί. Είναι πραγματικά καλές ταινίες». Και αυτό που περισσότερο με φόβιζε ήταν ότι το να μην κάνουμε μια καλή τρίτη ταινία, μπορεί να μείωνε την αξία των προηγούμενων.

Υπάρχει χώρος για αυτοσχεδιασμό κατά τα γυρίσματα;

Ζ.Ν.: Καθόλου. Κα-θό-λου!
Ι.Χ.: Ο Ρικ μισεί τον αυτοσχεδιασμό!
Ζ.Ν.: Μιλάμε ότι τον μισεί! Γιατί πρόσθεσες αυτή τη λέξη; Γιατί είπες αυτό και όχι αυτό που γράψαμε; Γιατί… εεε… (γέλια)
Ι.Χ.: Το θέμα είναι ότι δεν του αρέσει να αλλάζει καθόλου τα πλάνα. Θέλει να γίνονται με τον συγκεκριμένο τρόπο που έχει επιλέξει.
Ζ.Ν.: Ήμασταν στην Ελλάδα και γυρολογούσαμε με το αυτοκίνητο στα locations και παράλληλα κάναμε πρόβες και επενέβαινε λέγοντάς μας: «Γιατί το έκανες αυτό, γιατί το είπες αυτό; Δεν είναι αστείο. Μην το κάνεις αυτό. Δεν είναι αστείο». Αυτό γινόταν ώρες επί ωρών…
Ι.Χ.: Αυτός είναι και ο λόγος που η διαδικασία είναι τόοοοσο αργή. Γιατί μειώνουμε τις πιθανότητες αυτοσχεδιασμού. Και εξετάζουμε όλες μας τις ιδέες και όλες τις πιθανότητες και δυνατότητες και καταλήγουμε στις καλύτερες.

Το φιλμ μοιάζει με μια συνεχής διαφωνία μεταξύ των ηρώων…

Ζ.Ν.: Δεν είναι διαφωνία… Δεν το βλέπω ως διαφωνία.
Ι.Χ.: Εξαρτάται από την έννοια που δίνει κανείς στον όρο «διαφωνία»… Μπορείς να πεις ότι και η ζωή μας είναι ένας συνεχής αγώνας εναντίον του θανάτου, μια διαφωνία κατά κάποιο τρόπο με τον ίδιο το θάνατο, στην οποία, φυσικά, πάντοτε είμαστε χαμένοι.

Και εκείνος ο φοβερός καβγάς στο ξενοδοχείο; Πώς τον γράψατε;

Ι.Χ.: Τίποτα. Καθόμαστε σε ένα δωμάτιο και σκεφτόμαστε πιθανές ερωτήσεις, απαντήσεις. Μάλιστα, τα επιχειρήματα μερικές φορές διαμορφώνονται και από πράγματα που μας λένε άλλοι, όπως σε κάποια στιγμή, η Τζούλι μας λέει «ρε παιδιά, κάποτε μου είπε αυτό το πολύ προσβλητικό ένας τύπος»…
Ζ.Ν.: Ναι, όλοι έχουμε γίνει στη ζωή μας μάρτυρες και έχουμε συμμετάσχει σε πολλούς καβγάδες. Και άσχημους καβγάδες. Εγώ έχω ακούσει προσβολές… ουουου… Οπότε τις μαζεύω. Είναι καλό υλικό για τα σενάριά μας… (γέλια)

Πόσο περιθώριο υπάρχει για ρομαντισμό όταν είσαι πια στα 40 σου;

Ζ.Ν.: Δεν είναι η ηλικία, το γεγονός ότι είσαι πια 40 το πρόβλημα… Το ότι είσαι και μένεις μέσα σε μια σχέση είναι που κάνει δύσκολο το ρομαντισμό. Μπορεί να είσαι 40 και να συναντήσεις κάποιον νέο άνθρωπο και να ερωτευτείς και ζεις το ρομαντισμό. Το πρόβλημα είναι όταν είσαι χρόνια μέσα σε μια σχέση. Εκεί είναι πολύ δυσκολότερο να κρατήσεις το ρομαντικό στοιχείο, γιατί έχεις να κάνεις με την καθημερινότητα… Το τελευταίο μήνυμα, ας πούμε, που έλαβα από το σύντροφό μου πριν από λίγες ώρες έχει να κάνει με τον κάδο απορριμμάτων της γειτονιάς μας… (γέλια) Να ένα παράδειγμα! Αυτό ήταν το ρομαντικό μήνυμα της ημέρας!

Πόσο έχετε αλλάξει από τα 23 σας;

Ι.Χ.: (Σιωπή) Δεν ξέρω… (Σκέφτεται) Ο κόσμος δε φαίνεται πια τόσο μεγάλος… Έχω ταξιδέψει πολύ, αλλά… Δεν ξέρω… Νομίζω τότε σκεφτόμουν ότι θα άλλαζα πολύ περισσότερα πράγματα από όσα άλλαξα στ’ αλήθεια. Ξέρετε, όταν ήμουν 23 χρονών ακόμη, η σκέψη ότι θα γινόμουν 42 βρισκόταν ένα γαλαξία μακριά. Στην πραγματικότητα, και όλως περιέργως, τώρα νιώθω ακριβώς όπως ένιωθα στα 23 μου…

Στην ταινία τη στιγμή που το ζευγάρι είναι έτοιμο για σέξ, εμφανίζονται και τα προβλήματα. Το σεξ είναι το πρόβλημα στις μακροχρόνιες σχέσεις;

Ζ.Ν.: Όχι, είναι εντάξει στο σεξ. Το σεξ δεν είναι το πρόβλημα συνήθως, αλλά όλα τα πράγματα που το περιβάλλουν. Η ταινία αρχίζει με κείνη τη μακριά σεκάνς στην οποία αυτός θέλει να αλλάξει κάτι που θα επηρεάσει και τη ζωή εκείνης. Και αυτό το πράγμα πυροδοτεί όλη την ταινία. Ακόμη και όταν φτάνουν στο κρεβάτι.
Ι.Χ.: Ναι, σίγουρα το σεξ δεν είναι το πρόβλημα αλλά η διαπραγμάτευση όλων των υπολοίπων.

Η σεξουαλική πίστη είναι πιο σημαντική για τη γυναίκα από ότι για τον άνδρα;

Ζ.Ν.: Πφφφφ ! Όχι. Όχι…
Ι.Χ.: Άνδρας ή γυναίκα, σε κανένα δεν αρέσει να τον απατούν. Η ιδέα μιας ανοιχτής σχέσης λειτουργεί πάντα καλύτερα σε θεωρητικό παρά σε πρακτικό επίπεδο.

Ας μην το θέσουμε φεμινιστικά, πάνω στο θέμα του φύλου. Στο τέλος, πάντως, η γυναίκα είναι μισόγυμνη και ο άντρας είναι με τα παντελόνια του στη θέση τους…

Ζ.Ν.: Το να είσαι μισόγυμνη ή γυμνή δεν είναι αντιφεμινιστικό. Αντιθέτως, οι φεμινίστριες είναι υπέρ του γυμνισμού. Θυμάμαι η μάνα μου γυρνούσε topless συνέχεια όταν ήμουν μικρή. Ακόμη και πάνω στη σκηνή το έκανε αυτό.
Ι.Χ.: Η εικόνα μιας γυναίκας που έχει μια σεξουαλική σχέση και παράλληλα φροντίζει τον θετό της γιο και παράλληλα προσπαθεί να συντηρήσει την καριέρα της είναι η πλήρης εικόνα μιας ώριμης γυναίκας που δεν είναι όλη την ώρα με μπικίνι και super σώμα! Αυτή είναι η πιο φεμινιστική εικόνα που θα μπορούσες να φτιάξεις ποτέ για μια γυναίκα.
Ζ.Ν.: Φεμινισμός δε σημαίνει το να μη σ’ αρέσουν οι άνδρες. Δε σημαίνει το να μη δείχνεις το στήθος σου. Δε σημαίνει το να μη θέλεις το σεξ….
Ι.Χ.: Να σου πω, για μένα ο φεμινισμός έχει να κάνει με τα τσιμπούκια… (δυνατά γέλια)
Ζ.Ν.: Ναι… «Μωρό μου, αν θέλεις να μείνεις στο δωμάτιο, έλα να μου τον γλύψεις!»… Κάπως έτσι; (δυνατά γέλια) Σοβαρά τώρα, η Σελίν δεν είναι και το ιδεώδες μοντέλο γυναίκας. Εγώ δεν είμαι και η απόλυτη αντρική φαντασίωση. Είμαι 43 χρονών, δεν είμαι καν «μωρό» ούτε και η φοβερή 43χρονη που κάνει γυμναστική 15 ώρες την ημέρα, που κάνει συνέχεια δίαιτα… Πόσο φεμινιστικό είναι αυτό; Ή δεν είναι;

Στην πρώτη ταινία γίνατε και οι δυο είδωλα μιας ολόκληρης γενιάς. Αισθανθήκατε πίεση να γίνει το ίδιο και τώρα;

Ζ.Ν.: Γενικά, αυτό μπορείς να το πετύχεις μόνο αν είσαι αληθινός. Η πρώτη ταινία ήταν αληθινή, σχετικά με το ποιοι ήμασταν στα 22 και 23 μας. Εγώ ήμουν αυτή που ανησυχούσα πιο πολύ τότε, γιατί ήμουν αρνητική. Γενικά είμαι αρνητικός άνθρωπος. Συνέχεια… (γέλια) Ήμουν σίγουρη ότι θα τα κάναμε μούσκεμα!
Ι.Χ.: Θυμάμαι σε μια σκηνή, σε αυτή την τρίτη ταινία, ο Τζέσι ρίχνει κάτι ματιές σε νεαρά κορίτσια και ο cameraman μας, απογοητευμένος και σχεδόν θυμωμένος, γυρνάει και μας λέει: «Ο Τζέσι δε θα το έκανε ποτέ αυτό!» (γέλια) Αγαπάει τόσο τον Τζέσι και τη Σελίν και τη σχέση τους που τούτη η ματιά ήταν κάτι σαν προδοσία. Οπότε, αληθινά δεν ξέρω για τώρα. Τότε, μπορεί να ήμασταν είδωλα…

Η προσωπική σας σχέση έχει αλλάξει μέσα στο χρόνο;

Ι.Χ.: Φυσικά, κάνουμε πολύ περισσότερο σεξ τώρα από τότε… (γέλια) Στην πρώτη ταινία ήμουν πολύ ντροπαλός…
Ζ.Ν.: Τότε, νομίζω ότι συμπαθούσαμε ο ένας τον άλλο…
Ι.Χ.: Έλα τώρα, πες την αλήθεια. Δε με συμπαθούσες καθόλου.
Ζ.Ν.: Εντάξει, δεν τον συμπαθούσα. Εκείνος ήταν πιο πολύ fun. Εγώ ήμουν σκέτος μπελάς. Αυτό σήμερα έχει αλλάξει, νομίζω… (γέλια)
Ι.Χ.: Αλλά πρέπει να το πούμε αυτό. Ήσουν πολύ ωριμότερη στα 23 σου από ότι ήμουν εγώ τότε. Και είχες πολύ περισσότερες εμπειρίες. Εσύ ήσουν γυναίκα και εγώ ήμουν ένα παιδί. Ας το θέσουμε έτσι. Και κάπως έτσι συμβαίνει με τους άντρες και τις γυναίκες.

Το «Πριν τα Μεσάνυχτα» ξεκινά την καριέρα του στους ελληνικούς κινηματογράφους από τις 13 Ιουνίου, σε διανομή της εταιρείας Feelgood.