της Σοφίας Σταυριανίδου

Αυτή ήταν και η ταινία (ντοκιμαντέρ συγκεκριμένα) που απέσπασε τις καλύτερες κριτικές, έλαβε το πιο ζεστό χειροκρότημα από το κοινό και τους επαγγελματίες και η Κριτική Επιτροπή της Μέριλ Στριπ συμφώνησε ομοφώνως, αλλά έχει και ένα θέμα εξαιρετικά καυτό, το μεταναστευτικό, οπότε δεν θα μπορούσε να υπάρξει περισσότερο… ορθή επιλογή. Δεν το λέμε καθόλου για κακό. Απεναντίας, το Βερολίνο, έχοντας ιδιαίτερα έντονο πολιτικό χρώμα τα τελευταία χρόνια και βάσει επιλογών προσώπων επιτροπών και βάσει θεματολογίας των ταινιών, μένει πιστό στον χαρακτήρα που έχει διαμορφώσει. Εξάλλου, υπηρετεί η επιλογή πιστά αυτό που άρεσε πιο πολύ, μην επιφυλάσσοντας δυσάρεστες εκπλήξεις στον κόσμο, γιατί, κακά τα ψέματα, στο Βερολίνο βραβεύονται συχνότατα ταινίες που… ούτε θυμάσαι ότι υπήρξαν, μη διαγράφοντας καμιά πορεία πουθενά.

Όχι ότι το «Fuocoammare» θα μείνει ανεξίτηλο και για πάντα στην κινηματογραφική θύμησή μας ως κάτι ανεπανάληπτο, αλλά εμπάσει περιπτώσει, έκανε αίσθηση εν γένει. Η ιστορία τοποθετείται στη Λαμπεντούζα, αυτό το ξεχασμένο νησί στην καρδιά της Μεσογείου, που αποτελεί και το φυσικό όριο μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής. Η ζωή κυλά ομαλά την ημέρα και παρακολουθούμε τον μικρό Σάμουελ και την καθημερινότητά του μακριά από την πόλη, αλλά τη νύχτα το μέρος αυτό αποτελεί το λιμάνι όπου χιλιάδες άνθρωποι αναζητούν στον δρόμο τους προς την ελευθερία και την ευτυχία. Καθημερινότητα αποτελεί εδώ και πολύ καιρό το ξέβρασμα νεκρών ανθρώπων που πνίγονται σε τούτη την πορεία τους, τη σπαρμένη με ελπίδα. Αναφανδόν, διαφαίνεται μια επικαιρότητα που συνάδει με τις πολύ κοντινές μας εικόνες της Λέσβου, κι αναμένουμε πότε θα γίνουν κι αυτές ταινία.

Αγαπημένος του Φεστιβάλ και ο Ντάνις Τάνοβιτς, που για δεύτερη φορά διακρίνεται δυνατά στην Μπερλινάλε μετά και τη βράβευσή του με την ίδια Αργυρή Άρκτο πριν από δυο χρόνια. Από την άλλη, φαίνεται ότι δυο φορές έφτασε στην πηγή και νερό δεν ήπιε. Ευτυχώς, δεν είδαμε να παίρνουν κανένα αρκούδι οι από μέτριες ώς κακές ταινίες που πλημμύρισαν για φέτος το Διαγωνιστικό (βλέπε «Midnight Special», «Genius», «Alone in Berlin»). Στους ρόλους, παρατηρήσεις θα μπορούσαν να είναι ότι, αφενός, ο Ματζ Μαστουρά του «Hedi» δεν έδωσε την καλύτερη ανδρική ερμηνεία (προσωπικά, μου φάνηκε ένα από τα πιο αδύνατα σημεία του φιλμ), αλλά εκεί θα έπρεπε να τιμηθούν τα δυο αγόρια του Αντρέ Τεσινέ από το «Being 17». Αφετέρου, απρόσμενα ευχάριστη μου φάνηκε η βράβευση της καταπληκτικής, έτσι κι αλλιώς, Τρίνε Ντίρχολμ για την αγαπημένη μου ταινία του Διαγωνιστικού, το «The Commune» (φωτό) του Τόμας Βίντερμπεργκ. Ομολογώ ότι περίμενα να πάρει την Άρκτο η Ιζαμπέλ Ιπέρ ή η Γιούλια Γεντς, αλλά ορθά η Κριτική Επιτροπή μας διέψευσε.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, άλλη μια Μπερλινάλε έφτασε στο τέλος της. Μεγάλη ταινία δεν μου έμεινε καμία και λυπήθηκα γι’ αυτό. Γιατί περιμένεις να βυθιστείς στη σκοτεινή αίθουσα για να χαράξουν οι εικόνες τη μνήμη. Αλλά μένει η σκοτεινή αίθουσα. Και η ανοιχτή καρδιά μας για το σινεμά που παραμονεύει στη γωνία για να στυφτεί από συναισθήματα. Εις το μέλλον τα σπουδαιότερα, αλλά ευχαριστούμε, Μπερλινάλε, κι έτσι κι αλλιώς.

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ

Χρυσή Αρκτος: «Fuocoammare» του Τζανφράνκο Ρόζι – Ιταλία
Αργυρή Άρκτος – Μεγάλο Βραβείο Επιτροπής: «Death in Sarajevo» του Ντάνις Τάνοβιτς – Βοσνία Ερζεγοβίνη, Γαλλία
Αργυρή Αρκτος Alfred Bauer Prize: «A Lullaby to the Sorrowful Mystery» του Λαβ Ντίαζ – Φιλιππίνες
Aργυρή Άρκτος Καλύτερης Σκηνοθεσίας: Μία Χάνσεν Λόβε για το «Τhings to Come» – Γαλλία
Αργυρή Άρκτος Καλύτερης Ηθοποιού: Τρίνε Ντίρχολμ για το «The Commune» – Δανία
Αργυρή Άρκτος Καλύτερου Ηθοποιού: Ματζ Μαστουρά για το «Hedi» – Tυνησία, Βέλγιο, Γαλλία
Αργυρή Άρκτος Καλύτερου Σεναρίου: Τομάς Βασιλέφσκι για το «United States of Love» – Πολωνία
Αργυρή Άρκτος Καλύτερης Φωτογραφίας: Μαρκ Λι Πιγκ Μπινγκ για το «Crosscurrent» του Γιανγκ Τσάο – Κίνα
Καλύτερη Ταινία Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη: «Hedi» του Moχάμεντ Μπεν Ατια – Τυνησία, Βέλγιο, Γαλλία
Κρυστάλλινη Άρκτος, Generation Kplus: «The Trap» του Zαϊαράζ Ραζασεχαράν – Ινδία
Bραβείο FIPRESCI, Διαγωνιστικό: «Death in Sarajevo» του Ντάνις Τάνοβιτς – Βοσνία Ερζεγοβίνη, Γαλλία
Bραβείο FIPRESCI, Panorama: «Aloys» του Toμπίας Νέλε – Ελβετία, Γαλλία
Bραβείο FIPRESCI, Forum: «The Revolution Won’t Be Televised» του Ράμα Θίου – Σενεγάλη