της Κατερίνας Ανδρεάκου

Το Sundance δεν είναι μόνο ένα κινηματογραφικό «πανηγύρι» του ανεξάρτητου χώρου, όπου μαζεύονται οι φερέλπιδες και ορισμένοι θεωρούμενοι ως στουντιακά «τελειωμένοι» που προσπαθούν να κάνουν τη μεγάλη «επιστροφή». Πρόκειται και για ένα σοβαρότατο και σημαντικό κινηματογραφικό «παζάρι», καθώς εκτός από τους καλλιτέχνες και τους δημοσιογράφους, οι τύποι με τα ταμπελάκια που γράφουν «Industry» είναι επίσης παρόντες, έτοιμοι να αρπάξουν το επόμενο «Boyhood» ή «Whiplash» (η πιο εμπορικά επιτυχημένη αγορά του περσινού Φεστιβάλ, στο οποίο πουλήθηκε για μόλις $2,5 εκατομμύρια δολάρια!). Ωστόσο, ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Στην ουρά για την «press / industry» προβολή της ταινίας με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, «A Walk in the Woods», o μπροστινός μου κύριος έλεγε στον διπλανό του πως μάλλον δεν θα κάτσει να την δει, καθώς «προφανώς αυτή την έχει σίγουρα αγοράσει κάποιος άλλος». Μια μόλις μέρα μετά, έλαβα e-mail από την εταιρεία παραγωγής της ταινίας με την ανακοίνωση πως βρήκε εταιρεία διανομής στις ΗΠΑ. Επίσης, φιλμ με πιθανό οσκαρικό μέλλον αγοράζονται σχεδόν αυτόματα, όπως η ταινία που έκλεισε το Φεστιβάλ, το «Grandma» με πρωταγωνίστρια τη σπουδαία Λίλι Τόμλιν, η οποία ήδη φημολογείται πως θα είναι στις πεντάδες ερμηνείας του χρόνου. Όσο για περιπτώσεις σαν το «Dope», μια μικρή αμερικάνικη ταινία για έναν νεαρό που μεγαλώνει σε κακόφημη γειτονιά του Λος Άντζελες, η φήμη τους (το «word-of-mouth», που λέμε) τις κάνουν απρόσμενα επιτυχημένες πριν καν ξεκινήσουν την όποια κινηματογραφική τους πορεία. Προσωπικά, προσπάθησα να μπω σε δυο προβολές της, για να με ενημερώσουν πως η πρώτη είχε λίστα αναμονής 120 και η δεύτερη 150 ατόμων…

Κατά τα άλλα, δυο ταινίες βασισμένες σε αληθινές ιστορίες «κοινωνικών» πειραμάτων που είχαν σοκαριστικά αποτελέσματα, έτυχαν θετικής υποδοχής. Το «Experimenter» (φωτό 1) αφηγείται τα πειράματα με ηλεκτροσόκ που έκανε ο ψυχολόγος Στάνλεϊ Μίλγκραμ το 1961 ενώ το «The Stanford Prison Experiment» (φωτό 2) το πείραμα του καθηγητή Φίλιπ Ζιμπάρντο το 1971, όπου μια πτέρυγα του πανεπιστημίου Στάνφορντ μετατράπηκε σε φυλακή, με μια ομάδα εθελοντών φοιτητών να είναι φύλακες και μια άλλη κρατούμενοι. Η πρώτη ταινία ακολουθεί πιο πολύ την κλασική «βασισμένη σε αληθινή ιστορία» αφήγηση, με επίκεντρο τον χαρακτήρα του Μίλγκραμ (πολύ καλός ο Πίτερ Σάρσγκααρντ), ενώ η δεύτερη, πιο κλινική και σε στυλ αναπαράστασης, είναι πιο δύσκολη στη θέαση αλλά έτσι πιο αποτελεσματική στον στόχο της, το να βάλει τον θεατή στην σκέψη τού τι θα έκανε στη θέση των φρουρών ή / και των φυλακισμένων, την ίδια στιγμή που τους παρακολουθεί μέσα από μια οθόνη, σαν τον καθηγητή Ζιμπάρντο (Μπίλι Κρούνταπ).

Στον αντίποδα, το προαναφερθέν «A Walk in the Woods» ήταν μια από τις πλέον feelgood ταινίες του Φεστιβάλ, με τον Ρέντφορντ να υποδύεται τον συγγραφέα Μπιλ Μπράισον στην αληθινή του περιπέτεια πεζοπορίας των 2.100 μιλίων του μονοπατιού στα Απαλάχια Όρη, παρέα με έναν νεανικό του φίλο (ο Νικ Νόλτε σε, ομολογουμένως, τραγική φυσική φόρμα), σε μια ηλικία που θα έπρεπε να πίνει το τσάι του στον κήπο. Και το «Don Verdean» του Τζάρεντ Χες, σκηνοθέτη του (επίσης Sundance-ικού) «Napoleon Dynamite», είναι επίσης απολαυστικό, κυρίως λόγω των ερμηνειών τού καστ (Σαμ Ρόκγουελ, ‘Ειμι Ράιαν, Ντάνι ΜακΜπράιντ και του Ζερμέιν Κλεμέντ, ο οποίος θυμίζει τον… «Borat»), αλλά όχι ιδιαίτερα αξιομνημόνευτο.

Για άλλη μια χρονιά, τα panels είχαν την τιμητική τους, φέτος με ιδιαίτερο επίκεντρο τις γυναίκες στη βιομηχανία. H Λίλι Τόμλιν, παρέα με την Τζέιν Φόντα, συζήτησαν για τη γυναικεία παρουσία στο φετινό Φεστιβάλ σε μια VIP συγκέντρωση παρουσία 300 ανθρώπων τού χώρου. Το Serious Ladies συγκέντρωσε ορισμένες από τις καλύτερες Αμερικανίδες κωμικούς, μεταξύ αυτών τις Λένα Ντάναμ και Κρίστεν Γουίγκ, για μια συζήτηση πάνω στη φυλετική ταυτότητα αλλά και το αν υπάρχουν όρια στην κωμωδία.

Αλλά και στο στούντιο της Canon, ένα panel γυναικών διευθυντών φωτογραφίας μας μίλησε για τον περιορισμένο αριθμό γυναικών στον χώρο πίσω από την κάμερα, κυρίως λόγω ακόμα υπαρχόντων αρχετύπων, αλλά και για την ομαδική τους συναίνεση να αρνούνται τον τίτλο «γυναίκα διευθυντής φωτογραφίας». «Δεν βάζω το φύλο μου μπροστά όταν κάνω τη δουλειά μου, με βλέπω απλά σαν διευθυντή φωτογραφίας και έτσι περιμένω να με αντιμετωπίζουν και οι συνεργάτες μου», ανέφερε η Ρέιτσελ Μόρισον, του προαναφερθέντος «Dope» αλλά και του «Cake» με την Τζένιφερ Άνιστον.

Αλλά και το αντίθετο φύλο είχε την τιμητική του, με αποκορύφωμα μια συζήτηση για το μέλλον τού ανεξάρτητου σινεμά μεταξύ του Ρόμπερτ Ρέντφορντ και – προσθέτουμε νοερά ειρωνικό χαμόγελο – του… Τζορτζ Λούκας. Ολόκληρη η συζήτηση μπορεί να βρεθεί στο YouTube.

Τέλος, στα βραβεία, στα οποία θριάμβευσαν κυρίως βρετανικές παραγωγές: όπως είχαμε αναφέρει σε προηγούμενο κείμενο, η φήμη τού ντοκιμαντέρ «The Russian Woodpecker» εκτινάχθηκε στα ύψη μετά την πρώτη του προβολή κι έτσι δεν ήταν μεγάλη έκπληξη το Βραβείο Ντοκιμαντέρ της Επιτροπής που έλαβε ο δημιουργός του, Τσαντ Γκαρσία. Ούτε και η βράβευση στη δραματουργική κατηγορία τού «Slow West» (φωτό), της βρετανικής / νεο-ζηλανδικής συμπαραγωγής με τους Μάικλ Φασμπέντερ και Κόντι Σμιτ ΜακΦι να ταξιδεύουν στην Αμερική του 19ου αιώνα ψάχνοντας την κοπέλα του δεύτερου, κυνηγημένοι ταυτόχρονα από έναν εγκληματία. Η έκπληξη ήρθε από το δραματουργικό Βραβείο Κοινού για το ινδικό «Umrika», ενώ το δικό τους Βραβείο Ντοκιμαντέρ πήγε σε ένα από τα φαβορί, το – πάλι – βρετανικό «Dark Horse» για μια παρέα φίλων από την εργατική τάξη ,που αποφασίζουν να αγοράσουν ένα άλογο και να το μετατρέψουν σε φαβορί στον ελιτίστικο χώρο των βρετανικών ιπποδρομιών.

Το φετινό Sundance μπορεί να τελείωσε, όμως αναμείνατε για τον προσεχή… οδηγό περιήγησης κι επιβίωσης στο βουνίσιο Φεστιβάλ!