της Κατερίνας Ανδρεάκου

Το μεγαλύτερο και πιο φιλόδοξο κινηματογραφικό πρόγραμμα / αφιέρωμα στις ταινίες που βασίστηκαν ή εμπνεύστηκαν από τα έργα του Σαίξπηρ παγκοσμίως ανακοινώθηκε χθες στα media, στη μεγάλη αίθουσα του BFI, το οποίο, σε συνεργασία με το Βρετανικό Συμβούλιο, θα φέρει ορισμένες από τις πιο διάσημες, αλλά και ορισμένες από τις πιο σπάνιες σαιξπηρικές κινηματογραφικές μεταφορές τόσο στις βρετανικές, όσο και στις παγκόσμιες αίθουσες. Στην Ελλάδα θα διοργανωθεί το «Ο Σαίξπηρ στην Πόλη» («Shakespeare in the City»), σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», που θα συμπεριλαμβάνει και υπαίθριες προβολές σε αρχαιολογικούς χώρους, πάρκα και πλατείες. Συνολικά, διεθνώς, θα προβληθούν 18 βρετανικές παραγωγές σε 110 χώρες ενώ η σεζόν τού BFI στη Βρετανία θα διαρκέσει από τον Μάρτιο ώς τον Μάιο με προβολές κλασικών φιλμ, τα περισσότερα με αποκατεστημένες κόπιες (όπως το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Φράνκο Τζεφιρέλι και το «Ran» του Ακίρα Κουροσάουα»), επανακυκλοφορίες σε DVD, εκθέσεις αντικειμένων που χρησιμοποιήθηκαν σε σαιξπηρικές ταινίες (με κορυφαίο παράδειγμα τον «Άμλετ» του Λόρενς Ολίβιε) και μια σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τα βρετανικά σχολεία.

Η κινητήριος δύναμη πίσω από την πρωτοβουλία του Ινστιτούτου ήταν ο Ίαν ΜακΚέλεν, ο οποίος βρέθηκε στην επίσημη παρουσίαση και θα συμμετάσχει στο «ταξίδι» ορισμένων από τις ταινίες σε άλλες χώρες όπως η Σαγκάη, ενώ θα μιλήσει και για τη δική του κινηματογραφική παρουσία στον «Ριχάρδο 3ο» του 1995, σε μια ειδική προβολή στο Λονδίνο.

Με γοητευτική θεατρικότητα, ο ΜακΚέλεν μας μίλησε μακροσκελώς για το πρόγραμμα αλλά και την προσωπική του εμπειρία με τα έργα του Σαίξπηρ, εμπειρία που καλύπτει… έξι δεκαετίες!

«Πήγα προχτές σε μια θεατρική παράσταση του ‘Μάκβεθ’ και ήταν γεμάτη… χορευτικά! [γέλια] Αφήνουμε τις γυναίκες να ερμηνεύουν Σαίξπηρ τώρα, πράγμα αδιανόητο στη δική του εποχή. Χρησιμοποιούσε τον κλειστό θεατρικό χώρο αλλά δεν είχε σκηνικά από πίσω, δεν τον ενδιέφερε – άφηνε το κοινό του να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του, ήταν «ακροατές», πήγαιναν στο θέατρο για να ακούσουν… Τώρα το κοινό πηγαίνει σινεμά και είναι «θεατές», βλέπουν. Είναι εξαιρετικό το γεγονός ότι με αυτό το πρόγραμμα θα ξαναδούμε, επιτέλους, τόσες σαιξπηρικές ταινίες και τον ενδιαφέροντα τρόπο με τον οποίο διαφορετικοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί αντεπεξήλθαν στην αναπόφευκτη πρόκληση του να παίρνεις μια πολύ μακρόλογη μέθοδο αφήγησης και να τη μετατρέπεις σε κάτι οπτικό. Είδα πρόσφατα τον ‘Macbeth’ με τον Φασμπέντερ και είναι τόσο έντονο… καιρικά, γεμάτο από Σκωτία [γέλια] – πολύ συναρπαστικό!»

«Υπάρχουν πολλά προβλήματα στην κινηματογραφική μεταφορά του Σαίξπηρ, και χρειάζεσαι κινηματογραφικούς ειδικούς να τα λύσουν. Πώς καταφέρνεις να σταματήσεις την ίδια την ταινία να επισκιάσει και να αφήσει πίσω της τον [λόγο του] Σαίξπηρ; Ασφαλώς, όταν πας να δεις μια ταινία, το θέλεις να είναι καλό σινεμά πρωτίστως κι έπειτα καλός Σαίξπηρ. Άσε που τα έργα του θα παραμείνουν παντοτινά – ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι γουστάρει μαζί τους, γιατί ο Σαίξπηρ είναι κάτι πολύ περισσότερο από θεατρικά έργα. Στην προσωπική μου λίστα, για παράδειγμα, θα έβαζα το μπαλέτο ‘Ρωμαίος και Ιουλιέτα’ με τον Νουρέγιεφ και τη Φοντέιν, το οποίο ήταν αξέχαστο – ούτε μια σαιξπηρική αράδα μέσα του… Όπως και το ‘Romeo + Juliet’ του Μπαζ Λούρμαν, το οποίο προτιμώ από του Τζεφιρέλι – απίστευτα θεατρικό αλλά ταυτόχρονα και απόλυτα κινηματογραφικό, ένα μονταρισμένο κείμενο αλλά η απόλυτη σαιξπηρική ουσία μέσα του. Μια βόλτα στο Έιβον είναι ο Σαίξπηρ για μένα. Η συλλογή μου από αγαλματίδια του Σαίξπηρ του 19ου αιώνα είναι ο δικός μου Σαίξπηρ. Στις ΗΠΑ, το Σαίξπηρ είναι hamburger και ο Άμλετ είναι, φυσικά, πούρο! Ο Σαίξπηρ είναι μια μάρκα με κεφάλι Λερναίας Ύδρας – ελπίζω να το χρησιμοποιήσετε αυτό, είμαι περήφανος γι’ αυτή την παρομοίωση!» [γέλια]

Περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες: BFI & Shakespeare Lives

#ShakespeareLives