του Ηλία Φραγκούλη

Υπάρχει ο Μάικλ Μουρ που κάνει ντοκιμαντέρ και ο Μάικλ Μουρ που κάνει σάτιρα. Στη δεύτερη περίπτωση, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι περισσότερο αμφιλεγόμενο, όμως σίγουρα διασκεδάζει. Το τι μηνύματα περνάει είναι μια… άλλη, μεγάλη κουβέντα. Το «Πού να Κάνετε την Επόμενη Εισβολή» ακούγεται σαν κάτι το anti-militaire, ξεκινά να απαριθμεί τις συνεχείς ήττες των αμερικανικών επεμβάσεων των ΗΠΑ παγκοσμίως, από τον πόλεμο της Κορέας μέχρι σήμερα, και αμέσως μετά περνάει στην Ιταλία της παρούσης, για να κρίνει ένα νεαρό ζευγάρι εργαζόμενων που «τολμά» να έχει το δικαίωμα της… άδειας μετ’ αποδοχών στην πατρίδα του! Για λίγο, ξεγελιέσαι και θέλεις να χλευάσεις αυτούς τους «τεμπέληδες» Ιταλούς που πληρώνουν φόρους σχεδόν παρόμοιους με εκείνους των Αμερικανών πολιτών, οι οποίοι, όμως, δεν έχουν αντίστοιχη μεταχείριση ή πλεονεκτήματα. Ύστερα, όντας Ευρωπαίος (λέμε τώρα…), σκέφτεσαι πως ο τύπος προσπαθεί να εξιδανικεύσει την εδώ κατάσταση σε σχέση με τις (όποιες) κακουχίες της σημερινής κοινωνίας στις ΗΠΑ. Ήδη βρίσκεσαι διχασμένος, με το εξής απλό (έως και αφελές) ερώτημα: εμάς «δουλεύει» περισσότερο ή το κοινό της Αμερικής;

Κοινωνιολογικά… κωμικό, αυτό το ντοκιμαντέρ του Μουρ επιχειρεί να υπενθυμίσει τις χαμένες αξίες τού αμερικανικού πολιτεύματος τις οποίες «αντέγραψαν» άλλοι λαοί και γνώρισαν (ή γνωρίζουν ακόμη) την ευημερία στον τόπο τους, παρουσιάζοντας – ως επί το πλείστον – την Ευρωπαϊκή «Ένωση» του παρόντος ως παράδειγμα προς μίμηση, ακόμη και όταν τα «κακώς κείμενά» της φαντάζουν ως ουτοπικές λύσεις για τον καλύτερο δημόσιο βίο στις ΗΠΑ. Η επιλεκτικότητα στις χώρες όπου «εισβάλλει» ο κύριος Μουρ μάλλον είχε για κριτήριο το φιλμικό comic relief ή κάποια… αδιόρατα συμφέροντα, εκτός κι αν η κατάσταση στη χώρα μας δεν έχει να διδάξει τίποτε περί ορθότητας στη λειτουργία μιας δημοκρατίας (#sarcasm), οπότε η Ελλάδα δεν αποτέλεσε σταθμό για τα γυρίσματα…

Όσο περνά η ώρα, αισθάνεσαι ότι ακόμη και ο όποιος έπαινος του Μουρ, προς τα κοινωνικά οφέλη που προσφέρουν οι χώρες τις οποίες επισκέπτεται, σχεδόν… υποθάλπεται από μια χιουμοριστική διάθεση ειρωνικά δηκτική, που λες και διακωμωδεί μέτρα διαβίωσης ή επιλογές ριζοσπαστικά δημοκρατικές τα οποία τυγχάνει να έχουν θετικότατα αποτελέσματα σε κάθε τόπο. Το «θα ήθελα» ή το «έτσι θα έπρεπε» που δείχνει να προτείνει προς τη διακυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ο Μουρ μοιάζει την ίδια στιγμή και με ένα κακό «αστείο», μια τραγελαφική σύμπτωση της ζωής που παραμένει ανεξήγητη αλλά υφίσταται σχεδόν ως εκ θαύματος.

Με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, η τόσο εμφανής προπαγάνδα υπέρ της εξουσίας στις γυναίκες δεν μοιάζει τόσο «απλοϊκά» φεμινιστική, αλλά σχεδόν «δείχνει» με το δάχτυλο τη Χίλαρι Κλίντον. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, ο κυνισμός του Μουρ έχει πάει περίπατο και η «πολιτική ορθότητα» έχει ανεβάσει decibel… ντουντούκας! Δε λέω, υπάρχουν και αλήθειες σε τούτο το ντοκιμαντέρ. Αλλά με μια δεύτερη σκέψη, μετά το πέρας τού φιλμικού του δίωρου, το οποίο σε βομβαρδίζει με πληροφορίες και «γνώση», το «Πού να Κάνετε την Επόμενη Εισβολή» φαντάζει περισσότερο σαν μια… ήττα για το είδος, ένα φιλμ που δεν γεφυρώνει ακριβώς το χάσμα ανάμεσα στις πολιτικές ή τις επιλογές των εν λόγω κρατών αλλά, μονάχα, τις «γλεντάει». Όπως θα έκανε ένας γελωτοποιός των ακόμη πιο σκοτεινών για την Ιστορία και την ανθρωπότητα περιόδων…