της Βαρβάρας Κοντονή

Μεγάλο μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο για τον Νορβηγό δημιουργό Γιόνας Μάτσοου Γκούλμπραντσεν, που καταπιάνεται εδώ με το σκανδιναβικό folclore του τόπου του, σε μια ταινία η οποία μπορεί να επιδέχεται περαιτέρω βελτίωσης, παραμένει εντούτοις μια σχεδόν μυσταγωγική απόπειρα καταγραφής της οργιώδους νορβηγικής φύσης και της φύσης των ανθρώπων της. Έχοντας ως αφετηρία την προβληματική μιας μονογονεϊκής οικογένειας, ο Γκούλμπραντσεν κατασκευάζει ένα σύγχρονο παραμύθι για μικρούς και μεγάλους βασισμένο στις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα της χώρας του, όχι δίχως τις απαραίτητες δόσεις ζόφου και μεταφυσικής, που τουλάχιστον «χαρίζουν» σε ατμόσφαιρα όσα στερείται το φιλμ σε επίπεδο σεναριακής απόδοσης και διάρκειας.

Ο 6χρονος Άσλακ (Έκελι) ζει με τη μητέρα του Άστριντ (Φάγκερλαντ) σε ένα μικρό ορεινό χωριό κάπου στη Νορβηγία. Μετά τη μυστηριώδη εξαφάνιση του μεγαλύτερου αδελφού του, ο Άσλακ είναι αναγκασμένος να επωμίζεται σε καθημερινή βάση τη μελαγχολία της μητέρας του, η οποία με τη σειρά της πασχίζει να τον προστατέψει από τη συναισθηματική καταρράκωση που αναπόφευκτα θα επέλθει με την αποκάλυψη της αλήθειας. Η ψυχική κατάσταση του μικρού θα επηρεαστεί ακόμη περισσότερο όταν ένα πρωί ο αγαπημένος του σκύλος χαθεί, με τον Άσλακ να συνδέει την εξαφάνισή του με τα τοπικά κρούσματα αγρίως σφαγιασμένων προβάτων, που σύμφωνα με κάποιον θρύλο οφείλονται στη δράση ενός λυκανθρώπου. Αποφασισμένος να βρει τον σκύλο του, θα ξεκινήσει ένα ταξίδι μέχρι την άλλη πλευρά του «απαγορευμένου» δάσους, εκεί όπου ομιχλώδεις, μοναχικές μορφές παραμονεύουν και τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται.

Αντλώντας καλλιτεχνική έμπνευση από το έργο διάσημων Νορβηγών ζωγράφων όπως ο Άουγκουστ Κάπελεν και ο Λαρς Χέρτερβιγκ, o Γκούλμπραντσεν οριοθετεί με προσοχή τον χώρο δράσης των ηρώων του, ουσιαστικά εγκλωβίζοντάς τους μέσα σε ένα ρεαλιστικό περιβάλλον που όμως παραπέμπει διαρκώς στα αυθεντικά, σκοτεινά παραμύθια των αδελφών Γκριμ, την ίδια στιγμή που η φαντασιακή ατμόσφαιρα της αόριστης απειλής τού λυκανθρώπου λειτουργεί και ως πρόσφορο έδαφος για την απότομη μετάβαση από την παιδική ηλικία σε αυτή των ενηλίκων. Η φωτογραφία του Μάριους Μάτσοου Γκούλμπραντσεν (αδελφού του σκηνοθέτη) αποτελεί το βασικό δυνατό χαρτί της ταινίας, με τον ίδιο να ποντάρει – μέσα από τη χρήση της «παγωμένης» χρωματικής του παλέτας – στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος το οποίο ακροβατεί μεταξύ ονείρου και εφιάλτη, αν μη τι άλλο καθιστώντας το φιλμ μια άρτια οπτικά δουλειά, ένα αποτέλεσμα βγαλμένο θαρρείς από τις σελίδες του βιβλίου με τις γκραβούρες που συμβουλεύεται ο Άσλακ στην αρχή της ταινίας.

Από εκεί και πέρα τα πράγματα σοβαρεύουν κάπως, με τις κυρίως δυσκολίες να εντοπίζονται στη διάρκεια του φιλμ (μικρή, τουλάχιστον για όλα όσα ιδανικά θα «σήκωναν» μια καλύτερη ανάπτυξη) και κυρίως στο σενάριο που περιμένει από τον θεατή να συμπληρώσει τα κενά καταπώς ο ίδιος θεωρεί σωστό. Η υπερβολική ελευθερία δημιουργεί (ανά στιγμές) την αίσθηση της μη επαρκούς ενασχόλησης των σεναριογράφων (Γκούλμπραντσεν και Κλέμεντ Τουφρό) με τη βασική πλοκή της ταινίας, λες και ένα απροσδιόριστο οικογενειακό τραύμα μπορεί να δικαιολογήσει κάθε ανθρώπινη αλλαγή συμπεριφοράς ή έλλειψη αυτής. Όσο αποτελεσματικά και με έμφαση στο σασπένς χτίζεται το πρώτο μισό του φιλμ, άλλο τόσο αοριστολογικό μοιάζει το υπόλοιπο, με σεκάνς βουτηγμένες στο υγρό στοιχείο (εμπνευσμένες απευθείας από το έργο του Ταρκόφσκι), μια σχεδόν ολοκληρωτική απουσία πρόζας και ένα σενάριο που μοιάζει να βολεύεται στο κοινό, γοτθικό του background περισσότερο από όσο η εξέλιξη της ιστορίας του επιτρέπει. Τουλάχιστον, αυτό που θα έχεις να θυμάσαι πέρα από τα άγρια τοπία και τη μουντή νορβηγική ομορφιά θα είναι (και) η ερμηνεία του μικρού Άνταμ Έκελι στον ρόλο του Άσλακ, μια χλωμή, φασματική παρουσία που φέρνει στον νου τον χαρακτήρα του Ιβάν από «Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν», μια ενδεχομένως μη εσκεμμένη, αλλά καθόλα ταιριαστή (βολική;) σύμπτωση.