του Ηλία Φραγκούλη

Πέντε από τις εκατό ιστορίες του «Δεκαήμερου» στέκονται μπροστά από την κάμερα των γηραλέων αδελφών Ταβιάνι, τρία χρόνια μετά το – ο Θεός να το κάνει – πειραματικό και ημιντοκιμαντερίστικο «Ο Καίσαρας Πρέπει να Πεθάνει» (το οποίο διέσωζε μονάχα η μικρή του διάρκεια…). Οι πιο φανατικοί στο arthouse και το world cinema όταν σκέφτονται Βοκάκιο, σίγουρα θα σκέφτονται και Πιερ Πάολο Παζολίνι. Και αυτός ο «Θαυμάσιος Βοκάκιος»… δεν θα τους αλλάξει τα μυαλά, δεν αναθεωρεί οπτικά ούτε επιχειρεί να διασκευάσει με αναρχικό, σύγχρονο ή τολμηρό τρόπο το κλασικό έργο. Πετυχαίνει, όμως, να είναι τίμιο και συνεπές σε αυτό που παραδίδει στον θεατή, με μια αίσθηση λιτότητας (και όχι αυτοσυγκρατούμενης οικονομίας) που δεν συναντάμε εύκολα στο σινεμά σήμερα.

Αυτή η λιτότητα δηλώνεται άμεσα, από τα κάδρα, την απίστευτα μινιμαλιστική σκηνογραφία και τα αντίστοιχα διακριτικά κοστούμια, αφήνοντας πρωτίστως την αρχιτεκτονική της Φλωρεντίας να «μιλήσει» και να θέσει τον αισθητικό τόνο του φιλμ, ο οποίος ξανοίγεται αργότερα όταν ο φακός θα συναντήσει τους πιο ελεύθερους σε προοπτική ορίζοντες της εξοχής, για να επηρεαστεί από μια πιο φιλόδοξη χρωματική παλέτα που παραπέμπει σε αναγεννησιακούς πίνακες, τόσο γοητευτικά και πεντακάθαρα.

Μπορείς να κατηγορήσεις τους Ταβιάνι για ατολμία, όμως το φιλμ μοιάζει να παινεύεται γι’ αυτή του την καθαρότητα, χωρίς να θέλει να επιβληθεί μέσα από ένα στιλ καινοτόμο αλλά ούτε και παραδοσιακά γερασμένο. Λες και ο στόχος ήταν το έργο να τοποθετηθεί σε μια διάσταση του χρόνου που δεν υπήρξε και δεν βιώθηκε ακριβώς έτσι, για να μεταφέρει ένα απελευθερωτικό μήνυμα αναζήτησης του πνεύματος και του ήθους στη ζωή, εμπνευσμένο από την ανθρώπινη φαντασία που, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί και δημιουργεί ιστορίες από το τίποτα, μα στο βάθος γεννά μέσω της αφήγησής τους κάτι σαφώς πιο… επαναστατικό για κάθε εποχή της ανθρωπότητας, πίσω στον χρόνο ή και το μέλλον ακόμη.

Μερικές από τις ιστορίες δεν έχουν κάτι το ιδιαίτερα χαρισματικό, άλλες υπερτερούν στην κοινωνική ειρωνεία και την ανάλυση των ανθρώπινων χαρακτήρων, όμως αυτό το «άτοπα» παλιοκαιρίσιο στην ψυχή και τη ματιά δεν σταματά να σου κρατά το ενδιαφέρον αφηγηματικά και, ακόμη κι αν αισθανθείς κάτι το ανολοκλήρωτο (γιατί μονάχα πέντε ιστορίες, γιατί αυτές οι συγκεκριμένες και γιατί πρέπει να βγάζουν ένα κάποιο συμπέρασμα ως φιλμική εμπειρία;), ο «Θαυμάσιος Βοκάκιος» δεν αποτελεί αποτυχία ή μοιάζει με σπαταλημένος χρόνος.