του Ηλία Φραγκούλη

Η τρίτη ταινία που σκηνοθέτησε ο Φεντερίκο Φελίνι, ένα χρόνο πριν από την παγκόσμια απογείωση του «La Strada», δεν προδιαθέτει για το μεγαλείο της φιλμογραφίας του Ιταλού δημιουργού, μα σίγουρα ξεχωρίζει από το πλαίσιο της κινηματογραφικής παραγωγής της εποχής και τα μελοδραματικά στερεότυπα του λαϊκού σινεμά για τις μάζες.

Σαν «ευνουχισμένοι» από τη ζωή, τούτοι οι «Βιτελόνοι» ζουν ακόμα με τους γονείς τους (αν και ολόκληροι άντρες), δεν σκέφτονται λεπτό πως κάποια στιγμή θα πρέπει να «μεγαλώσουν», να κάνουν οικογένειες και να έχουν μια εργασία για να συντηρούν το δικό τους σπίτι. Κανονικοί ακαμάτηδες, σπαταλάνε τις μέρες τους και το όποιο δανεικό χαρτζιλίκι δίχως νόημα, περιμένοντας μονάχα μεγάλες γιορτές για να το γλεντήσουν και να φλερτάρουν με καμιά κοπέλα. Σε χειρότερη μοίρα θα βρεθεί ο μασκαράς (όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του) Φάουστο, που αφήνει έγκυο την αδελφή του ενός από την παρέα και δεν θα προλάβει να το σκάσει, για να υποχρεωθεί σε γάμο δια της βίας, έως και να πιάσει δουλειά, γεγονός που τον απαξιώνει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στα μάτια της παρέας.

Η αφήγηση του Φελίνι δείχνει αρκετά παραδοσιακή, μιλά στο κοινό αίσθημα και η ιστορία ρέπει διαρκώς προς το melo και τα διδακτικά μηνύματα, σε βαθμό του να επικροτεί έως και το… γονικό ξυλοφόρτωμα, ώστε να βάζουν μυαλό οι ανώριμοι νέοι. Το πιο έμπειρο μάτι, όμως, θα διακρίνει λεπτομέρειες οι οποίες ανέκαθεν επηρέαζαν το point of view ή και την έμπνευση που αργότερα οδήγησε στο πλέον καλλιτεχνικά δημιουργικό φελινικό σύμπαν. Το απατηλό θέαμα του βαριετέ, οι αρτίστες και το μεγάλο σκηνικό «ψέμα» της τέχνης τους, η επιφανειακή αναζήτηση της φήμης μέσα από το όνειρο (έστω και) των τοπικών καλλιστείων, έως και το χαρακτηριστικό στοιχείο της ακρογιαλιάς που μοιάζει με το τελευταίο σύνορο μιας αδιέξοδης ζωής (είναι απίστευτη η ομοιότητα κάποιων σχετικών πλάνων με την αντίστοιχη σκηνή των τριών πρωταγωνιστών του τζαρμουσικού «Stranger Than Paradise» που χαζεύουν το «κενό» του ορίζοντά τους), φέρνουν στο νου πράγματα που ο Φελίνι θα τελειοποιήσει αργότερα στην καριέρα του.

Ανάμεσα στην ευφορία της ανευθυνότητας και την επερχόμενη ήττα ενός βίου κανονικότητας και υποχρεώσεων, οι «Βιτελόνι» σπάνε το «φράγμα» της απόγνωσης και προτείνουν την απότομη στιγμή τρέλας που οδηγεί στη φυγή, τουλάχιστον για εκείνους (ή εκείνον) που ονειρεύονται μια διαφορετική ζωή (#diplhs, διότι υπάρχουν και κάποιοι αθώοι και λεπτοί υπαινιγμοί στο ζήτημα της σεξουαλικότητας…). Στην τελική, όμως, το πιο αναγνωρίσιμο στοιχείο ενός φελινικού έργου εδώ είναι… το score του τεράστιου Νίνο Ρότα, οι μελωδίες του οποίου δεν αφήνουν περιθώριο δεύτερης σκέψης για το ποιος σκηνοθέτης βρίσκεται πίσω από τις κάμερες (και στην ψυχή) αυτής της ταινίας.