της Βικτωρίας Μιχαήλ

Άργησε αλλά την βρήκε την «Αγέλαστο Πέτρα» του ο Κίμων Τσακίρης των δύο πολυπαινεμένων «Sugartown» – που ψιλοέμεναν στο ράφι εξαιτίας αψαχούλευτων παραμέτρων τού υμεναίου καθενός και των ευφρόσυνα προξενεμένων ρομαντικών προσδοκιών «μυθοπλασίας» που σε πήγαιναν συγκαταβατικά μήνα του μέλιτος. Μοιραζόμενο με αυτά το χαρακτηριστικό μιας σπουδής στην ελλειμματική επαρχία και στο δονκιχωτικό δαιμόνιο, το καινούργιο και καλύτερο έως σήμερα doc τού δημιουργού φέρνει προς τούτο στο φως ένα γενικά ακουμπητικό μπούστο επαγγελματικής υπευθυνότητας στα όρια του αποστολικού ταξίματος, στα απολύτως ανθρώπινα μέτρα του. Κι από δίπλα το χρονικό μιας πολιτιστικής καταστροφής, ενώ αποκαλύπτει τη στρωματογραφία τού ταφικού μνημείου του άξιου και του σημαντικού που είναι (και) η (νέα) Ψωροκώσταινα, πάντα «για το καλό του τόπου», σ’ ένα ντοκιμαντέρ που μπορεί ακόμη και να σταθεί ως σοβαρό υποκατάστατο Αμφίπολης.

Το πετυχαίνει καταρχήν με το καίριο πιάσιμο του πριν / ενόσω / μετά habitat των προς θυσία γαιών, με μια ανατίναξη να δίνει το στίγμα της ήδη από τον τίτλο αρχής, ενώ συγκροτεί παλαιοεπιστημονικά αλλά στέρεα το αφήγημα της μοίρας αυτής της πλούσιας σε κληρονομιά τρύπας της Βόρειας Ελλάδας, δεμένης με το βιογραφικό του θηλυκού που με αυταπάρνηση και μόχθο την ανέδειξε από το μηδέν (με το ντόπιο μουσείο οξύμωρα υποψήφιο για ευρωπαϊκό βραβείο εφέτος!). Αλλά και το αφήγημα του γηγενούς τραγέλαφου: η ΔΕΗ, που τώρα υπογράφει τη θανατική καταδίκη τής αρχαιολογικής έρευνας, υπήρξε επί δεκαετίες λόγω εταιρικής ευθύνης ο… κύριος χρηματοδότης της. Και το αφήγημα των υπερμάχων (ο μηχανικός και υπάλληλοι στο έργο, οι κοινοτάρχες) και των αντιμαχόμενων (οι – γραμματιζούμενοι ή μη – εργαζόμενοι στην ανασκαφή, κάτοικοι) το φράγμα με οργανικά ρέουσα στις «καταστάσεις» την παράθεση εκατέρωθεν επιχειρημάτων.

Είναι εδώ που ο σκηνοθέτης γονατίζει. Όταν, έχοντας βροντερά τεκμηριώσει (στην περίπτωση ενός παππού σε αυθόρμητο ξεσπάθωμα σε καφενείο εναντίον των πολιτικών κι εναντίον όσων πούλησαν στο κράτος και έφυγαν, προτού μας δείξει το σπίτι του που γέρνει μετά την παρέμβαση στο τοπίο) ένα εγχώριο «Η Γη της Επαγγελίας», προδίδεται απ’ το αντιπαρακολούθημα καίριων φάσεων της υπόθεσης «έμφραξη και λιγνίτης»: πρώτα μιας εκδίκασης εναντίον της και μετά όταν επιλέγει να μη μας δείξει ή έστω να μας πει πώς τελείωσε μια κατάληψη. Και τα δύο, είτε συμβαίνουν για λόγους αφηγηματικής οικονομίας είτε εξαιτίας διαφυγόντος footage, ζημιώνουν την πλήρη συμπλήρωση του ψηφιδωτού και το εγγενές σασπένς τής έκβασης, μαρκαριζόμενα από ηχητικά fade out ενώ επιστρατεύεται το πινέλο τραγουδιών – χαλιών σε ιντερλούδια όχι ασήμαντα ως αναπνοές αλλά επουσιώδη στις νοηματοδοτήσεις τους (μια ξενάγηση στα εκθέματα, ένα γλέντι του πληθυσμού του χωριού με την προκομμένη μας φυσικά συμμετέχουσα) – με το «Οι Σμιλεμένες Πέτρες» του Θανάση Παπακωνσταντίνου, πάντως, όντως να λαξεύει.

Στην πορεία, και με εξαίρεση ένα πρώιμο κομμάτι σαν εταιρικό promo της εκεί περιφέρειας, η φωτογραφία του Γιάννη Δρακουλαράκου και το post καθίστανται πολύτιμη προθήκη, ενώ η καταρτισμένη εντυπωσιακά μεταξύ Ιντιάνα Τζόουνς και Dexter Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη (προσέξτε πόσα πράγματα διαβάζει ακαριαία η γυναίκα από τους σκελετούς στη στάση «κουταλάκια») παλεύει για έστω κι ένα ακόμα κτέρισμα, που αποσπασμένο από το σώμα της γης θα μεταφερθεί στις… αποθήκες, προ του πνιγμού των χωμάτων που δεν ήταν αλλά έκανε σπίτι της. Χωρίς φωνασκίες, κόντρα σε συλημένα μυαλά, πρακτικές, νόμους, συμφέροντα, ψελλίζοντας και κάτι άλλο αυτονόητο: σε μια χώρα με τόσο ήλιο και θάλασσα γιατί επενδύουμε ακόμα σε, και οικολογικά βλαπτικές, μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειες; Αντί απάντησης (από ποιον; Τους προϊσταμένους της που έτρεχαν στο roadshow Περιστέρη;) δείτε στον επίλογο την απανταχούσα που λαμβάνει από το κράτος η ηρωίδα και πώς αντιδρά (για μια ακόμα φορά) αλτρουιστικά. Σοφότερος πλέον, ο Τσακίρης δεν προέταξε κατάχωση (βλ. Ζαχάρω, Πανταζής Χρονόπουλος, σκάνδαλα). Βοηθάει, βέβαια, και το ότι «Η Αρχαιολόγος» καθαρίζει (με) το παλαιολιθικό τότε, τώρα, αύριό μας καλά. Βάλε ένα χέρι ως συντηρητής κι εσύ, λοιπόν…