της Βαρβάρας Κοντονή

Η ταινία καλύπτει χρονικά μια περίοδο τεσσάρων ετών: από τις αιματηρές, θανατηφόρες συγκρούσεις (όπως αυτές κλιμακώθηκαν) στο Χαλέπι το 2012, απόρροια του σαρωτικού κύματος διαδηλώσεων που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Αραβικής Άνοιξης, μέχρι και το 2016, όταν πλέον η οριστική πτώση της πόλης στα χέρια του συριακού καθεστώτος δε μετρούσε παρά ελάχιστες μέρες. Μέσα σε αυτό ακριβώς το κλίμα τρομοκρατίας και θανάτου, το ντοκιμαντέρ της Γουάντ άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά από νωρίς, το 2012, όταν η ίδια, ούσα τότε φοιτήτρια του τμήματος marketing στο Πανεπιστήμιο του Χαλεπίου, ξεκίνησε να συμμετέχει στις διαδηλώσεις κατά της δικτατορίας του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, καταγράφοντας με την κάμερά της όλο το μένος και τη βία που εισέπρατταν από τις καθεστωτικές δυνάμεις οι Σύριοι διαδηλωτές σε καθημερινή βάση. Αυτό που δεν γνώριζε ακόμη, ήταν πως τα χειρότερα βρίσκονταν μόνο μπροστά τους…

Τούτο το ντοκιμαντέρ δεν είναι εύκολη υπόθεση, ιδιαίτερα όταν αυτό ξετυλίγεται σε όλο το εύρος της φρίκης του, μπροστά στα μάτια των «προνομιούχων» δυτικών θεατών του σήμερα. Βλέπετε, είναι αδύνατον να πιστέψουμε (ιδιαίτερα σε μια προ COVID-19 εποχή) πως στο σύγχρονο κόσμο υπάρχουν (εκεί έξω) μεγαλύτερα και πλέον τερατώδη προβλήματα από τα λοιπά «first world problems» της κοινής καθημερινότητάς μας, και πως κάποιοι, κάπου (πολύ μακριά από εμάς, ευτυχώς) δεν παίρνουν ως δεδομένο ούτε την ίδια τους τη ζωή ή (ακόμη χειρότερα) κι εκείνη των παιδιών τους. Για την Γουάντ, αυτή η κινηματογραφική καταγραφή βρίσκεται «πάνω» και πέρα από την ίδια, είναι μία ιδέα, ένας αγώνας επιβίωσης για ένα καλύτερο μέλλον, είναι η απόδειξη πως η σθεναρή αντίσταση της ίδιας, του γιατρού και συζύγου της, Χάμζα, και τόσων άλλων απέναντι στις βαναυσότητες των δυνάμεων του Άσαντ, συμβαίνει για έναν και μοναδικό σκοπό: για τα παιδιά και για τη μικρή Σαμά.

Υπάρχουν στο φιλμ εικόνες που θα τις κουβαλάς για πάντα μαζί σου. Η Γουάντ, έτσι κι αλλιώς, δεν ενδιαφέρεται να προσφέρει ένα «ποιητικό» έργο προς τέρψη των κινηματογραφικών φεστιβάλ, αλλά να καταθέσει μια κραυγή αγωνίας προς όλους εκείνους τους ανθρώπους οι οποίοι εξακολουθούν να πιστεύουν πως όσα συμβαίνουν στην πατρίδα της, αφορούν μονάχα εκείνη και το λαό της Συρίας. Λένε πως «μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις» και η αλήθεια είναι πως σπάνια βλέπεις πια ένα ντοκιμαντέρ (πόσω μάλλον μια ταινία μυθοπλασίας…) που μπορεί να ταυτίζεται απόλυτα με την εν λόγω ρήση. Εδώ οι εικόνες συνοψίζονται σε νεκρά παιδιά. Πολλά νεκρά παιδιά. Εκατοντάδες νεκρά παιδιά. Αγόρια που κουβαλούν στα χέρια τα νεκρά αδέλφια τους, μωρά που δεν προλαβαίνουν να δουν το φως αυτού του ρημαγμένο κόσμου, μανάδες να κυκλοφορούν στους δρόμους κρατώντας στα χέρια τους μικρά, αυτοσχέδια σάβανα. Πράγματι, οι λέξεις είναι πολύ λίγες, πολύ μικρές, για να περιγράψει κανείς το βάρος αυτού του φιλμικού ντοκουμέντου, το οποίο υπηρετεί έναν και μοναδικό στόχο: ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά.

Τούτο το υποψήφιο για Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ πέρσι, είναι ένα ωμό κληροδότημα για έναν πλανήτη που συνεχίζει να αλληλοσπαράζεται, όσο και για τα μεγαλύτερα θύματα όλων των πολέμων: τα παιδιά. Μια καταγραφή της ανθρώπινης ύπαρξης στα χειρότερα, αλλά και στα καλύτερά της. Ο φόβος των αεροπορικών επιδρομών από τη μία και τα τραγούδια μέσα στα χαλάσματα από την άλλη. Ο θάνατος και η ζωή, το τρομακτικό παρόν και το ελπιδοφόρο μέλλον. Γιατί, στην τελική, όλα γίνονται γι’ αυτά. Για τα παιδιά. Και για τη μικρή Σαμά.