του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

«Τα 13 Λεπτά που Δεν Άλλαξαν την Ιστορία» πιθανότητα δε θα αλλάξουν ούτε την ιστορία του κινηματογράφου. Όχι επειδή είναι μια πασιφανώς κακή ταινία ή επειδή δημιουργούν στον θεατή την αποστροφή για όσα βλέπει αλλά γιατί, ουσιαστικά, δεν έχουν να αφηγηθούν κάποια ιστορία! Αντ’ αυτού, πασχίζουν να γεμίσουν τη διάρκειά τους με ματιές στο παρελθόν του ήρωα που δεν έχουν αντίκτυπο στο τώρα της αφήγησης, με ερωτικές περιπέτειες που πέρα από δυο-τρεις χαριτωμένες στιγμές δεν προσφέρουν κάτι σημαντικό στην persona του και με σκηνές βασανιστηρίων που ούτε βγάζουν την τραχιά αμεσότητα που έχουμε δει σε άλλες ταινίες αλλά ούτε και δείχνουν να δημιουργούν από μόνες τους το απαραίτητο «ηρωικό» προφίλ του πρωταγωνιστή.

Επιπλέον, σε μια περίεργη απόφαση του σκηνοθέτη, το ίδιο το γεγονός που ενέπνευσε την ταινία (η αποτυχημένη απόπειρα της δολοφονίας του Χίτλερ, δηλαδή) λαμβάνει μόνο αναφοράς και ούτε καν της παραμικρής απεικόνισης επί της οθόνης, δημιουργώντας απορία σχετικά με το αν αυτό ήταν θέμα προϋπολογισμού ή ατυχούς επιλογής μιας αυστηρά υποκειμενικής (από την πλευρά τού κεντρικού χαρακτήρα) αποτύπωσης των γεγονότων. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που τελικά δημιουργείται είναι μια άνευρη εξιστόρηση, η οποία όταν δεν καταντά απλά… βαρετή, δημιουργεί απορίες σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις της.

Είναι ιστορικό φιλμ; Είναι μια βιογραφία με όχι και τόσο αναμενόμενο υποκείμενο μελέτης; Είναι μια προσπάθεια να εξανθρωπιστεί ένας πιθανός δολοφόνος μέσα από μία ερωτική ιστορία; Ή μήπως είναι απλά ένα ακόμα φιλμ εποχής της σειράς, μίας από τις πιο αγαπημένες θεματικές του ευρωπαϊκού σινεμά; Αυτό που σίγουρα δεν αποτελεί, πάντως, είναι μια ταινία που χειρίζεται με διακριτικότητα ή έστω με την απαραίτητη προσοχή τις λεπτές ισορροπίες του ηθικού της άξονα, καθώς πατά σε κάθε ένα από τα αναμενόμενα κλισέ τού είδους, είτε ασκώντας συναισθηματικές (έως και μελοδραματικές) πιέσεις στο κοινό για να αποκτήσει την προσοχή, είτε ανάγοντας τους χαρακτήρες σε στερεοτυπικές μορφές (ο άμεμπτος ήρωας, ο εμμονικός στρατιωτικός, η κακοποιημένη σύζυγος κ.ο.κ) για να αποφύγει την ανάληψη ουσιαστικών ρίσκων. Είναι εύκολο να εκπλαγεί κανείς από αυτή την κατάληξη όταν θυμηθεί την πρότερη «Πτώση» του Χιρσμπίγκελ, η οποία αποδείχθηκε σαφώς περισσότερο αποτελεσματική σε ένα εξίσου πολύπλοκο θέμα. Οποιαδήποτε απορία, όμως, αναιρείται όταν θυμηθεί και την «Εισβολή» ή την «Diana» τού σκηνοθέτη, όπου οι ευκολίες είχαν ήδη καταστρέψει οποιαδήποτε καλλιτεχνική άμυνα.

Ο Κρίστιαν Φρίντελ στον κεντρικό ρόλο παραδόξως δεν «καίγεται», καθώς κάνει ό,τι μπορεί για να προσδώσει στον χαρακτήρα του τη ρεαλιστική αποτύπωση που δεν καταφέρνει να του επιδαψιλεύσει το σενάριο. Ακόμα και εκείνος, όμως, τα βρίσκει σκούρα όταν συμμετέχει στην άθελα ξεκαρδιστική παραισθησιογόνα σκηνή μετά από τη λήψη ορού της αλήθειας, η οποία φλερτάρει ξεδιάντροπα με την ίδια την αυτοπαρωδία και δίνει το τελικό στίγμα τής ταινίας και το πραγματικό της πρόσωπο. Γιατί άνετα μπορεί κανείς να παρασυρθεί από την καλογυαλισμένη παραγωγή και να πειστεί φευγαλέα για τη σοβαροφάνεια της ταινίας, όμως μια προσεκτικότερη ματιά στην ίδια την ουσία αποκαλύπτει τόσο την προχειρότητα όσο και την επιφανειακή προσέγγιση μιας ιστορίας που χρειαζόταν πιο ενδελεχή ανάγνωση.