του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Θα μπορούσε να θεωρηθεί σχεδόν ολόκληρη σχολή του ισπανόφωνου κινηματογράφου το σύνολο των ταινιών που αναφέρονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στη δικτατορία του Φράνκο και στον τρόπο που επηρέασε τη νεότερη κυρίως γενιά. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι, στην πλειοψηφία των ταινιών, οι πρωταγωνιστές είναι ανήλικοι και όλος ο τρόμος της φασιστικής πραγματικότητας αποτυπώνεται μέσα από τα δικά τους μάτια και την αντίληψή τους σχετικά με τη φαινομενικά ατάραχη καθημερινότητα. Άλλοτε απλά αλληγορικά και άλλοτε χρησιμοποιώντας ακόμα και υπερφυσικά στοιχεία στην ανάπτυξη της ιστορίας, η αντίστοιχη φιλμογραφία ανέδειξε τις καλύτερες ταινίες του λατινόφωνου σινεμά. Ακόμα και τόσα χρόνια μετά, η θεματολογία της περιόδου εξακολουθεί να εμπνέει, όπως απέδειξε και ο Γκιγέρμο ντελ Τόρο με τον σχετικά πρόσφατο «Λαβύρινθο του Πάνα» του.

Στο «Θρέψε Kοράκια» (το οποίο προκύπτει από την ισπανική παροιμία «Θρέψε κοράκια να σου βγάλουν τα μάτια») δεν πρόκειται να βρει κανείς αμιγώς υπερφυσικά στοιχεία, όμως, θα συναντήσει τόσο τη μικρή πρωταγωνίστρια, που θα περίμενε στο επίκεντρο της ιστορίας, όσο και την ανάμιξη φαντασίας και πραγματικότητας, που κάνει περισσότερο αντιμετωπίσιμη την καθημερινή ζωή της. Η Άνα δε γνωρίζει τίποτα για το καθεστώς που επικρατεί στη χώρα της, ούτε για τους κινδύνους που αυτό δημιουργεί για τη μετέπειτα πορεία της, όμως, μέσα στην ίδια της την κατοικία μπορεί να βρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία που θα την προετοιμάσουν για τις δυσκολίες της ζωής. Ολόκληρη η ζωή της στο σπίτι, μπορεί να θεωρηθεί μια αλληγορία σχετικά με το κράτος του Φράνκο και με την επίδραση που είχε αυτή στη νεότερη γενιά των Ισπανών, καθώς και ένας προβληματισμός σχετικά με το τι πραγματικά μπορούσε να κάνει αυτή η φάρα πέρα από το να περιμένει απλά το καθεστώς να «πεθάνει». Συνεχίζοντας όσα αναρωτιόταν το «Πνεύμα του Μελισσιού» του Βίκτορ Ερίθε, το «Θρέψε Κοράκια» είναι η κατάθεση του Κάρλος Σάουρα για την κληρονομιά της ισπανικής γενιάς. Καθόλου τυχαία, οι δύο ταινίες μοιράζονται την ίδια, εκφραστική πρωταγωνίστρια, Άνα Τόρεντ.

Αν, όμως, πέρα από την αλληγορία, δεν υπήρχε και μια συγκινητική ιστορία στη βάση της ταινίας, το φιλμ δε θα είχε τον ίδιο τελικό αντίκτυπο. Η ιστορία, ανεξάρτητα από τα κρυμμένα μηνύματά της, δεν παύει να είναι μια συγκινητική ιστορία ενηλικίωσης μέσα σε μια δυσλειτουργική οικογένεια, χωρίς την παρουσία της μητέρας και με την ανάμνηση ενός πατέρα, που, όσο γνωστοποιείται η «προσφορά» του στην οικογένεια, γίνεται όλο και πιο βαριά. Η προσφυγή στη φανταστική αγκαλιά της (νεκρής) μητέρας και οι σουρεαλιστικές μελλοντικές αφηγήσεις της ενήλικης πλέον Άνα (η χαρακτηριστική μορφή της Τζεραλντίν Τσάπλιν αναλαμβάνει και τους δύο αυτούς ρόλους) τονίζουν τη βαρύτητα των μικρών δυσκολιών και υπογραμμίζουν την εσωτερική πάλη κάθε παιδιού που θα βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση. Κι αν η ταινία είναι από επιλογή καδραρισμένη πάνω στην Άνα, η μικρή στιχομυθία του φινάλε μαρτυρά τη γενικότητα του προβλήματος αλλά και τον (αφανή αλλά υπαρκτό) ρεαλισμό με τον οποίο ένα παιδί αντιμετωπίζει οποιοδήποτε πρόβλημα. Το «Θρέψε Κοράκια» αργεί να το εμφανίσει αλλά αποτελεί, τελικά, μια καθαρά αισιόδοξη ταινία στη φύση της.