του Ηλία Φραγκούλη

Είναι μικρές οι λέξεις για να περιγράψουν το μεγαλειώδες μέγεθος τέτοιων ταινιών. Ο Ντενί Βιλνέβ, απόλυτα πιστός στο έργο του Φρανκ Χέρμπερτ, ολοκληρώνει εδώ το πρώτο βιβλίο της σειράς του «Dune», ακολουθώντας το ίδιο ακριβώς ύφος… μινιμαλιστικού μαξιμαλισμού που θαυμάσαμε στο πρώτο φιλμικό μέρος του «Dune» (2021) και καταφέρνοντας να ανεβάσει ακόμα πιο ψηλά το «volume» του θαυμασμού απέναντι σ’ αυτό που αντικρύζει το βλέμμα. Εάν στην πρώτη κριτική ονομάτιζα τον Ντέιβιντ Λιν και το επικό σινεμά του ή και την περίπτωση της space opera του «Star Wars», σε τούτο το «Μέρος Δεύτερο» αφήνω τη φαντασία του αναγνώστη να οργιάσει, σκεπτόμενος πως ο Βιλνέβ έγινε πλέον ο Λιν που αντικαθιστά επάξια τον Τζορτζ Λούκας! Για ένα τέτοιο «πάντρεμα» μιλάμε. Κανονικά!

Τα μοναδικά «ψεγάδια» της συνέχειας του «Dune» είναι μόλις δύο: α) απουσιάζει το στοιχείο του ξαφνιάσματος, της έκπληξης μπροστά στο θέαμα και τον σχεδιασμό του πρώτου μέρους, έχει σπάσει η «παρθενιά» για να το κάνω πιο λιανά, και β) το score του Χανς Τσίμερ επαναπαύεται στα ακούσματα του 2021, δίχως να προσφέρει κάτι το εντυπωσιακά καινούργιο και αξιομνημόνευτο. Κατά τα άλλα, ο Βιλνέβ έχει δημιουργήσει (και εξελίξει) ένα οπτικό σύμπαν που η μεγάλη οθόνη του προσδίδει τη δύναμη να σε τραβάει και να σε ρουφάει μέσα του, σαν να σε εθίζει σε μια ολότελα δική του ναρκωτική ουσία, η οποία (πρέπει να) έχει τις ίδιες παραισθησιογόνες ιδιότητες με το σπάνιο μπαχάρι του πλανήτη Ιράκας.

Ίσως λιγότερο μυστικιστικό από το πρώτο φιλμ, μα σίγουρα πιο αλληγορικά (γεω)πολιτικό από εκείνο, το «Μέρος Δεύτερο» ασκεί κριτική στον παραλογισμό της εξουσίας και μιας άτοπης υπεροχής της καθαρότητας των Φυλών / Οίκων που την διεκδικούν (ακόμα και σε ρεαλιστικό βάθος χρόνου του ανθρώπινου πολιτισμού), ενίοτε φέρνοντας στον νου μέχρι και το αρρωστημένο αφήγημα της περιόδου του ναζισμού (διόλου παράξενη η θύμηση εικόνων των ντοκουμέντων της Λένι Ρίφενσταλ από τα ‘30s, ειδικά σε μαυρόασπρα πλάνα θριαμβευτικά αλαλάζοντος πλήθους). Εδώ, πια, δεν αισθάνεσαι τόσο τη σημασία της ταξικής προέλευσης του Πολ, διότι συνειδητοποιείς πως κανένα από τα αντίπαλα γενεαλογικά δέντρα των Οίκων δεν φέρει την αυθεντική γνησιότητα στο αίμα του, με τον Βιλνέβ να μειδιά χαιρέκακα για το ριζικό των ηρώων του και το ψέμα που όλοι τους κουβαλάνε μέσα τους, διψώντας μονάχα για έναν… «μπάσταρδο» θρόνο ηγεσίας.

Είναι ευτύχημα και δώρο μαζί, μια παραγωγή τόσο μεγάλη και ικανή να προκαλεί το δέος σε όρους θεάματος, να περιλαμβάνει ταυτόχρονα και αντίστοιχα πλούσια (ή και πολύπλοκα) σε περιεχόμενο layers δόμησης σκέψης (σαφέστατα ενήλικης) που φτάνουν μέχρι τα (δικά μας) «χωράφια» αρχέτυπων μύθων του είδους της τραγωδίας, δραματοποιημένα με ποιότητα που δύσκολα βρίσκει σύγκριση και οπτικοποιημένα με state-of-the-art standards αισθητικής πρωτοφανούς. Με την κινηματογραφική ολοκλήρωση του πρώτου βιβλίου του «Dune», ο Βιλνέβ σφραγίζει τη θέση του ως ένας από τους μεγαλύτερους οραματιστές στα χρονικά της 7^ης Τέχνης. Θα είναι μια «κατάρα» που θα τον ακολουθεί για πάντα και είναι άξιον απορίας το πως θα μπορέσει ν’ αντέξει το βάρος της για να συνεχίσει την καριέρα του πίσω από την κάμερα. Εάν αποτολμήσει να προχωρήσει και στο δεύτερο βιβλίο του Χέρμπερτ, ή θα καταποντιστεί ή θα οδηγήσει το σινεμά σε άλλο level. Μέση οδός δεν υπάρχει.