του Ηλία Φραγκούλη

Το βραβείο σκηνοθεσίας στις φετινές Κάννες και πρόταση της Γαλλίας για την οσκαρική κατηγορία του καλύτερου ξενόγλωσσου φιλμ (μία επιλογή που σόκαρε, από τη στιγμή που υπήρχε και η «Ανατομία μιας Πτώσης»), μόλις βρέθηκε… εκτός από τις υποψηφιότητες της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Γενικά, δεν τα υπολογίζω ιδιαιτέρως όλα αυτά (είτε «φεστιβαλικά», είτε «ακαδημαϊκά»), όμως, η συνολική εικόνα εδώ παρουσιάζει μια παραδοξότητα, αν όχι και… ακυρότητα. Και στην προκειμένη, ενίσταμαι για τις δάφνες που δρέπει μέχρι στιγμής τούτο το φιλμ του Τραν Αν Χουνγκ, του Βιετναμέζου σκηνοθέτη της φήμης του «Αρώματος της Πράσινης Παπάγιας» (1993), ο οποίος ουδέποτε μας απασχόλησε ξανά… από τότε!

Το «Στη Φωτιά» είναι μια όμορφη ταινία. Με όμορφες εικόνες. Και όμορφα χρώματα. Όπου μαγειρεύουν όμορφα. Αυτά. Τέλος! Τι γίνεται αν δεν σας αρκεί η… ομορφιά σε μια ταινία; Δεν την απολαμβάνετε πραγματικά. Τόσο απλά. Δίχως ιδιαίτερες εξηγήσεις περί του καταστασιακού και δίχως ακριβή τοποθέτηση χρονολογικά (το δελτίο Τύπου μας ενημερώνει ότι βρισκόμαστε στα 1885), το πρώτο ημίωρο «δράσης» του φιλμ παρακολουθεί την τελετουργία παρασκευής ενός πλούσιο γεύματος για έναν (προφανώς ευκατάστατο) οικοδεσπότη και τέσσερις καλεσμένους, κάπου στη γαλλική ύπαιθρο. Στο τέλος όλοι συγχαίρουν το σπάνιο ταλέντο της μαγείρισσας Εζενί, η οποία εργάζεται για λογαριασμό του κυρίου Ντοντέν, ενός φανατικού καλοφαγά που τρέφει και ερωτικά συναισθήματα γι’ αυτήν. Κατόπιν μιας μικρής παρένθεσης, εκείνος την ευχαριστεί ετοιμάζοντας ένα θαυμάσιο δείπνο, κοινώς… ακόμη είκοσι λεπτά φιλμικού χρόνου σπαταλημένα στη μαγειρική και… το περιδρόμιασμα. Έχουμε ήδη παρακολουθήσει ογδόντα λεπτά ταινίας και οι χαρακτήρες, η ανάλυσή τους, η προέλευσή τους και η σχέση τους παραμένουν ένα απόλυτα ασαφές «σκηνικό». Ένα μέρος της… κουζίνας, που αν και ολοζώντανο, δείχνει να έχει λιγότερη σημασία κι από ένα κατσαρολικό!

Και είναι κρίμα, γιατί ο Τραν Αν Χουνγκ (μέχρι ενός σημείου) σε κάνει να χαζεύεις με την ομορφιά (ναι, το ξαναλέω) ενός… μαγειρικού πάθους, από μια γυναίκα κι έναν άνδρα που νιώθουν τόσο την ερωτική όσο και τη σεξουαλική έλξη ανάμεσά τους, μα ποτέ δεν προχωρούν σε μια επίσημη δέσμευση που θα καθιστά την Εζενί ουσιαστικά ισάξια σε ρόλο σ’ αυτό το σπιτικό. Δεν υπάρχει καμία διάθεση ταξικού σχολιασμού, δεν είναι αυτό το ζητούμενο εδώ. Αλλά δεν υπάρχει και κάποιο σοβαρό background ιστορίας αυτών των δύο ανθρώπων, που η ξαφνική πληροφορία πως γνωρίζονται για τουλάχιστον δύο δεκαετίες (!) προκαλεί ένα σχεδόν ενοχλητικό σάστισμα.

Υπάρχει μία τελευταία (ημίωρη) πράξη που βγάζει το καλύτερο «ζουμάκι» στο έργο, όμως, μοιάζει μ’ ένα γευστικό επιδόρπιο το οποίο προσπαθεί να σε κάνει να ξεπεράσεις το πόσο άνοστο ήταν το υπόλοιπο φιλμ. Δεν γίνεται, δε, να μην αναφερθώ σε μία ολέθρια σύγκριση από το παρελθόν. Το «Στη Φωτιά» φαντάζει σαν ένα οπτικά καλλωπισμένο παράδειγμα… food porn δίπλα στη «Γιορτή της Μπαμπέτ» (1987), μια ταινία με αγνά κι απλόχερα συναισθήματα που τύλιγαν σαν μυρωδιές θεσπέσιες την ψυχή του θεατή και σ’ έβγαζαν από την κινηματογραφική αίθουσα χορτασμένο από συγκίνηση. Δυστυχώς, αυτό το τελευταίο ο Τραν Αν Χουνγκ ξέχασε να το συμπεριλάβει στο φιλμικό «menu» του…