του Νίκου Παλάτου

Καθώς έπεφταν οι τίτλοι τέλους του «Η Βαλέρια Παντρεύεται», έπιασα τον εαυτό μου ν’ αναρωτιέται κατά πόσο τα περίπου εβδομήντα λεπτά τα οποία μόλις παρακολούθησα αποτελούν το πρώτο μέρος ενός ολοκληρωμένου έργου που θα προβληθεί… κάποτε στο μέλλον ή αν ξεκίνησε με σκοπό ν’ αποτελέσει μικρού μήκους φιλμ (ας πούμε εικοσάλεπτης διάρκειας), αλλά κάπου στην πορεία σκηνοθέτρια και παραγωγοί αποφάσισαν να το «τραβήξουν» λίγο, ώστε να το πουλήσουν για μεγάλου μήκους μυθοπλασία. Κατά πάσα βεβαιότητα, τίποτε από τα δύο δεν ισχύει. Το φιλμ είναι αυτό που είναι και έτσι είχε σχεδιαστεί εξαρχής. Πρωτόλειο, σύντομο, ανολοκλήρωτο και ανούσιο, με μεγαλύτερό του (μάλλον) δέλεαρ τα… εβδομήντα εκείνα λεπτά διάρκειας.

Δίχως να έχει άμεση σχέση με τον ουκρανορωσικό πόλεμο (μιας και έχει γυριστεί πριν από την ρωσική εισβολή), η ταινία επιχειρεί ν’ αποδώσει την απελπισία μιας νεαρής γυναίκας που παίρνει την απόφαση να εγκαταλείψει τον τόπο της. Πρόκειται για την Βαλέρια του τίτλου, που φθάνει στο Τελ Αβίβ όχι ως άγνωστη μεταξύ αγνώστων, καθώς η αδελφή της είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο στον οποίο ετοιμάζεται να περπατήσει κι αυτή. Η δια ζώσης γνωριμία με τον επίδοξο σύζυγό της, καθώς και το ολοζώντανο παράδειγμα της πρώτης διδάξασας Κριστίνα, για το είδος του έγγαμου βίου που την περιμένει, της δημιουργούν δεύτερες σκέψεις.

Ακολουθώντας ύφος δράματος δωματίου και στριμώχνοντας την πλοκή σε μία και μόνο ημέρα, η πρωτοεμφανιζόμενη auteur πασχίζει ν’ αποδομήσει την ρομαντική οπτική του θεσμού του γάμου, σχολιάζοντας την πολυφορεμένη (εσχάτως) πατριαρχία, καθώς και την αδυναμία όρθωσης αναστήματος απέναντί της. Δεν υπάρχουν έρωτες και ροζ καρδούλες για γυναίκες σαν τη Βαλέρια, παρά μονάχα ένας ατέλειωτος, εμπορικού τύπου συμβιβασμός, με το έπαθλο για την τήρηση των όρων της «συμφωνίας» να είναι η αδιόρατη υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής. Το παράδοξο είναι πως, αν και το όνομα της μέλλουσας νύφης φιγουράρει στον τίτλο, μαθαίνουμε ελάχιστα γι’ αυτήν, καθώς από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό περιφέρεται (τουλάχιστον όταν δεν κλειδώνεται στην τουαλέτα!) μ’ ένα απλανές βλέμμα, καταλήγοντας να μοιάζει κομπάρσος στο δράμα μιας άλλης! Εάν αναζητά διέξοδο από κάτι που την κυνηγά ή απλά θέλει να βρίσκεται κοντά στην αδελφή της, επαφίεται στη φαντασία του θεατή να το κρίνει.

Το ασφυκτικό πλαίσιο των ολίγων ωρών κατά τις οποίες οι αποφάσεις του πρωταγωνιστικού καρέ λαμβάνονται και εκτελούνται, οδηγεί την πλοκή σε καταστάσεις ελάχιστα πιστευτές (σχεδόν παιδιάστικες), όπως ακριβώς δεν αρμόζει σε ένα (υποτιθέμενα) ρεαλιστικό δράμα χαρακτήρων. Η τροπή που το συνοικέσιο παίρνει, δύναται ν’ αφήσει τον θεατή με το στόμα ανοιχτό, ενώ για κανονικό φινάλε… ούτε λόγος να γίνεται. Ειλικρινά, το παρόμοιας θεματολογίας «Sugartown: Οι Γαμπροί» (2006), εξερευνούσε με απείρως πιο διεξοδικό τρόπο τους δια συνοικεσίου γάμους από χώρες μακρινές.