του Νίκου Παλάτου

Καθώς διανύουμε το όγδοο καλοκαίρι έπειτα από τη διανομή του αυθεντικού «Θεέ μου, Τι σου Κάναμε» (2014), νιώθω πως ό,τι είχαμε να δηλώσουμε ως FREE CINEMA για τη σύγχρονη λαϊκή γαλλική κωμωδία, το έχουμε πει. Οι ευκαιρίες, άλλωστε, υπήρξαν αμέτρητες. Γεγονός, βέβαια, είναι πως πέρσι κι εφέτος το φαινόμενο έχει αρχίσει να φθίνει. Πως, όμως, να σκεφτώ ότι δεν έχουμε εξαντλήσει αυτό το θέμα, όταν ένα click στο όνομα Κριστιάν Κλαβιέ, στο κάτω μέρος του κειμένου αρκεί, για να διαπιστώσει ο καθένας την αδιάψευστη αλήθεια. Από το σωτήριο έτος του 2014 κι έπειτα, δεν υπάρχει ούτε ένα καλοκαίρι κατά το οποίο να μη διανεμήθηκε τουλάχιστον μία ταινία (κάποιες φορές και δύο…) με πρωταγωνιστή τον «super star» της γαλλικής κωμωδίας στους θερινούς κινηματογράφους της χώρας μας. Το δεύτερο sequel του franchise «Θεέ μου» ασφαλώς και δε θα μπορούσε να σπάσει τη μακρά αλυσίδα, καθώς ως τίτλος αποτελεί το βαρύ πυροβολικό ηθοποιού και είδους. Αν είναι έτσι τα βαριά πυροβολικά, όμως, τότε απερίφραστα δηλώνω ότι παραδίνομαι! Mon Dieu, je me rends! Και τα πιο απόρθητα κάστρα πέφτουν, εγώ θα γλιτώσω;

Το original φιλμ επικεντρωνόταν στο γερό κοκομπλόκο του πάτερ φαμίλια Βερνέιγ, όταν αντιλήφθηκε πως οι τέσσερις θυγατέρες του μόστραραν για γαμπρούς αλλόθρησκους και… πολύχρωμους τυπάδες από Αλγερία, Κίνα, Ισραήλ και Ακτή Ελεφαντοστού. Το sequel του 2019 είχε να κάνει με τη σοβινιστική του προσπάθεια να κρατήσει κόρες και γαμπρούς κοντά του στη Γαλλία, την «πιο άξια χώρα του κόσμου», όταν το καρέ ανακοίνωσε την απόφαση να την κάνει σούμπιτο για έξω. Τούτο, το τρίτο φιλμ της σειράς, μοιάζει με επιστροφή στις… ρίζες, αφού το «έξω» έρχεται ξανά μανά «μέσα». Η διαφορά είναι πως αυτή τη φορά δεν είναι οι γαμπροί που δημιουργούν εύθυμες καταστάσεις, μιας κι αυτοί έχουν (σχεδόν) ενσωματωθεί στη γαλλική κουλτούρα, αλλά οι γονείς εκάστου εξ αυτών, καθώς ο μεσιέ Βερνέιγ τους υποδέχεται με μισή καρδιά στο «φτωχικό» του, εν όψει της τεσσαρακοστής επετείου του γάμου του.

Η συγκατοίκηση του πολυπληθούς κι ετερόκλητου «λαού» των μελών της οικογένειας δίνει το έναυσμα για ν’ ανοίξει εκ νέου το κουτί των φυλετικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων, με τρόπο όχι απαραίτητα προσβλητικό υπό το πρίσμα του ρατσισμού (ουδέν πρόβλημα έχω με το «χοντρό» χιούμορ, άλλωστε), αλλά βασικά… αγέλαστο. Οι Κινέζοι που είναι όλοι τους ίδιοι, ο παλιοροκάς από το Μαγκρέμπ σε φάση «Rock the Casbah», οι Ιβοριανοί που λόγω Άφρικα κοιμούνται άμα λάχει και σ’ αντίσκηνο και οι Ισραηλινοί που τσακώνονται διαρκώς (και) για τα πάντα (εδώ μέχρι και για μια… φρατζόλα ψωμί), πρωταγωνιστούν σε υποπλοκές που αν κάτι κοινό έχουν, είναι πως θα τις απέρριπτε ακόμη και μπουλούκι περιοδεύοντος ανά την επαρχία θιάσου, υπό τον φόβο να τους πάρουν με τις λεμονόκουπες. Από την άλλη, η φάση με τη μηλιά του Εβραίου γαμπρού και τον περιποιημένο κήπο του Αλγερινού, τα χαρακώματα και τα τείχη (!), υποτίθεται σατιρίζει την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας, λειτουργώντας ενίοτε σαν μια κωμική απάντηση στην «Προσβολή» (2017), εν τούτοις αυτό που καταφέρνει είναι να μετουσιώνει την πηχτή βλακεία σε απάλευτη κινηματογραφική πράξη.

Το κερασάκι στη… «θεϊκή» τούρτα έρχεται από τον νεοφερμένο του καστ Γιόχεν Χέγκελε, ο οποίος υποδυόμενος Γερμανό μέγα συλλέκτη έργων Τέχνης (με ειδίκευση στον Μπασκιά, παρακαλώ!), θα εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για τους πίνακες ζωγραφικής της θυγατέρας Βερνέιγ, έχοντας, όμως, άλλους πονηρούς στόχους στο μυαλό του. Η ένθεση Γερμανού χαρακτήρα στο καστ, ο οποίος συν τοις άλλοις απειλεί να χαλάσει την όμορφη επέτειο του ζεύγους, ανοίγει παράθυρο για άκρως σουρεάλ καταστάσεις με αναφορές σε θέματα διαχρονικών γαλλογερμανικών σχέσεων, αλλά και κουλτούρας. Τα αστεία χτυπούν σταθερά πολικές θερμοκρασίες, όποιος και να βρίσκεται στο επίκεντρό τους, με την (υπο)πλοκή της θεατρικής παράστασης και του μαύρου Ιησού, αντί για θρησκευτική σάτιρα να καταλήγει σε φονταμενταλισμό α λα Χυτήριο. Όχι επί του βίαια πρακτέου, ασφαλώς, αλλά επί της ουσίας. Κι αν ήταν μαύρος ο Θεός που μας κυβερνούσε, μην και… τις κωμωδίες του Κλαβιέ καταργούσε;