του Ηλία Φραγκούλη

Η πρώτη παρατήρηση που έχω να κάνω για τούτη την ταινία αφορά στα logo των studio που θα δείτε να εμφανίζονται στο ξεκίνημά της: είναι πανομοιότυπα μ’ εκείνα που χρησιμοποιούσε η Warner και η Paramount στα 1969! Υπό άλλες συνθήκες, θα επρόκειτο απλά για μια χαριτωμένη λεπτομέρεια. Σε μια ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ με κεντρικό άξονα την εμμονή, όμως, μεταφράζεται σε… κάτι αρρωστημένο.

Το «Zodiac» μας μιλά για την αληθινή περίπτωση ενός ψυχωτικού serial killer που έγινε έμμονη ιδέα για έναν ψυχωτικό σκιτσογράφο εφημερίδας και μετατράπηκε σε ευαγγέλιο της σημασίας στη λεπτομέρεια από έναν ψυχωτικό δημιουργό! Ως σύλληψη, οι συνειρμοί λειτουργούν. Στο αποτέλεσμα, όμως, το φιλμ βγάζει αυθάδικα της γλώσσα της αδιαφορίας απέναντι στο θεατή και θαυμάζει εαυτόν ως κατόρθωμα, αναζητώντας πιθανούς καθρέφτες στο σκοτάδι. Αδυνατώντας να εμβαθύνει στην ψυχολογία ενός κατά συρροήν φονιά που παίζει περίτεχνα με τα media, την Αστυνομία και την ανάγκη του να δικαιωθεί σαν «καλλιτέχνης», κυρίως διότι η παρουσία του δολοφόνου στην ταινία είναι σχεδόν… αόρατη (υποχρεώνοντας οριακά και σε ένα μη φινάλε, καθώς η ταυτότητα του πραγματικού ενόχου ποτέ δεν αποκαλύφθηκε), ο Φίντσερ περιορίζει εαυτόν στη φιλαρέσκεια μέσω μιας κατασκευής που εξυμνεί τη μεθοδολογία. Με λίγα λόγια, το «Zodiac» είναι τόσο διασκεδαστικό όσο μία νεκροψία! Το «πτώμα», βέβαια, σε προκαλεί να χαζέψεις. Η αναπαράσταση εποχής ξεπερνά τη λογική, η δουλειά του Χάρις Σαβίντις στη φωτογραφία ανεβάζει επικίνδυνα τα standard του high-definition και το καστ, με ηγέτη τον Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, δείχνει να γεννήθηκε γι’ αυτό που κάνει.

Δυστυχώς, δε θα πρέπει να παραγνωρίζουμε κάποιες σκιές του παρελθόντος που βαραίνουν άσχημα πάνω από την τεχνοκρατική μεγαλομανία του Φίντσερ. Ως απάντηση, λοιπόν, σ’ εκείνους που από σήμερα κιόλας αποδίδουν στο «Zodiac» βαρύγδουπους τίτλους όπως «instant American classic», θα αντιπρότεινα να στρέψουν πρώτα το βλέμμα τους, να επαναπροσδιορίσουν ή και να μη ντραπούν ανακαλύπτοντας… παρθενικά τη σημασία «συγγενικών» έργων σαν τη «Συνομιλία» (1974) του Κόπολα και το «Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου» (1976) του Πάκουλα. Ταινίες που στερούν από το εγχείρημα του Φίντσερ την όποια αυθεντικότητα. Τουλάχιστον…