του Νίκου Παλάτου

Με το (αδιανέμητο στη χώρα μας) ντεμπούτο του «Né Quelque Part» (2013), ο Γαλλοαλγερινός σκηνοθέτης Μοχαμέντ Χαμιντί επέστρεφε από τη Γαλλία στη χώρα των γονιών του, τονίζοντας με κωμικό τρόπο (και μέσω ενός εμιγκρέ που περισσότερο Γάλλος ένιωθε, αφού το Μαγκρέμπ ούτε που το είχε δει ποτέ του) τις πολιτισμικές διαφορές των δύο χωρών. Με τη δεύτερη ταινία του, «Μια Αγελάδα στο Παρίσι» (2016), ακολουθούσε αντίστροφη πορεία, καθώς francophile Αλγερινός αγρότης πραγματοποιούσε το όνειρο της ζωής του επισκεπτόμενος για πρώτη φορά την κάτι σαν δεύτερη, άγνωστη όμως πατρίδα του Γαλλία, ανακαλύπτοντας τις… πολιτισμικές διαφορές των δύο χωρών. Με τούτη την τρίτη του σκηνοθετική προσπάθεια και αφού έχει πραγματοποιήσει πλήρως το aller-retour Μωάμεθ – Διαφωτισμός, το πιάνει (ελαφρώς) αλλιώς, επισημαίνοντας τις πολιτισμικές διαφορές που απαντώνται μέσα στην ίδια τη Γαλλία και δη εντός Παρισιού! Στέκει ένα κλικ πιο πάνω από τις συνήθεις θερινές γαλλικουργιές, μιας και (εκ νέου) δεν προσβάλει (τουλάχιστον) την αισθητική τού θεατή, πλην όμως το εξαιρετικά απλοϊκό του σενάριο, το οποίο μάλιστα από τη μέση και μετά μοιάζει να έχει «σχεδόν» ολοκληρωθεί, δεν αφήνει περιθώρια για κάτι αληθινά αστείο.

Ο Ζιλ Λελούς (τρίτη του εμφάνιση στη σεζόν, εξελίσσεται πια κι αυτός σε… σταθερά του ελληνικού κινηματογραφικού καλοκαιριού) υποδύεται τον Φρεντ, έναν αετονύχη επιχειρηματία που έχει βρει το μεγάλο κόλπο ώστε να τυγχάνει σημαντικών φοροελαφρύνσεων. Δηλώνει ως έδρα της διαφημιστικής του την υποβαθμισμένη Κουρνέβ στα βόρεια του Παρισιού, εκμεταλλευόμενος τη σχετική ευνοϊκή φορολογική νομοθεσία, φροντίζει όμως να διατηρεί τα γραφεία της στο κατά τι πιο όμορφο κέντρο της Πόλης του Φωτός. Όταν η τσιμπίδα του Νόμου τον μαγκώσει και του ρίξει γερό πρόστιμο, το οποίο φυσικά αδυνατεί να πληρώσει, δεν έχει παρά μία επιλογή: να μετακομίσει στ’ αλήθεια στην Κουρνέβ, στο παρισινό «Φαρ Ουέστ» που εκτείνεται πέρα από τον περιφερειακό της πόλης, και να γνωρίσει αυτός και οι συνεργάτες του μια πτυχή της γαλλικής πρωτεύουσας που πιθανότατα αγνοούσαν.

Διόλου τυχαία, ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας κλείνει το μάτι στον περίφημο εναρκτήριο μονόλογο του τύπου από «Το Μίσος» (1995), που υποτίθεται πως έπεφτε από ένα κτήριο ισχυριζόμενος ειρωνικά πως «μέχρι εδώ όλα πάνε καλά». Ομοιότητα ανάμεσα σε αυτά τα δύο φιλμ, ασφαλώς, ουδεμία υπάρχει (πλην του κοινού τόπου των κακόφημων και υποβαθμισμένων παρισινών προαστίων), καθώς η ένδεια της ζωής των Βορειοαφρικάνων (κυρίως) μεταναστών που ζουν στα banlieues εξετάζεται εδώ από μία κωμική σκοπιά που ελάχιστα αποφεύγει τα comme il faut γαλλικά στερεότυπα του είδους. Κάπως έτσι, όλοι οι ντόπιοι είναι είτε κλέφτες και απατεώνες (ακόμα και αν πρόκειται για αμούστακα παιδάκια), είτε δεν μπορούν με τίποτα να ενταχθούν στη γαλλική κοινωνία, όπως συμβαίνει με τους γονείς του καλόκαρδου φύλακα Σαμί, ο οποίος εξαρχής αναλαμβάνει να ξεναγήσει το υπαλληλικό προσωπικό του Φρεντ στις «ομορφιές» της Κουρνέβ. Από την άλλη, ακόμη και όλα τα πτυχία του κόσμου να έχει ένας άτυχος κάτοικος της περιοχής, είναι καταδικασμένος να δουλεύει το πολύ στα McDonald’s, μιας και ο κοινωνικός αποκλεισμός που υφίσταται είναι ασφυκτικός, μέχρι να έρθει η καλή διαφημιστική Happy Few και να δώσει αναγκαστικά μια ευκαιρία σε κάποιους εξ αυτών.

Προσπαθώντας να αναδείξει τη διαφορά κουλτούρας ανάμεσα στους κυριλέ πρωτευουσιάνους και τους παρακατιανούς εμιγκρέδες, ο Χαμιντί ρίχνει όλα τα κλισέ στην πίστα, καταφέρνοντας έστω και σε μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού περιπτώσεις να βρει στόχο. Το δείπνο σε πολυτελές εστιατόριο, που ο Σαμί παραθέτει στη νεοφερμένη κι εκτός κυβικών του γκόμενα την οποία ζαχαρώνει, κρύβει μια ατυχή αθωότητα, ενώ το tour με το λεωφορείο προκειμένου να γίνει αναγνώριση… εχθρικού εδάφους, έχει μια κάποια σουρεάλ τρέλα. Ο τοπικός έμπορος ναρκωτικών με τη χρυσή καρδιά που βοηθάει τον Φρεντ όταν αυτός έχει ανάγκη, αλλά πάνω απ’ όλα είναι businessman (κι ας του αρέσει τρελά ο… Μπάρι Γουάιτ), όμως, είναι καρικατούρα του κερατά, η δε heist τροπή τού φινάλε επιβεβαιώνει πως το σενάριο του μεσιέ Χαμιντί δεν ήταν και ό,τι πιο εμπνευσμένο. Σε αντίθεση με τον απίθανο ελληνικό τίτλο του φιλμ, που ξυπνά μνήμες από αναλόγως τρελά κινηματογραφικά βαφτίσια της δεκαετίας του ’80 (και ακόμα πιο πίσω!). Chapeau, που θα έλεγαν και οι βέροι Παριζιάνοι.