του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Εμπνευσμένη από τις πραγματικές ιστορίες που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα πολλών γυναικών στο σύγχρονο Κάιρο, η ταινία του Μοχάμεντ Ντιάμπ καταφέρνει να ξεφύγει από τις παγίδες που κρύβει μια τέτοια απόπειρα. Από τη στιγμή που αποφασίζει να ασχοληθεί με ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό θέμα, θα περίμενε κανείς ότι θα ακολουθούσε την εύκολη οδό της κοινωνικής καταγγελίας. Ευτυχώς, δεν προσεγγίζει τα πράγματα τόσο μονόπλευρα και καταφέρνει να ακολουθήσει τους χαρακτήρες της σε ηθικά γκρίζες περιοχές.

Ο κύριος κορμός της ταινίας χτίζεται γύρω από τρεις γυναίκες, οι οποίες έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά με διαφορετικούς τρόπους. Η Φεϊζά, λόγω των οικονομικών της δυσκολιών, αναγκάζεται να παίρνει καθημερινά το λεωφορείο, όπου γίνεται θύμα των βλέψεων και των… μακριών χεριών πολλών ανδρών. Η Σεμπά, ύστερα από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, τον οποίο παρακολούθησε με το σύζυγό της, απομακρύνεται βίαια από το πλήθος, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει και αποφασίζει να ξεκινήσει σεμινάρια αυτοάμυνας για γυναίκες που βιώνουν τις ίδιες καταστάσεις. Τέλος, η Νέλι, ύστερα από μια επίθεση στο δρόμο, αποφασίζει να καταθέσει μήνυση εναντίον του θύτη της, παρά τις αντιδράσεις της οικογένειάς της. Ο χαρακτήρας της Νέλι βασίζεται στην πρώτη γυναίκα στην Αίγυπτο, που κατέθεσε μήνυση για σεξουαλική παρενόχληση, το 2008.

Ο Ντιάμπ, όντας σεναριογράφος πρoτού ασχοληθεί με την σκηνοθεσία, καταφέρνει να μπλέξει τις τρεις ιστορίες με έξυπνο τρόπο, χωρίς να γίνεται η αφήγηση βαρετή. Ήδη από την εισαγωγή των τριών πρωταγωνιστριών του και τα πισωγυρίσματα στο χρόνο, μέχρι να εναρμονιστούν και να διασταυρωθούν οι παράλληλες ιστορίες, γίνεται εμφανές το γεγονός ότι «Οι Γυναίκες του Λεωφορείου 678» δανείζονται στοιχεία από τις ταινίες δράσης και τα θρίλερ. Και, όντως, υπάρχουν στιγμές αμιγούς αγωνίας, οι οποίες, εκτός από έκπληξη, προσφέρουν και τονωτικές ενέσεις σε ένα είδος που κινδυνεύει να γίνει ακραία «διδακτικό» στα λάθος χέρια.

Σε αυτό βοηθά και η ανάπτυξη των χαρακτήρων, που δε δίνει στο θεατή τη δυνατότητα να τους χαρακτηρίσει εύκολα «καλούς» ή «κακούς». Όσο κι αν οι αιτίες των πράξεων προκαλούν δραστικές ενέργειες, ο Ντιάμπ δίνει τη δυνατότητα να κριθούν αυτές οι αντιδράσεις χωρίς να μπορούν να βγουν εύκολα συμπεράσματα. Βάζοντας στο προσκήνιο, εκτός από τις τρεις γυναίκες, και τους συντρόφους και την οικογένειά τους, ο Ντιάμπ διευρύνει την εικόνα και καλύπτει περισσότερο πολύπλευρα την κατάσταση. Καταλυτικής σημασίας είναι και ο χαρακτήρας του αστυνομικού, που αναλαμβάνει την υπόθεση, και καταλήγει να έχει μεγαλύτερη επίγνωση της κατάστασης από ό,τι, ίσως, επιθυμούσε αρχικά.

Στην τελική, χωρίς να σημαίνει ότι δημιουργούν νέες νόρμες σε αυτό που ονομάζεται κοινωνικό σινεμά, οι «Γυναίκες του Λεωφορείου 678» καταφέρνουν να αποφύγουν την πεπατημένη και να προσδώσουν μια ανέλπιστα ισορροπημένη οπτική σε ένα φλέγον θέμα, κάνοντας σαφή την έκταση του προβλήματος αλλά αποφεύγοντας, ταυτόχρονα, να κουνήσουν το δάχτυλο στο πρόσωπο του θεατή. Η πραγματικότητα, εξάλλου, ξεπερνά την κάθε κινηματογράφηση.