του Ηλία Φραγκούλη

Πως αλλάζουν οι καιροί… Το 1977, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ μας έπαιρνε από το χεράκι και μας έλεγε πως κάπου εκεί έξω, στο διάστημα, υπάρχει ζωή που μας παρατηρεί με περιέργεια και θέλει να γίνουμε φίλοι, φέρνοντας πραγματικά δάκρυα συγκίνησης όταν ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους μάθαινε… από πρώτο χέρι τι θα πει «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου». Ύστερα, το 1982, πλαντάξαμε και πάλι με «Εξωγήινο» τρόπο, πείθοντάς μας πως αν υπάρχει κάτι κακό σε τούτο το γαλαξία, τότε αυτό ονομάζεται ανθρώπινη φύση. Και με τι τρέφεται αυτή η ανθρώπινη φύση; Τι κινεί τους μηχανισμούς και το πλαδαρό, σπάταλο μυαλό της; Το χρήμα, αγαπητοί μου. Που πολλοί εμίσησαν, ο Σπίλμπεργκ ουχί.

Το κλασικό βιβλίο του φανταστικού «Ο Πόλεμος των Κόσμων» του Γουέλς έχει μεταφερθεί ξανά στην οθόνη, το 1953, δίχως ν’ αφήσει εποχή. Όπως θα συμβεί και με τούτη τη version. Project που υποτίθεται ότι σχεδίαζε για χρόνια ο Σπίλμπεργκ, στην πράξη μοιάζει με «αρπαχτή», η οποία ολοκληρώθηκε μονάχα επειδή ο σκηνοθέτης και ο Τομ Κρουζ είχαν ένα κενό ανάμεσα σε άλλες υποχρεώσεις τους. Το παρασκήνιο και το στήσιμο προσμονής ή το marketing είναι περισσότερο άξιο μελέτης από το ίδιο το προϊόν, με τα γυρίσματα να καλύπτονται από πλήρη μυστικότητα (κυρίως σε σχέση με το παρουσιαστικό των εξωγήινων), τα teasers να εκτονώνουν μερικώς την περιέργεια του καταναλωτή και το μέγα πιόνι της υπόθεσης, τον Τομ, να περιφέρει «στο καπάκι» του timing τη νέα αγαπημένη του, χοροπηδώντας σε καναπέδες τηλεοπτικών show στυλ Μενεγάκη μέχρι Αναστασιάδη (στο εγχώριό τους). Και αντί για κινηματογραφικό ογκόλιθο που θα άλλαζε την τροχιά του πλανήτη ή και του φιλμικού γεγονότος της χρονιάς, μας προέκυψε ένα απλό εργάκι με κάτι τύπους που τρέχουν, κυνηγημένοι από εξωγήινα τρίποδα που έχουν για σκοπό τους να αφανίσουν το ανθρώπινο είδος, αφού προστεθούν από τους υπεύθυνους των ψηφιακών εφέ. Με μια λέξη; Ανεμογκάστρι! Περιμένεις μήνες και κάνεις και αμάν μπας και διασκεδάσεις, και το όλο πράγμα ξεφουσκώνει μετά από δύο ώρες, αφού εσύ έχεις ξεφυσήξει πεντακόσιες φορές από πλήξη.

Ο ήρωας του φιλμ, χωρισμένος κι άχρηστος ως σύζυγος και πατέρας, κάνει τα πάντα για να σώσει τα παιδιά του από την καταστροφή κι έναν φρικτό, συμβολικό θάνατο μέσω ακτινών που σε κάνουν στάχτη (η Ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί να κάνει party), ενώ το υπόλοιπο της δράσης χαρακτηρίζεται από «σταθμούς» – σεκάνς με φευγαλέες αλληγορικές διαστάσεις που «καίγονται» σαν ψιλά γράμματα, διότι ο Σπίλμπεργκ ουδέποτε έπεισε για το περιεχόμενο των εικόνων του από τη στιγμή που ενηλικιώθηκε και στην ψυχή (βλέπε περίοδο μετά τον «Κάπτεν Χουκ»). Έτσι, το μόνο που κυριαρχεί είναι το ιερό σύμβολο της οικογένειας και η Αμερική ως υπερδύναμη που καταπολεμά τα πάντα. Δεν είναι τυχαίο πως σε ολόκληρη τη χώρα μονάχα ο Τομ βρίσκει τροχοφόρο που τσουλάει, πλην των τεθωρακισμένων του αμερικανικού στρατού, που κακουχίες και εξωγήινες απειλές δεν τα τρομάζουν! Αλλά επειδή τα τεκταινόμενα ανήκουν στο χώρο του φανταστικού, κάνουμε τα στραβά μάτια και παίρνουμε ξοπίσω τα πλήθη που τσιρίζουν…

Ψήγματα ιδεολογικής ανοησίας περνάνε σίρριζα από τον μη Αμερικανό θεατή, η σεκάνς «αυτοθυσίας» του υιού μοχθεί να σε κάνει να αισθανθείς ένα κάπως πιο ρεαλιστικό πολεμικό δράμα, όπως μας το έχουν διδάξει τα τελευταία χρόνια τα… δελτία ειδήσεων (αλλά που να σε τσιτώσει το πλαστό, όταν εσύ στο μυαλό έχεις εικόνες αληθινών πτωμάτων και φρίκης;) και το κομμάτι με τον Τιμ Ρόμπινς και την καραμπίνα φέρνει με έναν σουρεάλ τρόπο σε… υπόγειο της Άννας Φρανκ (αχ, αυτά τα εβραϊκά κατάλοιπα), όπου αντί για Γερμανούς έχουμε αιμοσταγείς μηχανές που μας ξεζουμίζουν και πλάσματα κακάσχημα που σκοτώνουν για το κέφι τους, παιδιαρίζοντας ταυτόχρονα με τα αντικείμενα της παράξενης φυλής μας.

Είναι κρίμα ν’ ανακαλύπτεις πως ο άνθρωπος που μας χάρισε τόσες στιγμές απόλαυσης, αγωνίας, τρόμου και συγκίνησης, με τόσο μαστορικό τρόπο, ν’ αγκομαχά να κλείσει μια ταινία δίχως προορισμό άλλον από ένα βιαστικό και κάπως αστείο happy end, έρμαιο του star power ενός Τομ Κρουζ, ο οποίος περιφέρεται με αποσβολωμένο ύφος, ίσως όχι για το δράμα που ζει αλλά επειδή έφτασε σε φάση όπου πρέπει να υποδυθεί τον γονέα με πειστικότητα και σοβαρότητα (χωρίς να ξεχνάμε πως είναι και ερωτευμένος με την Κέιτι Χολμς και την σαϊεντολογία…). Εν κατακλείδι, ο «Πόλεμος των Κόσμων» προσφέρει μονάχα το τυπικό θέαμα μιας όποιας ταινίας καταστροφής, κάτι που έκανε πολύ καλύτερα πέρσι ο Ρόλαντ Έμεριχ με το «Μετά την Επόμενη Μέρα». Θα χάσετε τον ύπνο σας; Το αντίθετο, αν το κάθισμα του multiplex είναι αναπαυτικό. Ούτε καν τα μπάνια σας δεν αξίζει να χάσετε! Εκεί να δείτε αληθινό τρόμο. Βάλτε μια κάμερα σε παραλία της Αττικής Ιούλιο μήνα και… τύφλα να ‘χουν τα «Σαγόνια του Καρχαρία», όχι τα τρίποδα…