του Ηλία Φραγκούλη

Το βιβλίο του Μάικλ Μορπούργκο διέθετε όλα τα προφανή στοιχεία που θα προσέλκυαν τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, ώστε να φαντασιώσει ένα παλαιομοδίτικο, widescreen έπος λυρικών εικόνων, με δόσεις αγνού ανθρωπισμού και μπαλαντέρ, πάντα, τον τετράποδο ήρωα που… στόμα έχει, μιλιά δεν έχει – μη σου πω πως παίζει και καλύτερα από σύσσωμο το βρετανικό κάστινγκ σπουδαίων ή έμπειρων ηθοποιών, οι οποίοι, τυπικά, χαραμίζονται υπό τη σκιά και το βάρος των προθέσεων του δημιουργού.

Με άξονα τη φιλία του αγοριού με το άλογό του, ο Σπίλμπεργκ στήνει ξανά, βαθιά μέσα του, το πρότυπο μιας μη επικοινωνιακής σχέσης (βλέπε «E.T.») που θα αναπτυχθεί συναισθηματικά, τοποθετημένη στα γνώριμα χαρακώματα του εμπόλεμου background (άφησε το μυαλό σου να πάει ακόμη πιο πίσω από αυτά που φαντάζεσαι και πάτα φρένο στα 1987 και το «Empire of the Sun»!), αφήνοντας τα υπόλοιπα… στον αυτόματο πιλότο σταθερών συνεργατών του (από τη φωτογραφία του Γιάνους Καμίνσκι ως τις νότες του Τζον Γουίλιαμς), με στόχο και το box-office και μερικές υποψηφιότητες στα Όσκαρ. Ακόμη κι αν υποστηρίξουμε πως ζήσαμε εποχές όπου αυτά τα κατάφερνε μιά χαρά, τη σήμερον ημέρα, το θέαμα και η «ψυχή» που παραδίδει στη μεγάλη οθόνη φαντάζουν μονάχα γερασμένα. Η μεγαλύτερη ήττα του, δε, είναι η απόπειρα ν’ αγγίξει το μέγεθος του κλασικού σινεμά σκηνοθετών όπως ο Τζον Φορντ ή ο Ντέιβιντ Λιν, χωρίς να κατανοεί πως το όποιο «homage» σε αυτούς τους θρύλους ακυρώνει ταυτόχρονα τη δική του υπόσταση! Διότι ο Σπίλμπεργκ υπήρξε θρύλος σε ένα άλλο σινεμά, άξια και δικαιωματικά. Προσπαθώντας να αποδείξει πως «μπορεί» να είναι ισάξιος και με αυτή την κλάση των μεγάλων, μόνο τον εγωισμό του μπορεί να πληγώνει, στα μάτια ολόκληρου του κόσμου. Ή, τουλάχιστον, στα μάτια όσων έχουν καταναλώσει περισσότερες εικόνες ακόμη και από εκείνον…

Ανάλογα με τη «συνταγή» που θέλει να πετύχει σε κάθε στάση και προσωρινό ιδιοκτήτη του αδάμαστου ήρωά μας, το φιλμ αλλάζει ύφος και ρυθμούς αφήγησης, σπάνια αγγίζει με ενδιαφέρον τους χαρακτήρες (που δε χλιμιντρίζουν…) και αφήνεται σε έναν δημιουργικό καλπασμό μονάχα σε στιγμές όπου το ανθρώπινο στοιχείο σηκώνει τα χέρια ψηλά απέναντι στη δύναμη και το άγνωστο δέος της φύσης (η σκηνή όπου το άλογο δραπετεύει μέσα από το μέτωπο του πολέμου, παρασέρνοντας συρματοπλέγματα κι αψηφώντας τα πυρά, δίνει ραντεβού με την αιωνιότητα).

Καθώς το «Άλογο του Πολέμου» οδηγείται όλο και πιο κοντά στη συγκινησιακή κορύφωση της (προβλέψιμης) ένωσης του αγοριού με το άτι του, ο Σπίλμπεργκ αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές του θεατή που, όπως όλοι μας, έχει υπάρξει παιδί, ανυψώνει ύπουλα την ελπίδα μέσα του και… αποτελειώνει το φιλμ με μια τόσο κραυγαλέα φτιασιδωμένη αλά Technicolor εικόνα νοσταλγίας, που σε κάνει να υποψιάζεσαι πως από κάπου θ’ αναστηθεί μέχρι και η Σκάρλετ Ο’Χάρα! Αυτό κι αν είναι από άλλη ταινία…