της Βικτωρίας Μιχαήλ

Καθιστοί για καφέ, αυτός και αυτή του κεντρικού γαλλικού ζεύγους της ταινίας ευφυολογούν για τις πεποιθήσεις τους αλλά αυτός δεν μπορεί να σταματήσει να ρίχνει σποραδικά κλεφτές ματιές στην εντυπωσιακή μελαψή star της ταινίας την οποία θα score-άρει και η οποία κάθεται μακρύτερα απέναντι με τον συμπρωταγωνιστή της. Αυτή του ανταποδίδει τα «καρφώματα». Ούτε οι συνομιλητές τους ούτε κανείς άλλος δεν τους παίρνει πρέφα αλλά il y a quelque chose de fort dans l’ ‘air, γι’ αυτούς και για μας που τους κοιτάζουμε να κοιτάζονται. Θα την πέσει ο ξένος (συνειδητοποιημένος «κυνηγός», το ξέρουμε) στην καλλονή; Μπορεί εκείνη να αρθεί επάνω από την… παράδοση – του φύλου, της κουλτούρας, των ηθών της; Η ανέλιξη της σκηνής φουντάρει (όχι στον Γάγγη) τις προσδοκίες μας: πάμε παρακάτω · και η κοπέλα και το flirt δια της όρασης ξεχνιούνται, απ’ τον λεγάμενο κι απ’ τη μυθοπλασία, σαν κάτι περαστικό. C’ etait beau. Αλλά pourquoi αν δεν εκπληρώνεται το κάρμα του;

Είδες καμιά φορά πώς μια ελάσσων κινηματογραφική στιγμή μονάχα είναι σαν να μιλάει υποσυνείδητα και σε επίπεδο παραφιλμικού συμβολισμού για το τι πάει στραβά στην οθόνη; («Τα εφήμερα είναι πολύπλοκα», που λέει σε μια δόση και το εδώ άλφα αρσενικό μας.) Η επιθυμία στο βλέμμα τού επισκέπτη Λελούς, που παίρνει μόνο την εξωτική της ομορφιά από την άκρη του κόσμου που υποτίθεται ότι τον δέχτηκε στην αγκαλιά της αλλά που απλώς του επιστρέφει το αντίκρυσμα, είναι όμως ένα μόνο – κι όχι το μεγαλύτερο – faux pas της τελευταία, αρχικά απολύτως σαγηνευτικής γύρας τού δημιουργού τού «Ένας Άνδρας και Μια Γυναίκα». Που στο κατώφλι της όγδοης δεκαετίας της ζωής του, ανακαλεί λίαν ευπρόσδεκτα τον πιο επισκέψιμο αυτόν σταθμό του (όχι το pièce de résistance του), όπως θα το γυρόφερναν με αφετηρία το Δελχί μέσω Κέραλα ώς την Πόλη του Φωτός ο Τζέσι κι η Σελίν του «Πριν το Ηλιοβασίλεμα», μ’ ένα je ne sais quoi απ’ το περσινό «Μια Τυχαία Συνάντηση» – και χάνει αποπροσανατολισμένος τον τελικό προορισμό του.

Το στήριγμα της ίντριγκας του σινεματζίδικου (ο Λαι αναλαμβάνει κι εδώ τη γλυκύτατη παρτιτούρα, και θυμηθείτε τότε την Ανούκ Εμέ, ήταν ScriptGirl…) επαγγελματικού καθήκοντος, που πρωτοσυστήνει αυτόν τον ευθύ στα όρια της καφρίλας και του ζιγκουαλισμού Αλεξάντρ Ντεσπλά τόσο στην ιδιαίτερη hindi πραγματικότητα όσο και στη συμπατριώτισσα με την οποία θα ψαχτεί ασυνήθιστα για εκείνον ώς τα βάθη τού τόπου και της καρδιάς του, αποδεικνύεται η πρώτη αναποδιά με την οποία δεν τα βγάζει πέρα ο περιηγητής Λελούς. Αμ σαν – σφυριγμένο απ’ τον πενταγραμμικό ami Φρανσίς – behind the scenes τού προγράμματος εργασίας ενός μουσικοσυνθέτη για το écran, αμ προβολέας στραμμένος στον καλλιτεχνικό αντίποδα του Bollywood (που αποκαλείται παντελώς απληροφόρητα «Νέο Κύμα» – μπέρδεψε εποχές και location ο Κλοντ…) που διαβάζει Σαίξπηρ ανανεωτικά, αυτό το πέρασμα αποδεικνύεται παρελθόν όταν ξεφουρνίζονται σαν ζεστά αλλά άψητα naan δύο ιατρικής φύσης απρόοπτα, που θα ενώσουν τα μελλοντικώς πιθανά πιτσουνάκια στο φεύγα τους προς τη θαυματοποιό Βραχμάνα στην άλλη άκρη του χάρτη.

Ευτυχώς, υπάρχει γενναία ταξιδιωτική αποζημίωση για τον θεατή: τα δυο τους ανακαλύπτουν πόσο άνετα αισθάνονται μαζί ως διπλανοί στο επίσημο δείπνο του ambassadeur προς τιμήν της παραγωγής και στο namaste (πάλι) την επόμενη μέρα, όπου η φιλντισένια Ζιλμπερστάιν ακολουθεί sans problème τον φημισμένα… The Artist στους αυτοσχεδιασμούς παρτενέρ της σε pas de deux που διασκεδάζουν με τη φυσικότητά τους, ως παίξιμο και γράψιμο (όπου αυτό υφίσταται), δίνοντας ζωή τόσο στις δύο φιγούρες όσο και στο σμίξιμό τους. Η εκμυστήρευση ενός ονείρου με οιονεί αισθησιακή κατάληξη, οι σουρεάλ ερωτήσεις που δεν κάνει κανείς εκτός απ’ τον προκομμένο μας, η εξιστόρηση της γνωριμίας του με το κορίτσι του σ’ ένα αυτοσχέδιο recital στο clavier σε σταθμό τρένου και μια τηλεφωνική συνδιάλεξη των οικοδεσποτών στο πίσω κάθισμα του οχήματος της πρεσβείας είναι οι φυσαλίδες της σαμπάνιας που μας κερνάνε, προτού στο μεθυστικό cocktail των ένθετων αλληλοεξομολογήσεων προστεθεί το καθέκαστο της γνωριμίας του τουρίστα με τον γερο-Ιταλό πλανόδιο μουζικάντη πατέρα που είχε εγκαταλείψει εκείνον και τη μητέρα του.

Είναι ένα génial προοικονομητικό truc για ένα ακόμα πατρικό σουρπριζάκι της τελικής πράξης, ακολουθούμενο κατά πόδας από τον Ντιζαρντέν που δίνει ρέστα (από ρουπίες) σε δύο impromptu γκαγκ με ντόπιους ερασιτέχνες κομπάρσους σ’ ένα λεωφορείο κι ένα βαγόνι εν κινήσει. Και τα διαδέχονται οι ταιριαστά vérité λήψεις του τετ-α-τετ των φραντσέζων, ανάμεσα στους εκατοντάδες ντόπιους πιστούς, με τη «My religion is love» Άμμα, έναν πραγματικό θηλυκό Βούδα εν ζωή που τους σφίγγει επάνω του θεραπευτικά. Σίγουρα όχι για τη δραματουργία, καθώς η σεναριακή Βέδα του Λελούς (και της Βαλερί Περέν) σκίζεται απ’ τους μουσώνες. Όχι του αφηγηματικά στημένου σωστά σ’ ένα ξενοδοχείο διφορούμενου (το φαντάζονται ή… το ‘καναν, επιτέλους;) της σαρκικής υπαναχώρησης των ηρώων μας αλλά των στιχομυθιών που προηγούνται και υπερμπαβαρντάρουν τα περί του συναισθηματικού μπλεξίματός τους, και κυρίως των όσων έπονται, που βάζουν στο τετράγωνο της δράσης, του πόθου και των τύψεων τους κερατάδες (;) οικείους τους.

Εκεί, στα – ρητά τεθειμένα – όρια του θεατρικού marivaudage (πάει κι αυτή η ιερή αγελάδα…), μονόλογοι ξεφεύγουν, μπήγονται κλάματα, γίνονται… σκηνές, δεσμοί διαλύονται. Για να ξαναπιαστούν έτη μετά στο Ορλύ και σ’ ένα bateau στον Σηκουάνα, με ακόμα ένα «Πέρασμα στην Ινδία» ώς και μετά τους τίτλους, αφού το μοντάζ (ετούτο πλέον θέλει να τα πει όλα) έχει πασαλείψει με henna την έκβαση του πεπρωμένου των ερωτευμενακίων. D’accord, «Love is Life» που έλεγε και το αυτοκολλητάκι στο τζάμι του αραμπά που τους πήγαινε Μπεναρές, Μουμπάι κ.ο.κ. Αλλά, το έχει πει σε ανύποπτο χρόνο ο νταβραντισμένος και θεμελιοκράτης σιμπεμόλ μεσιέ στην ανοιχτή στον σπιριτουαλισμό τού λαού τού Γκάντι μαντάμ, αναγνώστρια εγχειριδίου σχεσεοευζωίας (όπως και η νεαρή αντίζηλός της, τζάμπα η τάχα μου υπέρ των γυναικών τράμπα στον τίτλο τής διασκευής τού 00’s Σατιαζίτ Ρέι στον βάρδο…) επιγραφόμενου όπως το φιλμ, «Un + Une»: «υπάρχουν πράγματα που λέμε και πράγματα που σκεφτόμαστε». Γιατί δεν το τήρησε ο Λελούς; Βαριακούει λόγω ηλικίας ή ήταν τόσο απορροφημένος απ’ το mantra;