του Νίκου Παλάτου

Στο μάθημα της γεωγραφίας, η δασκάλα σηκώνει τον Τοτό.
– Τοτέ, μπορείς να μας δείξεις στο χάρτη που βρίσκεται η Αμερική;
– Εδώ, κυρία;
– Όχι, Τοτέ.
– Εδώ;
– Ούτε.
– Μήπως εδώ;
– Μπράβο, Τοτέ. Μπoρείς τώρα να μας πεις και ποιος την ανακάλυψε;
Και τότε πετάγεται ο μικρός Κωστάκης.
– Μα, μόλις το έκανε ο Τοτός, κυρία!

Το παραπάνω δεν είναι πάρα μόλις ένα από τα πολλά ανέκδοτα με ήρωα τον Τοτό που έχουν μεταφερθεί αυτούσια, από το χαρτί των comic albums του Βέλγου σχεδιαστή Τιερί Κοπέ, στο πανί της κινηματογραφικής οθόνης. Το συγκεκριμένο είναι το τελευταίο που ακούγεται στο φιλμ, και για να μην φανώ… εκδικητικός γράφοντας όλα τα υπόλοιπα (δεν φταίτε και σε τίποτα, άλλωστε), απλά αναφέρω πως ο αριθμός τους είναι τέτοιος, που μ’ έκανε να νομίζω πως αντί να βλέπω ταινία, κάποιος μου διάβαζε χαρτάκια από ημερολόγιο τοίχου. Εκείνα, που στην πίσω όψη τους έχουν συνταγές μαγειρικής, εναλλάξ με χιουμοριστικά ανέκδοτα (αμφότερα με την ευρεία έννοια), καθώς οι μεν πρώτες διακρίνονται για την απλοϊκή τους προσέγγιση στη διαδικασία εκτέλεσης («για τα μπιφτέκια αγοράζουμε ένα κιλό κιμά, πλάθουμε ομοιόμορφα και ψήνουμε»), τα δε δεύτερα για τις… πολικές θερμοκρασίες που δύνανται να φέρουν. Από μία άλλη άποψη, και με τη ζέστη να πιάνει για τα καλά, το τελευταίο μπορείς να το πεις και καλό!

Ερχόμενο με τρία μόλις χρόνια καθυστέρησης (!) στα ελληνικά σινεμά, και ενώ στη Γαλλία ετοιμάζονται να υποδεχθούν το sequel τις προσεχείς εβδομάδες (επιχειρώντας τρελή μαντεψιά, λέω πως… εδώ θα ‘μαστε κατά Χριστούγεννα μεριά, να γράφουμε κείμενο για το «Les Blagues de Toto 2: Classe Verte»), το ευρηματικά (ή μήπως απειλητικά;) τιτλοφορούμενο «Το Άλλο με τον Τοτό το Ξέρεις;» αποδεικνύει για πολλοστή φορά πως αν μια ιδέα στέκει ως άκρως διασκεδαστική και επιτυχημένη στο χαρτί, στο πανί δεν φτουράει απαραίτητα. Το έχουμε εμπεδώσει από τις πολλές μεταφορές των περιπετειών του Αστερίξ (η πλέον πρόσφατη με το ταξίδι στην Κίνα, ναι μεν δεν βασιζόταν σε album των Ουντερζό και Γκοσινί, αλλά και πάλι…), ακόμα και από το πιο παραπλήσιο σε ύφος με τούτο «Γκαστόν, Ο Γκαφατζής» (2018).

Οι ιστορίες που περιγράφουν τις φάρσες ενός αγοριού που ονομάζεται Τοτό, ανάγονται στη λαϊκή γαλλική παράδοση του 19^ου αιώνα. Έκτοτε, έχουν προσαρμοστεί στην κουλτούρα πολλών λαών (και του δικού μας, ασφαλώς), στέκοντας ως ιδιαίτερα δημοφιλείς και διαχρονικές, με τη σημαντική υποσημείωση να είναι πως το χιούμορ τους απευθύνεται κυρίως σε προσχολικές ηλικίες. Αυτό συμβαίνει και με την ταινία του Πασκάλ Μπουρντιό, η οποία δεν κρύβει τις ανεκδοτολογικού τύπου προθέσεις της από το ξεκίνημα της κιόλας, καθώς ο Τοτό σαν άλλος «Ντένις, ο Τρομερός», μεταβάλει το πρωινό ξύπνημα του πατέρα του σε κόλαση. Η συνέχεια κάθε άλλο εκπλήσσει, τόσο σε πλοκή, όσο και σε χαρακτήρες, με όλο το φάσμα των φιγούρων που θα περίμενε κανείς από ένα τέτοιου είδους φιλμ να παρελαύνει από την οθόνη. Το χωρισμένο ζευγάρι, η απελπισμένη δασκάλα, οι προστατευτικοί γονείς, το πρότυπο του καλού μαθητή, το πρότυπο του κακού μαθητή, ο αστείος παππούς, ο nerd άσσος του διαδικτύου, o μοχθηρός επιχειρηματίας και ούτω καθεξής, μπλέκουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τον ασυγκράτητο Τοτό, οδηγώντας την υποτυπώδη πλοκή σε διόλου αστεία μονοπάτια που ο καθένας φαντάζεται (με σεναριακό twist που φωνάζει από χιλιόμετρα).

Καταλαβαίνω, βέβαια, πως η ενήλικη οπτική διαφέρει παρασάγγας από εκείνη της πιτσιρικαρίας, όμως, μπορεί άραγε κάποιος να γελάσει βλέποντας κάτι δύσμοιρους να τρώνε τούμπες επειδή μπουρδουκλώθηκαν με μπαλάκια του golf που κυλούν στο πάτωμα; Ή να θεωρήσει ευρηματικής έμπνευσης το α λα «Full Metal Jacket» (1987) οικοτροφείο (!), στο οποίο απειλείται να σταλεί ο άτακτος Τοτό; Προσωπικά, καθόλου δεν εκτίμησα ούτε τα συγκεκριμένα, ούτε… και όλα τα υπόλοιπα, μένοντας σταθερά αγέλαστος καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ. Από την άλλη, βέβαια, από τα εκατοντάδες ανέκδοτα με τον Τοτό που έχω ακούσει στη ζωή μου, δεν νομίζω να βρήκα ποτέ μου κάποιο αληθινά αστείο – σε όποια ηλικία κι αν βρισκόμουν! Το άλλο με τον Τότο… ποτέ μου δεν ήθελα να το μάθω!