της Κατερίνας Ανδρεάκου

Λιβ Ούλμαν (μούσα, σύντροφος, μητέρα ενός εκ των παιδιών του), Ντάνιελ και Ίνγκμαρ Μπέργκμαν Τζούνιορ (γιοι), Ολιβιέ Ασαγιάς, Μία Χάνσεν-Λόβε, Κάρλος Σάουρα (σκηνοθέτες) και αρκετοί άλλοι συνεργάτες, συνάδελφοι, θαυμαστές και συγγενικά πρόσωπα παρελαύνουν μπροστά από την κάμερα της φον Τρότα, μιλώντας για τον χαρισματικό καλλιτέχνη, τον απόμακρο πατέρα, τον «άκαρδο» σύντροφο, την προβληματική ιδιοφυία. Επιτυχημένη δημιουργός και η ίδια, χρεώνοντας την αρχή της καριέρας της στην προβολή της «Έβδομης Σφραγίδας» που παρακολούθησε όντας νεόφερτη στο Παρίσι του 1960, η φον Τρότα χειρίζεται ταυτόχρονα με εγκάρδιο σεβασμό και ώριμη ειλικρίνεια αυτή την αρκετά πλούσια συρραφή αναμνήσεων και σπάνιου αρχειακού υλικού. Το γεγονός πως η ίδια (ακόμη και μπροστά από την κάμερα) παίρνει τις συνεντεύξεις, προσδίδει μια αμεσότητα και ίσως μια μεγαλύτερη άνεση στους ανθρώπους απέναντί της να μιλήσουν για (αρκετές) δύσκολες στιγμές και περιόδους της ζωής τους δίπλα στην αντιφατική «περσόνα» (#diplhs) του θρυλικού δημιουργού.

Για τους χρόνιους θαυμαστές ή και μελετητές του Μπέργκμαν το ντοκιμαντέρ της φον Τρότα δεν έχει πολλά να προσφέρει, εκτός ίσως από τις συνεντεύξεις με τους δύο του γιους, κάποια ανέκδοτα ντοκουμέντα και τις λιγοστές φωτογραφίες και πλάνα από οικογενειακές και παρασκηνιακές στιγμές. Για τους υπόλοιπους «ενδιαφερόμενους», πρόκειται για μια αξιόλογη και γενναιόδωρη εισαγωγή στον περίεργο κόσμο του Μπέργκμαν, καθώς καταπιάνεται με όλες τις πτυχές της ζωής και της καριέρας του (συχνά αλληλένδετα), για τα οποία έγραψε Ιστορία καλλιτεχνικά: τις αναρίθμητες σχέσεις του, τους ταραγμένους του συναισθηματικούς δεσμούς με τις εκάστοτε οικογένειές του, τον δύσκολο χαρακτήρα του αλλά και την (θαρρεί κανείς αναπάντεχη) έλλειψη αυτοπεποίθησης, τον (μόνο αρχικό και προπολεμικό, όπως φαίνεται και δικαιολογείται) θαυμασμό του για τον Χίτλερ, το φορολογικό σκάνδαλο που τον αυτο-εξόρισε από τη Σουηδία, την παράλληλη θεατρική του καριέρα και, ασφαλώς, το σκοτεινό «φάντασμα» του ιερέα πατέρα του, που ενσαρκώθηκε αρκετές φορές στην πολυετή φιλμογραφία του. Ωστόσο, παρά το ενδιαφέρον υλικό και τις προσωπικές συνεντεύξεις, το αφηγηματικό σύνολο του ντοκιμαντέρ παραμένει αρκετά επίπεδο και σε σημεία αργόσυρτο, έστω και αν αυτή η «απειλή βαρεμάρας» σπάει συχνά από μια σπάνια εξομολόγηση ή ένα αναπάντεχο ανέκδοτο που μας επαναφέρει σε αυτό το οργανικά (και κάπως αναπόφευκτα) συναρπαστικό βιογραφικό ταξίδι.

Καθώς η φον Τρότα ταξιδεύει στους τόπους – σταθμούς της ζωής του Μπέργκμαν, από τη γενέτειρα Στοκχόλμη, στη γερμανική «εξορία» στο Μόναχο και το νησί του Φόρε, τον τόπο έμπνευσης, δημιουργίας και τελικής ανάπαυσης, το μακροχρόνιο ταξίδι ζωής του Μπέργκμαν λαμβάνει μία πιο προσωπική διάσταση, μπαίνοντας κυριολεκτικά στο σύμπαν όπου ο ίδιος επέλεξε να ζήσει και να δημιουργήσει, συντροφιά με όλους αυτούς τους ένθερμους ή και απρόθυμους δορυφόρους. Ένας «Θεός» με ισόβια, άλυτα προβλήματα ύπαρξης, ψυχισμού και δημιουργίας.