του Νίκου Παλάτου

Αγαπητές αναγνώστριες, φανταστείτε το εξής: πηγαίνετε αμέριμνες στο κομμωτήριο της φίλης σας για να φτιάξετε τα μαλλιά σας και να κουτσομπολέψετε τη γειτονιά, και καταλήγετε να ξυπνάτε στο πίσω δωμάτιο… ναρκωμένες και γυμνές, με την κομμώτρια να κρατά φωτογραφίες σας μαζί με άγνωστο άνδρα στο κρεβάτι, απειλώντας σας πως θα τις δείξει στο σύζυγό σας, εκτός αν δουλέψετε για πάρτη της ως «καρφί»! Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην νιόπαντρη μητέρα Ριμ, η οποία βλέπει από τη μια στιγμή στην άλλη τη ζωή της να μετατρέπεται σε κόλαση, μόνο και μόνο επειδή αποφάσισε τη συγκεκριμένη μέρα να διαβεί το κατώφλι του κομμωτηρίου της φίλης της, Χούντα. Εάν, μάλιστα, συνυπολογιστεί πως στην περιπέτειά της εμπλέκονται τόσο οι ισραηλινές, όσο και οι παλαιστινιακές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες με θέματα κατασκοπείας και προδοσίας δεν αστειεύονται, τότε εύκολα μπορεί ν’ αντιληφθεί κανείς πως ο εφιάλτης της αθώας Ριμ μοιάζει να μην έχει τέλος.

Έπειτα από τη σύντομη χολιγουντιανή του περιπλάνηση, που απέφερε το απερίγραπτα κακό «The Mountain Between Us» (2017), ο Χάνι Άμπου-Άσαντ επιστρέφει στα στεγανά της πατρίδας του και της γνώριμής του θεματολογίας, η οποία στο παρελθόν τον οδήγησε δις στις οσκαρικές υποψηφιότητες της κατηγορίας ξενόγλωσσου φιλμ, με τα «Παράδεισος Τώρα» (2005) και «Omar» (2013). Με τούτη την «Παγίδα» καταπιάνεται εκ νέου με τη σύγκρουση στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, επιμένοντας στο λανθάνον θριλερικό ύφος, το οποίο, άλλωστε, χαρακτήριζε και τις προαναφερθείσες δουλειές του.

Καθώς με το πρωτότυπο (και ελαφρώς κουλό) ξεκίνημα τίθενται οι βάσεις του δράματος, το στόρι στη συνέχεια παρακολουθεί σχεδόν ανεξάρτητα τις δύο βασικές του ηρωίδες, όπως αυτές επιχειρούν να τα βγάλουν πέρα με τον κοινωνικό περίγυρο, αλλά και με τις παλαιστινιακές μυστικές υπηρεσίες. Η μεν Ριμ προσπαθεί να πείσει το σύζυγό της (ο οποίος, συν τοις άλλοις, υποπτεύεται πως έχει γκόμενο) πως όλα πηγαίνουν καλά και πως τίποτα περίεργο δεν της συμβαίνει, η μεν Χούντα (που εν τω μεταξύ έχει συλληφθεί από τους Παλαιστίνιους), επιχειρεί ν’ ανταπεξέλθει της συνεχούς ανάκρισης, ελαφραίνοντας όσο μπορεί τη θέση της. Οι θέσεις αμφοτέρων των γυναικών δυσχεραίνουν όσο οι ώρες περνούν, με το μέλλον τους να μοιάζει ιδιαίτερα αβέβαιο.

Ο Άμπου-Άσαντ δεν ενδιαφέρεται τόσο για το πολιτικό υπόβαθρο της ταινίας του, επικεντρώνοντας σχεδόν ολοκληρωτικά στην προσωπική αλληλεπίδραση των τριών βασικών χαρακτήρων του. Αν και η Χούντα κατά βάθος γνωρίζει πως, άπαξ της σύλληψής της, το τέλος της είναι προδιαγεγραμμένο, διατηρεί μια αξιοθαύμαστη ψυχραιμία απέναντι στον ανακριτή της, Χασάν. Οι (πολλές) σκηνές που μοιράζονται οι δυο τους αποτελούν καθαρόαιμο δείγμα θρίλερ δωματίου, με την ανακριτική διαδικασία να εξελίσσεται ενίοτε σε παιχνίδι γάτας και ποντικού. Η μεταξύ τους αντιπαράθεση έχει κάτι από το «Ο Θάνατος και η Κόρη» (1994), θέτοντας συχνά τον ανακρινόμενο σε θέση ανακριτή. Το γεγονός πως οι εκατέρωθεν απαντήσεις εκμαιεύονται πανεύκολα, δεδομένης της κρισιμότητας της όλης επιχείρησης, στερεί πόντους αληθοφάνειας, ενώ η από πλευράς Χασάν αυτόβουλη εξιστόρηση μοιραίου σκηνικού από τα παιδικά του χρόνια, ευνοεί μια απλοϊκή προσέγγιση των αιτιών της προδοσίας της Χούντα, που είναι σαν να λέει πως όλοι έχουμε σκελετούς στην ντουλάπα, κάποιοι, όμως, είμαστε πιο άτυχοι και οφείλουμε να λογοδοτήσουμε γι’ αυτούς, κουβαλώντας συνεχώς το σταυρό του μαρτυρίου.

Η παράλληλη περιπέτεια της άτυχης Ριμ περιστρέφεται γύρω από το μοτίβο του αθώου που βρίσκεται μπλεγμένος σε μια κατάσταση η οποία ξεπερνάει τη φαντασία. Οφείλοντας να εξηγήσει τα ανεξήγητα σε σύζυγο και οικογένεια, και έχοντας Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους πράκτορες να την έχουν πάρει για διαφορετικούς λόγους στο κατόπι, η Ριμ ζυγίζει με απόγνωση τις επιλογές της, αλλά άκρη δεν βγάζει καμιά. Δεν την βοηθά καθόλου και η καχυποψία του ανδρός της, ο οποίος σε κάθε περίπτωση δείχνει μια ακατανόητη αδυναμία να βάλει τα πράγματα κάτω και ν’ αντιληφθεί πως μόνο γκομενικό δεν είναι το πρόβλημα της γυναίκας του, αφού σε κάποια στιγμή έχει όλες τις πληροφορίες στο πιάτο, αλλά του μοιάζει αδύνατον να συλλάβει πως ένα κι ένα κάνουν δύο! Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η συμμετοχή του στα δρώμενα είναι ελάχιστη, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα η σχετική πίεση προς την Ριμ να μην είναι όσο ασφυκτική θα όφειλε. Αντιθέτως, η παλαιολιθική αντιμετώπιση της γυναίκας, η πανεύκολη καταδίκη της στα μάτια του όχλου και η αδυναμία της να υψώσει ανάστημα για το οτιδήποτε, πετυχαίνει διάνα. Το αυτό ισχύει και για την κατά τι «αποκαθήλωση» του καλού μουσουλμάνου τον οποίο αντιπροσωπεύει ο Χασάν, που κρίνει τους πάντες εκτός από τον εαυτό του. Η μεταστροφή του χαρακτήρα της Χούντα, βέβαια, φλερτάρει με την ωραιοποίηση, από την άλλη όμως εξυπηρετεί το (εν τέλει) αδελφικό πνεύμα του φιλμ. Τι θα κάναμε σ’ έναν κόσμο χωρίς ελπίδα; Ακριβής απάντηση γενικά δεν υπάρχει, ούτε όμως και ειδικά, μιας και κατά τα ειωθότα ο Άμπου-Άσαντ ρίχνει τίτλους τέλους αφήνοντας την ετυμηγορία στην κρίση του θεατή.