του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ενοχές της Γερμανίας για το ναζιστικό της παρελθόν εμφανίζονται στον κινηματογράφο. Πρόσφατα, «Ο Λαβύρινθος της Σιωπής», μια ακόμη γερμανική ταινία, ασχολήθηκε με αυτό το θέμα, όπου υπήρχε ως δευτερεύων χαρακτήρας ο Φριτς Μπάουερ, πρωταγωνιστής στη «Μυστική Ατζέντα». Κορυφαίος δικαστικός, σοσιαλιστής, ιδεολόγος και επιπλέον Εβραίος, ο Μπάουερ θεώρησε προσωπική του υπόθεση να εντοπίσει τα υψηλόβαθμα στελέχη των SS και να τα κάνει να αντιμετωπίσουν βαριές ποινές. Μόνο που στη μεταπολεμική Γερμανία τα πράγματα δεν ήταν ακόμη τόσο καθαρά. Φιλοναζιστές εξακολουθούσαν να υφίστανται εντός του κρατικού μηχανισμού και, φυσικά, δεν αντιμετώπιζαν φιλικά τον Μπάουερ. Το γεγονός ότι ήταν Εβραίος και ότι στον φάκελό του υπήρχαν περιστατικά που κατέγραφαν την ομοφυλοφιλία του, κάθε άλλο παρά συμπαθή τον έκανε στους αντιπάλους του, με τους οποίους μάλιστα έπρεπε να συνεργαστεί.

Και ο ίδιος, ωστόσο, δεν προσπαθούσε να γίνει πιο ευχάριστος ή διπλωμάτης. Ξεκάθαρος απέναντι σε όλους, δεν κρυβόταν και δεν δίσταζε να λέει σκληρές αλήθειες, παρά το κόστος. Το σενάριο της ταινίας του Λαρς Κράουμε παρακολουθεί τον Μπάουερ τη στιγμή που βρίσκεται σε αδιέξοδο, καθώς οι έρευνες ετών δείχνουν να μη φέρνουν αποτέλεσμα. Μέχρι που, εκτός από τις συνηθισμένες φονικές απειλές που φτάνουν στο γραφείο του, έρχεται και η πληροφορία ότι ο Άντολφ Άιχμαν, πρωτεργάτης του Ολοκαυτώματος, έχει δραπετεύσει και κρύβεται στην Αργεντινή. Ο γερμανικός μηχανισμός δεν προθυμοποιείται να συνδράμει την έρευνα του Μπάουερ, ο οποίος θα αναζητήσει συμμάχους στην ισραηλινή Μοσάντ, παρά το γεγονός ότι κινδυνεύει να κατηγορηθεί για εθνική προδοσία.

Στην έρευνά του, ο πιο κοντινός του συνεργάτης είναι ένας νεαρός συνήγορος, ο Καρλ Άνγκερμαν, που πέρα από τον θαυμασμό για τον Μπάουερ, βρίσκεται κοντά του και επειδή προσπαθεί να συνειδητοποιήσει, να αντιμετωπίσει ή να αποφύγει – και ο ίδιος δεν ξέρει – την ομοφυλοφιλία του. Ο (φανταστικός) χαρακτήρας του Άνγκερμαν είναι το αδύναμο κομμάτι της ταινίας, κυρίως επειδή δεν ήταν απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας επιπλέον ήρωας για να γίνει αναφορά σε ένα από τα χαρακτηριστικά τού πρωταγωνιστή.

Η «Υπόθεση Φριτς Μπάουερ», πάντως, έχει και μια δυνατή ιστορία και έναν δυνατό πρωταγωνιστή. Όσες φορές κι αν έχουμε δει αντίστοιχα σενάρια, πάντα έχει ενδιαφέρον η διαδικασία της έρευνας και το στοιχείο του θρίλερ, που σε αυτή την περίπτωση είναι έντονα. Ο Μπάουερ είναι ένας χαρακτήρας που αντιλαμβάνεσαι την εμμονή του για δικαιοσύνη και η αυστηρή ερμηνεία του Μπούργκχαρτ Κλάουσνερ σχηματίζει έναν ήρωα ξεκάθαρο και ακέραιο, ακόμη κι όταν αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει πλάγιες οδούς για να πετύχει τον σκοπό του.