της Βικτωρίας Μιχαήλ

Άλλη, ωστόσο, είναι η πραγματική υπόθεση: στο Πρωτοδικείο του, ένας auteur από την παρακατιανή εθνοτική ομάδα των Μαράτι του Μουμπάι σχολιάζει σκληρά την εγκληματικά γελοία πραγματικότητα δύο θεμελιωδών συστημάτων (αυτού της απονομής δικαιοσύνης κι αυτού των καστών) της πατρίδας του, χωρίς να αγορεύει εναντίον τους. Η ακροαματική διαδικασία, δε, τον βρίσκει με αισθητική τήβεννο τύπου ο-Κιαροστάμι-αναλαμβάνει-τον-Γουάιζμαν να βγαίνει εξίσου από τους πολυπρόσωπους και χρωμάτων Μαχαράστρα 4 τοίχους για την κατ’ αντιπαράσταση εξέταση προσωπικών στιγμών των εμπλεκομένων, καθίζοντας στο σκαμνί και το «Ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό (και τανάπαλιν)» , το «Εγώ τη δουλειά μου κάνω», το «Και η ζωή συνεχίζεται» του καθενός μας. Και η ετυμηγορία: ο Τσαϊτάνια Ταμάνε ξαναγράφει τη Μάγκνα Κάρτα των ποινικών procedural μ’ ένα εν πολλοίς αδέκαστο ρεαλιστικό κοινωνιογράφημα δύο διαλειμμάτων μπρεχτικού Bollywood, που σε θέτει εντυπωσιακά υπό κράτηση.

Ορκίζομαι να είπω την αλήθεια: στο πρώτο 40λεπτο αισθάνεσαι ως μικροτεκμήριο ενοχής τη μινιμαλιστικά και πλησίον τού ντοκιμαντέρ αφηγηματική στοιχειοθέτηση του «κακουργήματος» – είτε συμβαίνει λόγω της απαρέγκλιτα σταθερής και συνήθως σ’ ευρυγώνιο παρατηρούσας κάμερας (αυτή η Θέμις δεν είναι τυφλή) είτε γιατί ο Ταμάνε μάς παραπλανεί, προτού προσαγάγει με περισσότερες λεπτομέρειες όλους τους μάρτυρες (κυριότατα τον αρχικά γλυκομίλητο και συνεργάσιμο αρχιφύλακα), σχεδόν για καθέναν απ’ αυτούς βλέποντας το Μεικτό Ορκωτό, τις γκρίζες γραμμές της ανθρωπιάς τους. Δεν είναι Γκρίσαμ, ρε παιδί μου. Κι ευτυχώς, γιατί γρήγορα οι αποκαλύψεις για το μωσαϊκό της γης τού Γκάντι διαδέχονται η μία την άλλη. Μέσα στο hindi Εφετείο και, πρωτόγνωρα αντιεισαγγελίζοντα, υποδόρια ανακριτικά, με ελαφρυντικό το χιούμορ από κάτω, εκτός του.

Μέσα; Τυπολατρία και πουριτανισμός (μια προσφεύγουσα στέλνεται σπίτι της γιατί φαίνονται οι… ώμοι της), αστυνομική κατάχρηση εξουσίας (παράνομη έρευνα σε οικία) και διαφθορά (ο κύριος μάρτυρας κατηγορίας αποδεικνύεται κατ’ επάγγελμα ψεύδορκος), αλκοολισμός και συζυγική βία (ο αυτόχειρας μέθαγε για να κατέβει στον υπόνομο και «μαύριζε» τη συμβία του), ένας απηρχαιωμένος Κώδικας (στη) σκιά του αποικιοκρατικού παρελθόντος τού έθνους (η επίκληση δύο διατάξεων των βικτωριανών χρόνων), το τρίγωνο «γραφειοκρατία, φόρτος εργασίας, δημοσιοϋπαλληλίκι» (οι συνεχείς αναβολές, η «σπάτουλα» για ανώτερη καριέρα στην βαρυγκομούσα και ευχόμενη αδιάφορα 20ετή κάθειρξη κατήγορο, και, στο εντυπωτικότερο πλάνο του φιλμ, η αίθουσα που κλείνει για τις καλοκαιρινές διακοπές).

Εκτός; Ο ασφυκτικός κρατισμός (η λογοκρισία στον άδοντα ποιητή, η κατάσχεση απ’ το τελωνείο ενός iPhone φερμένου απ’ το εξωτερικό), η ανεργία (η lumpen χήρα που ενημερώνει εμφατικά αξιοπρεπώς ότι ψάχνει δουλειά τον υπερασπιστή του φερόμενου ως φονιά του άνδρα της, ενώ την πάει με οτοστόπ σπίτι της – τι έξοχη ιδέα!) και οι ανέσεις της μπουρζουαζίας των ευγενών Γκουτζαράτι (ο στρατευμένος υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνήγορος σε μπαράκι με βραζιλιάνικα και σε κούρα ευεξίας), το ανυπέρβλητο της καταγωγής (τα σκουπίδια στον μαχαλά εκείνης, οι οχλήσεις για γάμο των γονιών εκείνου), το μικροαστικό κελί του ασθενούς φύλου (η κατήγορος στην κουζίνα της και στο σχολείο της κόρης της), ένας κόσμος φυγόκεντρος (οι επάλληλες τέσσερις γλώσσες στα πρακτικά ή εκτός αυτών), μια μελαχρινή Χρυσή Αυγή (που εκφράζεται σε υπαίθρια θεατρικά εναντίον των μεταναστών και κάνει ντου για ξύλο στον συνήγορο μέρα μεσημέρι στον δρόμο), οι οπισθοδρομικοί, αντιδραστικοί, ανόητοι ταγοί (ο Πρόεδρος του δικαστηρίου που υποστηρίζει σοβαρότατα στην παρέα του τις δυνάμεις της αριθμολογίας και των λίθων ενέργειας, και σκαμπιλίζει το παιδί που τον ξυπνάει στο φινάλε).

Κατά τη διάρκεια, ο άμεσα ενδιαφερόμενος, αυτός που η ελευθερία του παίζεται κορώνα-γράμματα, είναι πλήρως απών από την πλοκή, με σύντομες εξαιρέσεις την άφοβη στάση του στο εδώλιο, μια συνομιλία στο σωφρονιστήριο, μια νοσηλεία και τη βραχεία όπως θ’ αποδειχθεί ευκαιρία του να βγει έξω με εγγύηση (που πληρώνει – τι έκλαμψη έμπνευσης του σεναρίου – γαλαντόμα ο δικηγόρος του) για να συνεχίσει τον arte povera folclore αγώνα του εναντίον της ανισότητας και των διακρίσεων (προσέξτε και τον κουλό εργάτη σύντροφο στο εκτυπωτήριο). Είναι ένα σπουδαίο εύρημα του Ταμάνε, που καθιστά τον «βρωμερό» αντάρτη τού μέλους και των στίχων ακόμη εμφανέστερα άθυρμα των θεσμών που πολεμάει. Θα του κλείσουν το στόμα; Ησυχία εις το ακροατήριο και θα ακούσεις. «Θα μας κάνατε χάρη αν δεν μας ονομάζατε καλλιτέχνες», λέει σε κάποια στιγμή ένα από τα ρίτσεια, δημεγερτικά άσματα του επαναστάτη ποπολάρου. Αδύνατον, γέρο μου. Το ταλέντο ξεχειλίζει σαν τον Γάγγη εδώ. Ρωμιέ, μην προσβάλεις την έδρα, κατάθεσε κι εσύ (τον οβολόν σου). Λύεται η συνεδρίασις…