του Ηλία Φραγκούλη

Είναι λίγο παράδοξη η συμμετοχή μου στο Hypnos Project, γιατί δεν έχω και τόσο καλή σχέση με τον ύπνο! Κοιμάμαι λίγες ώρες. Αδιαμαρτύρητα. Μάλλον προσπαθώ να ζω λιγάκι παραπάνω. Ή δεν έχω καταλάβει τόσο καλά το νόημα του ύπνου.

Αρχικά, είπα το προφανές «ναι» στο να στήσω ένα αφιέρωμα προβολών πάνω σε αυτό το θέμα επειδή κάθε τέτοια αφορμή αποτελεί ένα είδος… trivial παιχνιδιού για μένα. Σταδιακά συνειδητοποίησα το μέγεθος του project και την τιμή της πρόσκλησης από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση. Η σχετική έκθεση (φωτό) είναι εξαιρετική και κάθε δράση και event στο πλαίσιο του προγράμματος μοιάζει με εμπειρία που σε κάνει να σκεφτείς λίγο περισσότερο τα πολλαπλά layers «ανάγνωσης» του ύπνου, πρακτικά έως και αλληγορικά, συμβολικά.

Η αρχική ιδέα ήταν να οργανωθούν δύο συνεχόμενα, ολονύκτια προγράμματα προβολών, από τα μεσάνυχτα μέχρι το πρωί, όμως το brainstorming με την ομάδα που επιμελήθηκε και συντόνισε το project οδήγησε στην τωρινή μορφή τού «Let’s (not) go to sleep», το οποίο ξεκινά από τις 22:00 της Παρασκευής 13 Μαΐου και ολοκληρώνεται την ίδια ώρα περίπου το βράδυ του Σαββάτου.

Σε πρώτο στάδιο, η λίστα των φιλμ έφτανε τους 65 τίτλους. Ακολούθησε το «τριμάρισμα», έτσι ώστε να στριμώξω στο τελικό πρόγραμμα 13 ταινίες, οι οποίες μπήκαν σε αυτή τη σειρά με μια λογική «continuity» ή «συγγένειας», πάντα σε συνδυασμό με την ώρα έναρξης της κάθε προβολής. Η «Νύχτα του Κυνηγού» του Τσαρλς Λότον λειτουργεί σαν ένα είδος «ουβερτούρας», που σε… νανουρίζει σχεδόν απειλητικά, πριν προχωρήσουμε στον πραγματικό τρόμο, μας βρει το ξημέρωμα σε ένα μέλλον… υπναλέο, μετρώντας προβατάκια με κάμποσα (φαντάζομαι) παιδάκια εντός αιθούσης, να το φιλοσοφήσουμε στα όρια ύπνου και ξύπνιου, για να οδηγηθούμε σε μια πιο adult και ώριμη προς σκέψεις θεματολογία που εμπλέκει τις διαπροσωπικές σχέσεις, το σεξ και, τελικά, μια κοινωνία δυστοπίας που ετοιμάζεται να κλείσει τα μάτια για πάντα…

Πέρα από το ήδη ανακοινωμένο πρόγραμμα, όμως, υπάρχουν και μερικές εκπλήξεις που αφορούν τα διαλείμματα των προβολών. Εκεί θα παίζονται μικρού μήκους ταινίες, ντοκιμαντέρ ή επίκαιρα μακρινών από το σήμερα δεκαετιών και music promos, για τον ύπνο, την αϋπνία και τα όνειρα, σε εναλλαγές με ένα «soundtrack» από επιλεγμένα τραγούδια που μιλούν για όλα αυτά. Και αφού θα βρίσκομαι κι εγώ στην αίθουσα (ξύπνιος για 24 ώρες, ελπίζω), όλο και κάποια ταινία θα προλογίσω ή κάτι ακόμη θα σκαρφιστώ… για να μην κοιμηθούμε!

«Let’s (not) go to sleep». Ένας κινηματογραφικός μαραθώνιος.
13 – 14 Μάϊου 2016, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση (Λ. Συγγρού 107)
Ενιαίο εισιτήριο για όλο το πρόγραμμα προβολών: 7€
Μειωμένο / Φίλοι / Mικρή παρέα (5 – 9 άτομα): 5€
ΑΜΕΑ / συνοδός ΑΜΕΑ / Άνεργοι / Μεγάλη παρέα (10 άτομα +): 3€
Artwork: Beetroot

ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ & ΤΑΙΝΙΕΣ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΜΑΪΟΥ

22:00
Η ΝΥΧΤΑ ΤΟΥ ΚΥΝΗΓΟΥ / THE NIGHT OF THE HUNTER (1955)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τσαρλς Λότον
Ο Ρόμπερτ Μίτσαμ υποδύεται έναν διεφθαρμένο αιδεσιμότατο που παντρεύεται μια αφελή χήρα με μοναδικό σκοπό να μάθει από τα ανήλικα παιδιά της που είχε κρύψει τη λεία μιας ληστείας τραπέζης ο πατέρας τους. Η μοναδική σκηνοθετική απόπειρα στην καριέρα τού ηθοποιού Τσαρλς Λότον εκπλήσσει ακόμη και σήμερα με τους εξπρεσιονιστικούς φωτισμούς του Στάνλεϊ Κορτέζ, τη σχεδόν θεατρική διάσταση των σκηνικών και τους ιδιαίτερα τονισμένους βιβλικούς συμβολισμούς. Το νανούρισμα της μικρής Περλ, στην αλλόκοτα ονειρική σκηνή της κατάβασης στον ποταμό, «προλογίζει» ιδανικά αυτό το αφιέρωμα.

23:45
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ / INVASION OF THE BODY SNATCHERS (1956)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντον Σίγκελ
Ο γιατρός μιας μικρής επαρχιακής πόλης συνειδητοποιεί πως οι συνάνθρωποί του δεν είναι πια… οι ίδιοι και ανακαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο μια εξωγήινη δύναμη τους αντικαθιστά με κουκούλια, τα οποία γεννούν τα πιστά τους, πειθήνια αντίγραφα, κατά τη διάρκεια του βραδινού τους ύπνου. Αλληγορία του μακαρθισμού και της ξενοφοβίας, για μια κοινωνία που βυθίζεται αδιαμαρτύρητα στον λήθαργο του αμερικανικού ονείρου, το φιλμ τρομοκράτησε τον μέσο θεατή των 50′s με τον πεσιμισμό του και απέκτησε διαχρονική αξία χάρη σε τρία κατοπινά remake (του 1978, του 1993 και του 2007).

ΣΑΒΒΑΤΟ 14 ΜΑΪΟΥ

01:15
FIGHT CLUB (1999)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντέιβιντ Φίντσερ
Ένας υπαλληλάκος με προβλήματα αϋπνίας συναντά τον παράξενο κύριο Τάιλερ Ντέρντεν, έναν τύπο που φτιάχνει και πουλάει σαπούνια. Θα γίνουν φίλοι και εκείνος θα τον συστήσει στον κόσμο τού «Fight Club», μιας μυστικής λέσχης τα μέλη της οποίας… πλακώνονται στο ξύλο μέχρι τελικής πτώσης ή, ενίοτε, σχεδιάζουν ακόμη και τρομοκρατικά χτυπήματα. Μεταφορά του controversial βιβλίου του Τσακ Πόλανικ, το φιλμ ενόχλησε από παραγωγούς και το ίδιο το studio που το χρηματοδότησε μέχρι τους θεατές της εποχής, για να καταλήξει να αντιμετωπίζεται ως ένα «ιερό» cult classic σήμερα.

03:45
ΤΟ ΜΩΡΟ ΤΗΣ ΡΟΖΜΑΡΙ / ROSEMARY’S BABY (1968)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ρομάν Πολάνσκι
Νεαρό ζευγάρι μετακομίζει σε διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη, δίχως να δώσει την πρέπουσα σημασία στους ιδιόρρυθμους γείτονές του. Όταν η σύζυγος μένει έγκυος… κάπως ανεξήγητα, ο φόβος για την ασφάλεια του μωρού της θα την φέρει στα όρια της παράνοιας. Τελικά, ζει έναν εφιάλτη ή κάτι το… σατανικό; Εδώ κρύβεται και η ουσιαστική δύναμη της ταινίας του Ρομάν Πολάνσκι, η οποία σε βυθίζει σε υποψίες και αμφισβήτηση, ασκώντας ψυχολογικό τρόμο που λίγες φορές βασάνισε τόσο έντονα το κοινό στις αίθουσες. Η Μία Φάροου δάνεισε ακόμη και τη φωνή της στο νανούρισμα του στοιχειωμένου score του Κρίστοφ Κομέντα.

06:15
ΟΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ / THE BABADOOK (2014)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζένιφερ Κεντ
Νεαρή χήρα που ανατρέφει με στωική υπομονή τον 6χρονο γιο της, κάνει το λάθος να του διαβάσει παραμύθι με ήρωα έναν φανταστικό μπαμπούλα, επηρεάζοντας άσχημα την ψυχολογία τού ανήλικου που πείθεται για την ύπαρξη του Babadook και δεν κλείνει μάτι τις νύχτες. Όταν η μάνα δοκιμάσει να καταστρέψει το βιβλίο με διάφορους τρόπους, εκείνο, λες και αποτελεί μια ανίκητη οντότητα από μόνο του, βρίσκεται ξανά στα πόδια τους, προμηνύοντας μια ακόμη χειρότερη συνέχεια. Ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο – έκπληξη από την Αυστραλία, για τους δαίμονες που… συγκατοικούν μέσα σου.

08:00
ΣΕ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ / IT FOLLOWS (2015)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ
Η Τζέι κάνει έρωτα με το νέο της αγόρι, χωρίς να γνωρίζει ότι έτσι παίρνει «μέσα της» μια κατάρα που… τον ακολουθούσε. Με τη βοήθεια των φίλων της, θα προσπαθήσει να μείνει ζωντανή προτού τη βρει αυτή η άγνωστη και μεταφυσική δύναμη. Μια «εναλλακτική» εκδοχή τού κλασικού μοτίβου που θέλει τους ήρωες των ανάλογων φιλμ να μην τολμούν καν να κοιμηθούν γιατί το Κακό θα τους βρει, εδώ σε μορφή homage στο genre των suburban ταινιών τρόμου του ’70 και του ‘80. Υπνωτιστικά κάδρα, γωνίες λήψης που κάνουν στροφές 360 μοιρών, κινήσεις της κάμερας που γεννούν ατμόσφαιρα ακόμη και σε στιγμές που δεν συμβαίνει τίποτα!

10:00
Ο ΥΠΝΑΡΑΣ / SLEEPER (1973)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γούντι Άλεν
Ο Μάιλς Μονρόου μπαίνει στο χειρουργείο για μια επέμβαση ρουτίνας και… ξυπνά διακόσια χρόνια αργότερα, σε έναν φουτουριστικό «γενναίο νέο κόσμο». Θα γίνει αντικείμενο μελέτης από μια ομάδα επιστημόνων, που το καταπιεστικό σύστημα εξουσίας χαρακτηρίζει ως επαναστάτες ακτιβιστές, και για να σωθεί θα αναγκαστεί να περάσει στην παρανομία, ακόμη και να παραστήσει ένα android. Από την πρώιμη και καθαρά κωμική περίοδο της καριέρας τού Γούντι Άλεν, μια φουτουριστική σάτιρα για το ανθρώπινο είδος και την… κατρακύλα των αξιών τού πολιτισμού, γεμάτη από αξέχαστες ατάκες.

11:45
ΣΟΝ ΤΟ ΠΡΟΒΑΤΟ: Η ΤΑΙΝΙΑ / SHAUN THE SHEEP MOVIE (2015)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μαρκ Μπέρτον, Ρίτσαρντ Στάρζακ
Ο Σον, το περίφημο πρόβατο που δημιούργησε ο Νικ Παρκ και το studio της βρετανικής Aardman, αποκτά την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία και, με τον αγρότη – αφεντικό του να κοιμάται τον ύπνο τού δικαίου, αποφασίζει να πάρει το λεωφορείο για τη μεγάλη πόλη και να ζήσει μια περιπέτεια που θα βάλει σε μπελάδες όλους τους ήρωες του γνωστού κοπαδιού. Θα καταφέρουν τα υπόλοιπα πρόβατα και το κλασικό τσοπανόσκυλο του franchise να εξασφαλίσουν την ασφαλή επιστροφή τού Σον στη φάρμα; Μια ξεκαρδιστική κωμωδία για παιδιά… κάθε ηλικίας.

13:15
WAKING LIFE (2001)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ
Ένας άνθρωπος «ταξιδεύει» μέσα στα όνειρά του και συναντά αξιοσημείωτους χαρακτήρες με τους οποίους διαλογίζεται και εξερευνά διάφορα φιλοσοφικά θέματα. Η φύση του πραγματικού σύμπαντος, τα όνειρα, η συνείδηση, το νόημα της ζωής, ο υπαρξισμός, μέσα από το σουρεαλιστικό πρίσμα αυτής της ενήλικης docufiction ταινίας του Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ που γυρίστηκε σε ψηφιακό video και κατόπιν «ζωγραφίστηκε» από μερικές δεκάδες animators, με τον καθένα να δουλεύει με τη δική του τεχνοτροπία, για δεκαπέντε ολόκληρους μήνες. Θα σου διευρύνει τους ορίζοντες της σκέψης ή… θα σου κάνει κεφάλι.

15:00
ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΚΙ ΑΣ ΠΕΘΑΝΩ / THE LITTLE DEATH (2014)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζος Λόσον
Η ερωτική ζωή τεσσάρων ζευγαριών αποκαλύπτει κρυφές πτυχές της ψυχοσύνθεσης των δύο φύλων, οι οποίες βρίσκουν έδαφος να εκφραστούν μέσα από… τον σεξουαλικό φετιχισμό! Ο πρωτοεμφανιζόμενος Αυστραλός σκηνοθέτης Τζος Λόσον συνθέτει ένα «σπονδυλωτό» πλαίσιο δράσης που ενίοτε τέμνει αναπάντεχα διασκεδαστικά τις ιστορίες μεταξύ τους. Κάθε ζευγάρι μάς συστήνεται μέσα από την εξερεύνηση των taboo και της ερωτικής διάθεσης του/της συντρόφου του. Όπως, για παράδειγμα, ένας σύζυγος ο οποίος δεν αντέχει την γκρίνια της συμβίας του, την υπνωτίζει για να βρει την ησυχία του, αλλά αυτό δρα ερεθιστικά στη φαντασία του, ώστε να σκέφτεται το σεξ μαζί της μονάχα όταν εκείνη κοιμάται.

16:45
SLEEPING BEAUTY (2011)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζούλια Λι
Η Λούσι, μια όμορφη φοιτήτρια, δέχεται να περάσει από ένα επαγγελματικό interview και γίνεται αποδεκτή από τη δικαιούχο ενός πολυτελούς οίκου ανοχής, ο οποίος λειτουργεί κάτω από αυστηρότατους κανόνες για πελάτες της υψηλής κοινωνίας. Σημαντική λεπτομέρεια: η διείσδυση δεν επιτρέπεται. Η Λούσι ναρκώνεται, ώστε να μην έχει καμία συναίσθηση του χώρου και του χρόνου, και παίζει μονάχα τον ρόλο της «Ωραίας Κοιμωμένης» για άνδρες που θέλουν να εξερευνήσουν μυστικά τους πάθη χρησιμοποιώντας το κορμί της. Παρθενική σκηνοθετική απόπειρα για την Αυστραλή συγγραφέα Τζούλια Λι, με διαγωνιστική συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών. Σε πρώτη κινηματογραφική προβολή στην Ελλάδα.

18:30
ΙΣΤΟΡΙΑ 52 (2008)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Αλέξης Αλεξίου
Ο Ιάσωνας γνωρίζει την Πηνελόπη σε ένα σπιτικό τραπέζι. Τα πάντα ξεκινούν από εδώ. Βγαίνουν μαζί, ερωτεύονται, εκείνη έρχεται να μείνει μαζί του. Και μια μέρα εξαφανίζεται. Τι έχει συμβεί σε αυτό το παρελθόν; Μπορεί να το «διορθώσει»; Όσο θα βυθίζεται μέσα στην παράνοια, προσπαθώντας να καταπολεμήσει την αϋπνία του, τόσο περισσότερο θα μπλέκει την πραγματικότητα μέσα σε μια δίνη τού χρόνου που κρύβει αλύτρωτες αναμνήσεις. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τού φετινού θριαμβευτή των βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (για το «Τετάρτη 04:45»), Αλέξη Αλεξίου. Για πρώτη φορά σε ψηφιακή προβολή.

20:15
12 ΠΙΘΗΚΟΙ / 12 MONKEYS (1995)
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τέρι Γκίλιαμ
Ταξιδεύοντας στον χρόνο και στο έλεος μιας ομάδας επιστημόνων που αναζητούν τις ρίζες της γέννησης ενός ιού που αφάνισε την ανθρωπότητα, ένας κατάδικος πρέπει να βρει την άκρη ενός μυστικού το οποίο συνδέει τη μοίρα τού πλανήτη με μια προσωπική του τραγωδία. Στο «La Jetée» του Κρις Μαρκέρ, ο ύπνος ήταν η απόλυτη «time machine», ένας τόπος όπου η φαντασία του ονειρικού συναντούσε την απόπειρα επικοινωνίας με τη μνήμη. Ο Τέρι Γκίλιαμ παίρνει εκείνη την ταινία μικρού μήκους του 1962 και τη μετατρέπει σε έναν εφιάλτη δυστοπίας που, πλέον, δείχνει ανησυχητικά προφητικός.