του Νίκου Παλάτου

Συνυφασμένα πλέον με την ηθογραφικού τύπου αγγλική κωμωδία, τα περίφημα Ealing Studios ξεκίνησαν να χτίζουν τη σχετική φήμη τους ως ο απόλυτος (για τη Μεγάλη Βρετανία, τουλάχιστον) εκπρόσωπος του genre, από τα τέλη της δεκαετίας του ’40. Μέχρι τα μέσα του ’50, το studio του Δυτικού Λονδίνου γύρισε μια σειρά απολαυστικών φιλμ, απ’ όπου (σαν πρώτη μεταξύ ίσων) ξεχωρίζει κατά τη γνώμη μου «Η Συμμορία των Εντιμότατων» (1951). Οι έξοχες «Ealing comedies», όμως, ήρθαν κάπου στην πορεία της μεταπολεμικής κινηματογραφικής ιστορίας της Αγγλίας, αφού το studio, από το ξεκίνημά του κιόλας, είχε καταπιαστεί με πολλά και διάφορα φιλμικά είδη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα «διαφοροποίησης» από τα διάσημα κωμικά «στερεότυπά» του αποτελεί τούτο «Το Όνειρο που Βγήκε Αληθινό». Εκ πρώτης όψεως, το φιλμ θυμίζει διασταύρωση του θρυλικού τηλεοπτικού «The Twilight Zone» με τις ταινίες καταστροφής της δεκαετίας του ‘70 τύπου «Airport», δείχνοντας παράλληλα πως είχε πιάσει τον αεροπορικό «σφυγμό» της εποχής, στα πρότυπα του αμερικανικού «Όταν Σημάνει η Ώρα», το οποίο είχε γυριστεί την προηγούμενη μόλις χρονιά. Επί της ουσίας, όμως, θαρρώ πως λειτουργεί καλύτερα ως προπομπός των δεκάδων νεανικών θρίλερ τρόμου του στυλ «Βλέπω τον Θάνατό σου» (χωρίς περαιτέρω συγκρίσεις), μιας και εκεί παραπέμπει ο προβληματισμός περί πεπρωμένου, αλλά και ως κλείσιμο του ματιού στο πρόσφατο (τότε) παρελθόν του ίδιου του studio (βλέπε παρακάτω στα trivia)!

Αξιωματικός του βρετανικού ναυτικού εξομολογείται σε φιλική ομήγυρη το όνειρο που είδε το προηγούμενο βράδυ, σύμφωνα με το οποίο ένα αεροπλάνο τύπου Dakota που εκτελούσε δρομολόγιο Χονγκ Κονγκ – Τόκιο κατέπεσε σε απόμερο ιαπωνικό έδαφος εξαιτίας κακοκαιρίας. Αναφέρει πλήθος λεπτομερειών σχετικά με την εν λόγω πτήση και καθώς μερικά από τα μέλη της φιλικής παρέας πρόκειται πράγματι να πραγματοποιήσουν ένα παρόμοιο ταξίδι την επόμενη μέρα, εκλαμβάνουν το όλο θέμα σαν διασκεδαστική (και ολίγον μακάβρια) σύμπτωση. Ένας εξ αυτών, όμως, δεν συμμερίζεται τη χαλαρότητα των υπολοίπων και, δείχνοντας ιδιαιτέρως προβληματισμένος με τα όσα άκουσε, αρχίζει να έχει δεύτερες σκέψεις σχετικά με την όλη πτήση, μιας και είναι σχεδόν βέβαιος πως το αεροσκάφος πρόκειται να πέσει. Όταν το ταξίδι ξεκινά κι ένα-ένα τα σημάδια του ονείρου αρχίζουν πια να βγαίνουν αληθινά, η ευχάριστη ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε αρχικά, μεταβάλλεται σταδιακά σε έντονη ανησυχία. Οι συμπτώσεις παύουν αίφνης να εκλαμβάνονται ως τέτοιες, το όνειρο αποκτά για τα καλά την εφιαλτική ιδιότητα ενός προμηνύματος καταστροφής, το δε πεπρωμένο φαντάζει… αδύνατον να αποφευχθεί! Θα φτάσουν, άραγε, οι οκτώ στο Τόκιο ή τα όνειρα ενίοτε βγαίνουν αληθινά;

Στο solo σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ο Λέσλι Νόρμαν (η καριέρα του οποίου επικεντρώθηκε κυρίως στην τηλεόραση κατόπιν) παρουσίασε ένα πρωτότυπο μεταφυσικό θρίλερ αγωνίας, που εν μέρει πατούσε πάνω στη σαιξπηρική διάσταση της σημασίας των ονείρων. Καταφέρνοντας να συγκεντρώσει στο καστ του πρωτοκλασάτα ονόματα του βρετανικού κινηματογράφου, σε συνδυασμό με τα σπάνια για τον καιρό εκείνο γυρίσματα σε αυθεντικούς χώρους του (κατηργημένου, πια) αεροδρομίου του Χονγκ Κονγκ, το εγχείρημά του διατηρεί αφενός μια αναλλοίωτη γοητεία, αφετέρου λειτουργεί και ως μια μορφή ντοκουμέντου από την εποχή που το επί κινεζικού εδάφους μικρό κρατίδιο αποτελούσε ακόμη αποικία του Στέμματος.

Ξεκινώντας την ταινία του με την διήγηση του ονείρου, ο σκηνοθέτης καταφέρνει να δημιουργήσει καθ’ όλη τη διάρκειά της ένα ιδιότυπο σασπένς «χιτσκοκικού» στυλ, αφού ο θεατής γνωρίζει από πριν (ή τουλάχιστον υποπτεύεται) πως ο εν λόγω εφιάλτης οδεύει προς το να βγει αληθινός. Κρατάει έναν-δύο άσσους στο μανίκι του, καθώς το στόρι ενίοτε παρεκκλίνει της απόλυτης «ονειρικής» του πορείας, δημιουργώντας έτσι την ψευδαίσθηση στους επιβάτες της μοιραίας (;) πτήσης πως όλα βαίνουν καλώς. Η γνώση για τα μελλούμενα και ο τρόπος που το γεγονός αυτό επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά, παίζουν τον πρωτεύοντα ρόλο στον σεναριακό προβληματισμό, έστω και αν η βεβαιότητα τούτη προέρχεται από μια αμφισβητήσιμη κατά πολλούς πηγή, όπως είναι τα όνειρα. Σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση, όμως, την οποία ο πλέον ανήσυχος της παρέας μίστερ Ρόμπερτσον έχει σε μεγάλη εκτίμηση, τα όνειρα δεν αποτελούν παρά μια βέβαιη ματιά στο μέλλον. Τα αεροπλάνα μάλλον δεν τα είχαν υπόψη τους οι σοφοί Κινέζοι όταν διατράνωσαν τις σοφίες τους, αλλά αυτό δεν αποτελεί παρά μικρή λεπτομέρεια όταν ένα όνειρο σαν το συγκεκριμένο του Αντιπλοίαρχου Λίντσεϊ πρόκειται (ίσως) να βγει αληθινό.