του Ηλία Φραγκούλη

[ΠΡΟΣΟΧΗ: Η παρακάτω κριτική περιέχει spoilers για την πλοκή του φιλμ τα οποία ενδέχεται να σας αποτρέψουν από το να μπείτε σε κινηματογραφική αίθουσα που το προβάλλει, χαρίζοντάς σας τη ζωή ταυτόχρονα!]

Πολλοί άνθρωποι παραγνωρίζουν τους κινδύνους που ενέχει το επάγγελμα και έχει να αντιμετωπίσει ένας κριτικός κινηματογράφου, μέχρι να βρεθεί στο (ασφαλές) σημείο της σύνταξης ενός κειμένου το οποίο θα προτείνει, θα καθοδηγεί ή… θα απαγορεύει στον υποψήφιο θεατή να πλησιάσει το ταμείο ενός κινηματογράφου! Εδώ απέχουμε κατά πολύ από οποιαδήποτε «safe zone»…

Σε πρώτο επίπεδο, το κλασικό, θεμελιώδες και απεγνωσμένο «Γιατί;» έρχεται να σκεπάσει το σύμπαν ολάκερο, ύστερα από τα 91 λεπτά της διάρκειας του «Τσάρλι». Γιατί οκτώ χρόνια μετά την εμφάνιση του «The Artist», ένας Έλληνας (δεν τολμώ καν να χρησιμοποιήσω τη λέξη «σκηνοθέτης») σκέφτηκε πως το ντόπιο κοινό (και η υπόλοιπη ανθρωπότητα κατόπιν) έχει την ανάγκη ενός (ακόμη) έργου αναφοράς στον βωβό κινηματογράφο; Γιατί υπήρξαν παραγωγοί που διάβασαν τούτο το σενάριο και… δεν λυπήθηκαν κανέναν από εμάς; Γιατί δεν υπήρξαν συγγενείς της οικογένειας του Τσάρλι Τσάπλιν (το γνωρίζουν, άραγε;) που δεν εμπόδισαν να πραγματοποιηθεί αυτή η γενοκτονία; Γιατί πρέπει να δημιουργηθούν τραύματα σε ανήλικα παιδιά (πεντάχρονα και κάτω, αυτό είναι το μοναδικό ηλικιακό target group που θα μπορούσε να καταναλώσει το φιλμ), ακόμη και διόλου ανεπτυγμένης διανοητικής ικανότητας;

Προφανέστατα, το φιλμ είναι βωβό, αποκλειστικά και μόνο διότι ο Θανάσης Τσαλταμπάσης βρίσκεται ακόμη στο «σύννεφο» του θεατρικού του ρόλου ως Τσάρλι Τσάπλιν και σκέφτηκε να «δημιουργήσει» κι ένα έργο το οποίο θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας (αφού οι ταινίες μένουν παντοτινές…), αυθαιρετώντας στην «οικειοποίηση» της φιγούρας του κωμικού μύθου από το παρελθόν. Ο ήρωας του «Τσάρλι» είναι ένα «ανεπίσημο» κακέκτυπο του καλοκάγαθου αλητάκου, ο οποίος βολοδέρνει στους δρόμους της Αθήνας… δίχως σενάριο, μέχρι να πέσει στα χέρια του μία εφημερίδα που του μεταφέρει το μήνυμα συμμετοχής σ’ ένα «κυνήγι θησαυρού», αρκεί να ακολουθήσει και να φέρει εις πέρας πέντε αινιγματικές αποστολές, τα ίχνη των οποίων ανακαλύπτει σταδιακά στην πορεία του φιλμ.

Η αφήγηση κυλά βασανιστικά αργά ουχί διότι πάσχει από ρυθμό, αλλά επειδή το σενάριο δεν κάνει καμία επαφή με ευρήματα, πόσω μάλλον οπτικά, καθώς μονάχα σε αυτά μπορεί να βασιστεί, ενώ η «σκηνοθεσία» του Τσαλταμπάση χαρακτηρίζεται καλύτερα σαν copy / paste από «ευκολάκια» του βωβού κινηματογράφου που πατάνε πρωτίστως στην διδασκαλία κίνησης του σώματος του ηθοποιού ο οποίος… απλά αντιγράφει τις πιο στοιχειώδεις γκάφες του Τσάπλιν (αν πήγαινε προς Μπάστερ Κίτον ή Χάρολντ Λόιντ μεριά, θα πιάναμε πυρσούς στα χέρια…). Στην καλύτερη περίπτωση, κάτι «κλεμμένα» καρέ για να δώσουν μία «σπασμωδική», παλαιομοδίτικη κίνηση στο έργο ή κάμποσα «αστεία» fast forward, σε συνδυασμό με ένα πτωχό sound design, αποτελούν τα πιο μαεστρικά επιτεύγματα (βάλτε εισαγωγικά σε κάθε λέξη…) του «Τσάρλι».

Όταν, δε, αποκαλύπτεται πως η εγκληματική υποπλοκή που δικαιολογεί τις σκηνές καταδίωξης του φιλμ σχετίζεται με συμμορία που απάγει (κυρίως) μικρά παιδιά για εμπόριο ανθρώπινων οργάνων (ναι, αλήθεια!), το σοκ είναι αξεπέραστο! Προσοχή, το «Τσάρλι» πουλιέται σαν «οικογενειακή ταινία», εντάξει; Δεν περιγράφω άλλο, ειλικρινά. Λυπάμαι τους συντελεστές που βίωσαν πριν από εμάς αυτό το φιλμικό αξιοπερίεργο (για κομπλιμέντο το λέω), το οποίο επιφυλάσσει για το φινάλε δύο ακόμη πιο σοκαριστικές «εκπλήξεις». Πρώτα, οι «χαρακτήρες» της ταινίας στέκουν σε ένα δωμάτιο και παρακολουθούν (μαζί μας) ένα ολιγόλεπτο edit ολόκληρου του «Τσάρλι», σαν κανονικό βωβό έργο (και ασπρόμαυρο εδώ), που θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει όλη την προηγούμενη διάρκεια του φιλμ ώστε η 7^η Τέχνη να μην σοδομιστεί κατά τέτοιο τρόπο. Για το τέλος, ο Τσαλταμπάσης μας σερβίρει μία απαράδεκτη σεκάνς «μεταλαμπάδευσης» του ταλέντου του Τσάπλιν στον ίδιον (!), με την κλασική φιγούρα του αλητάκου να εμφανίζεται για να ζητήσει από τον Έλληνα «δημιουργό» ένα αυτόγραφο κι ύστερα να χαθεί μέσα σε μία λάμψη φωτός! Εάν σας ιντρίγκαραν όλα αυτά και τώρα σκέφτεστε να δείτε το «Τσάπλιν» (για τους λάθος λόγους…), αφήστε και μία διαθήκη πίσω σας. Εγώ έχω σκληραγωγηθεί μετά από δεκαετίες κακού σινεμά.

Υ.Γ. Στην προβολή που παρακολούθησα, οι θεατές είχαν μείνει πιο βουβοί και από το έργο. Ακούστηκαν γέλια μετρημένα στα δάχτυλα ενός χεριού, σε σκηνές που δεν τα δικαιολογούσαν. Υποθέτω ότι ένας άνθρωπος υπό συνθήκες φρικτού βασανισμού μπορεί να εκφραστεί κι έτσι.