του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Η ιστορία του Ισμαήλ θα μπορούσε (θεωρητικά) να είναι εκείνη ενός από τους χιλιάδες μετανάστες που προσπαθούν να μείνουν μόνιμα στην Ευρώπη. Όχι, βέβαια, εκείνους που μένουν σε ελεεινούς καταυλισμούς, αλλά τους ανθρώπους που έχουν καταφέρει να βρουν μια δουλειά και θέλουν πια να δημιουργήσουν μια μόνιμη κατάσταση για τη ζωή τους. Ο τίτλος της ταινίας (κυρίως ο πρωτότυπος, που είναι «Γόης»), από την άλλη πλευρά, προδιαθέτει για κάτι ευχάριστο και χαριτωμένο. Και τα δύο ανατρέπονται από την πρώτη κιόλας σκηνή. Μια γυναίκα σηκώνεται από το κρεβάτι, ενώ ένας άνδρας βρίσκεται στο μπάνιο. Ανοίγει το παράθυρο και πηδάει στο κενό. Οι λεπτομέρειες αυτής της ιστορίας θα αποκαλυφθούν αργότερα.

Αμέσως μετά, γνωρίζουμε τον Ισμαήλ. Τριαντάρης, συμπαθητικός, καλοντυμένος, με puppy eyes, βρίσκεται με τη σύντροφό του, μια Δανή που δηλώνει ξεκάθαρα ότι τα πράγματα προχωράνε πολύ γρήγορα και ότι η κατάσταση την πιέζει. Έτσι, ο Ισμαήλ τα μαζεύει και φεύγει. Οι αρμόδιες υπηρεσίες τον ενημερώνουν ότι έχει περιθώριο περίπου δύο μήνες μέχρι να απελαθεί, αλλά αν υπογράψει ότι συγκατοικεί με την (στα χαρτιά) σύντροφό του, μπορεί να δουν πιο θετικά την περίπτωσή του. Μόνο που ο Ισμαήλ έχει επιστρέψει στην εστία όπου πλέον μένει και καθημερινά καθαρίζει το μοναδικό του κοστούμι και το πουκάμισό του, προσπαθώντας να βρει λύση. Πώς; Πηγαίνοντας κάθε βράδυ στο ίδιο bar και προσπαθώντας να βρει μια γυναίκα – εισιτήριο παραμονής στη Δανία.

Κάποιες περιπτώσεις σταματάνε επιτόπου, άλλες προχωράνε για λίγο, μέχρι να προκύψει κάποιο εμπόδιο. Μόνιμος θαμώνας στο ίδιο bar είναι και ένας μεγαλύτερος άνδρας, που κάθε τόσο πιάνει την κουβέντα στον Ισμαήλ, με ασαφείς προθέσεις. Στη συνέχεια, θα αποκαλυφθεί ότι είναι ο σύζυγος της γυναίκας που αυτοκτόνησε, ο οποίος δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει την απώλεια εκείνης και κατηγορεί τον Ισμαήλ. Παράλληλα, ένα βράδυ στο γνωστό στέκι, ο Ισμαήλ θα γνωρίσει τη Σάρα, μια κοπέλα ιρανικής καταγωγής. Αρχικά θα τον αποπάρει, γιατί καταλαβαίνει ότι «την πέφτει» στη φίλη της και «διαβάζει» τις προθέσεις του. Μετά, όμως, θα τον ξανασυναντήσει, θα τον πάρει μαζί της σε ένα ιρανικό γλέντι, θα τον γνωρίσει στη μητέρα της, μια γνωστή και σεβαστή τραγουδίστρια. Ο Ισμαήλ θα μπει στο σπίτι τους γρήγορα, αλλά επίσης γρήγορα θα αντιστραφεί και το θετικό γι’ αυτόν κλίμα.

Είναι καλή η ταινία που γύρισε ως ντεμπούτο ο Μιλάντ Αλαμί, ιρανικής καταγωγής αλλά με πατρίδα του τη Δανία. Ο ήρωάς του δεν είναι ο τυπικός μετανάστης που ζει στο περιθώριο ή αποκλειστικά με επιδόματα σε ghetto. Κάπως έχει καταφέρει να ενταχθεί, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Για τους Δανούς είναι ένας ξένος που είτε αποτελεί φτηνό εργατικό δυναμικό δουλεύοντας ως μεταφορέας, είτε είναι ο εξωτικός ανατολίτης εραστής. Με την ίδια επιφυλακτικότητα θα τον αντιμετωπίσουν όμως και οι Ιρανοί που ζουν για καιρό στη Δανία, αφού τον βλέπουν σαν άτομο που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καταστάσεις.

Τη διαφορά στην ταινία του Αλαμί κάνει το γεγονός ότι δεν βλέπει τα πράγματα ασπρόμαυρα. Όντως, ο Ισμαήλ δεν έχει καθαρά κίνητρα. Χρησιμοποιεί τις καταστάσεις ελπίζοντας ότι θα ωφεληθεί. Σε αυτή την κατάσταση, όμως, βρίσκεται από ανάγκη, καθώς δεν έχει άλλον τρόπο να τα καταφέρει. Θα μπορούσε να είναι ένας χαρακτήρας αντιπαθής ή μονόπλευρος. Τόσο το σενάριο και η προσέγγιση, όμως, όσο και οι ερμηνείες δείχνουν ότι τα πράγματα είναι πάντα πολύ πιο σύνθετα απ’ ό,τι συνήθως φαίνεται.