του Νίκου Παλάτου

Το καλό με την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του (πτυχιούχου Ιατρικής μεν, σκηνοθέτη δε) Τομά Λιλτί είναι πως δεν γλιστράει ποτέ προς το μελόδραμα, όπως θα μπορούσε πολύ εύκολα λόγω της βασικής της ιδέας, αλλά ούτε και προς την αισθηματική κομεντί, όπως θα μπορούσε ακόμη ευκολότερα, δεδομένου του αυτόματου συνειρμού που δημιουργεί η σφραγίδα «Made in France». Το κακό είναι ότι από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά οποιαδήποτε συγκίνηση, ικανή να ξυπνήσει το ενδιαφέρον (παρά το πολύ καλό πρωταγωνιστικό δίδυμο), με αποτέλεσμα το καρδιογράφημα τούτου του εγχειρήματος να παραμένει συνεχώς σε ευθεία γραμμή.

Το όλο στήσιμο του φιλμ βασίζεται στην αντιπαράθεση δύο ολότελα διαφορετικών κόσμων. Ο βετεράνος γιατρός τηρεί ευλαβικά την καθημερινή του ρουτίνα, γυρίζοντας με το αυτοκίνητό του τα γύρω χωριά προκειμένου να εξετάσει τους ανθρώπους που γνωρίζει καλά όλα αυτά τα χρόνια. Δεν θεωρεί απαραίτητη τη χρήση υπολογιστή, αφού έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στη μνήμη του, τηρώντας τον παραδοσιακό… χειρόγραφο «φάκελο ασθενούς». Τυγχάνει της απεριόριστης εκτίμησης της μικρής κοινωνίας της επαρχίας, η οποία έχει χτιστεί μέσα από την επί σειρά ετών προσωπική επαφή, το αποδεδειγμένα υψηλό του αίσθημα ευθύνης, αλλά και τη «σιγουριά» που στερεοτυπικά προσφέρει ένας άνδρας γιατρός. Η αντικαταστάτριά του, από την άλλη, προσεγγίζει κάπως διαφορετικά τα πράγματα. Έχοντας εργαστεί σε νοσοκομείο, αδυνατεί να κατανοήσει την έλλειψη τεχνολογίας στο ιατρείο τού προϊσταμένου της. Δείχνει να θέλει να υιοθετήσει μια διαφορετική γραμμή προσέγγισης στην εξέταση των ασθενών, έχει όμως πρωτίστως να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι είναι γυναίκα. Αντιμετωπίζει την καχυποψία της τοπικής κοινότητας εξαιτίας του φύλου της («Θα περιμένω τον γιατρό», της λέει ένας ασθενής, πριν της κλείσει κατάμουτρα την πόρτα) όσο και της μη αποδοχής της οποιασδήποτε αλλαγής, όπως συχνά συμβαίνει στην απομακρυσμένη επαρχία. Άλλωστε, ούτε και ο ίδιος, ο άξιος κατά τα άλλα συνάδελφός της, φαίνεται ενθουσιασμένος με την εξέλιξη που έχει να διαχειριστεί. Της συμπεριφέρεται μειωτικά, έως και προσβλητικά, σχολιάζοντας την ηλικία της, ενώ δεν φαίνεται διατεθειμένος να προσφέρει κάποια βοήθεια ώστε εκείνη να γίνει πιο εύκολα αποδεκτή από τον άγνωστο κόσμο που ανοίγεται μπροστά της.

Υπάρχει μια προσέγγιση (ως προς τους χαρακτήρες αποκλειστικά, καθώς σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο για το σκηνικό δράσης) που θυμίζει (αμυδρά) αμερικάνικη Δύση. Η συντηρητική κοινωνία, η επαρχία στη μέση του πουθενά, ο παλαιάς κοπής έρημος και μόνος… ιατρός, η γυναίκα – επιστήμων ως αντικείμενο χλευασμού, ο Δήμαρχος που προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες. Προς επίρρωση τούτου, ο Λιλτί τοποθετεί στην καρδιά της ταινίας του μια σκηνή γυρισμένη σε άσχετο φόντο, η οποία διαδραματίζεται σε country εορτασμό (η οποία θυμίζει τους πρόσφατους, επίσης Γάλλους «Les Cowboys», σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς για το τι παίζει με τη γαλλική επαρχία και τους original εκ Τέξας καουμπόηδες!), με ανάλογη μουσική και χορούς, κατά την οποία ο γιος τού οδεύοντος προς υποχρεωτική σύνταξη ιατρού, συνομιλώντας με τη μέλλουσα αντικαταστάτριά του, της δίνει να καταλάβει τη στάση ζωής τού πατρός του, συναρτήσει του πάθους του γι’ αυτό που κάνει. Μια κάποια ένταση, από αυτό το σημείο κι ύστερα, μεταξύ των δύο επίδοξων μονομάχων στο «saloon» του ιατρικού κλάδου, αρχίζει να υποχωρεί χάρη και στην ίδια τη γυναίκα – «πέτρα του σκανδάλου», η οποία φαίνεται διατεθειμένη να αρχίσει να ρίχνει νερό στο κρασί της, συλλογιζόμενη το γενικότερο καλό αλλά και τα πρώτα ψήγματα αποδοχής της από τους χωριάτες, δείγμα της επιμονής και της κατάρτισής της. Ταυτόχρονα, ο σκηνοθέτης βρίσκει έδαφος να ασκήσει την κριτική του για ορισμένα από τα παράλογα του γαλλικού συστήματος περίθαλψης, αδυνατεί όμως να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα, αφού η μη εστίαση σε έναν συγκεκριμένο στόχο δεν βοηθάει σε κάτι τέτοιο. Εξετάσεις ασθενών εδώ κι εκεί, δρομολόγια υπό οποιεσδήποτε συνθήκες για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών, με τις δύο ιατρικές υποθέσεις που κάπως κερδίζουν περισσότερο χρόνο, αυτή της εγκυμονούσας νεαρής καθώς και του ηλικιωμένου βαριά άρρωστου, να παρουσιάζονται προδιαγεγραμμένα αποσπασματικές. Το ίδιο συμβαίνει με τη σοβαρή ασθένεια του πρωταγωνιστή του φιλμ, η οποία αφήνει μάλλον την αίσθηση της αναγκαίας αφορμής για να πάρει μπροστά η υπόθεση, παρά στέκει σαν κάτι το ουσιαστικό στην εξέλιξη του. Το δε φινάλε, με το αυτοκίνητο να κινείται προς το ηλιοβασίλεμα του μακρινού ορίζοντα, μοιάζει με σατιρικό κλείσιμο του ματιού, στη γραμμή των προαναφερθέντων περί Άγριας Δύσης.