του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Στο φιλμ των Τζον Γαράνιο και Χοσέ Μαρί Γενάγα, τα λουλούδια αποτελούν ένδειξη αγάπης, μυστικού θαυμασμού, ανάμνησης, πόνου, νέου ξεκινήματος και, τελικά, της ίδιας της ζωής και του θανάτου. Οι δύο σκηνοθέτες χτίζουν ουσιαστικά γύρω από αυτά μια ιστορία που πλέκει τις ζωές τριών γυναικών ανά τα χρόνια, δίνοντας έμφαση στην ήσυχη αλλά και καταπιεστική καθημερινότητα, τις σιωπές πίσω από ανικανοποίητους συζυγικούς βίους και το σκοτάδι που κρύβεται πίσω από τη βαρετή αστική ζωή χωρίς τόσο να ενδιαφέρονται για τους λόγους που έχουν καταλήξει έτσι τα πράγματα αλλά εξερευνώντας το μέλλον και τον τρόπο που όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν.

Το πρώτο μισό της ταινίας, το οποίο προσδίδει υφή γνήσιου θρίλερ στο παράδοξο ρομάντζο του, είναι και το πιο αποτελεσματικό γιατί ισορροπεί τέλεια ανάμεσα στο μυστήριο, το κοινωνικό δράμα και μια υποβόσκουσα ερωτική ιστορία που μπορεί να υπάρχει ή και να μην υφίσταται ποτέ. Το δεύτερο μέρος (αποφύγετε τις πολλές πληροφορίες για την ταινία, καθώς όσο λιγότερα ξέρετε τόσο περισσότερο θα απολαύσετε τα παιχνιδίσματα της αφήγησης) επιχειρεί να ανατρέψει το αρχικό status quo, να διευρύνει τον καμβά των ηρώων και να εξερευνήσει πιο σύνθετες δυναμικές, χάνοντας βέβαια την αρχική του ιδιαιτερότητα, οδηγούμενο σε πιο παραδοσιακά, δραματικά μονοπάτια. Κοινό στοιχείο και των δύο μερών, ωστόσο, παραμένει το γεγονός ότι αν και το παρελθόν είναι καθοριστικό στην εξέλιξη της ιστορίας, στην πραγματικότητα παραμένει ουσιαστικά άγνωστο, χωρίς να στοιχειοθετεί σε βάθος τους χαρακτήρες και την ατομική τους πορεία μέχρι τη στιγμή που μας συστήνονται.

Αυτό είναι το χαρακτηριστικό που χαρίζει τη μοναδικότητα αυτού του φιλμ αλλά και που το κρατάει ουσιαστικά πίσω, καθώς ποτέ δεν γνωρίζουμε πραγματικά αυτές τις τρεις γυναίκες, ούτε και ανακαλύπτουμε τους λόγους που τους έκαναν να λάβουν τις πρότερες αποφάσεις τους. Τα πράγματα είναι έτσι επειδή απλά… κατέληξαν να είναι έτσι. Οι (λιγόλογες) ερμηνείες δεν επιτρέπουν στο φιλμ να παραδοθεί σε ένα ύφος μελοδραματισμού (αν και το στόρι φλερτάρει με τα… τερτίπια του είδους) και οι ερμηνείες είναι αρκετά μεστές για να προσδώσουν βάρος στο δράμα της στιγμής, όμως πίσω από αυτά παραμένει εμφανής μια απορία σχετικά με το υπόβαθρο των συγκεκριμένων ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων, η οποία σαφώς επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της συναισθηματικής επιρροής της ταινίας.

Πέρα από αυτή την (σοβαρή) ένσταση, ωστόσο, είναι δύσκολο να μην αναγνωρίσει κανείς και τα δυνατά χαρτιά των «Λουλουδιών», τα οποία αφορούν κυρίως το παρόν και το μέλλον των ηρώων τους. Η ψυχραιμία της αφήγησης δίνει τη δυνατότητα στην ταινία να μην ξεφύγει προς τα δάκρυα αλλά να εξερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους οι ενοχές, η απώλεια και η ζήλεια μπορούν να βρουν… κοινό τόπο χωρίς το αποτέλεσμα να είναι διδακτικό ή απλοϊκό. Επίσης, οι αλλαγές της οπτικής προσφέρουν πολύπλευρη ανάλυση μιας κατάστασης που υπό άλλες περιπτώσεις θα έδινε την εντύπωση της μάλλον συνηθισμένης. Οι δύο σκηνοθέτες πετυχημένα χρησιμοποιούν τη σύγκριση για να αναδείξουν τα κοινά μοτίβα της κάθε ιστορίας, όπως όταν για παράδειγμα αντιπαραβάλλουν την τοποθέτηση ενός πτώματος σε μια σακούλα με το μαζικό ξερίζωμα ενός ολόκληρου παρτεριού με λουλούδια. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιούν στο έπακρο την ευρεία οθόνη του κάδρου, κάνοντας απτά το κενό, τη μοναξιά και την απόσταση όπως και τις αντιθέσεις μεταξύ φωτός και σκιάς.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα φιλμ που επιτυγχάνει να συγκινήσει, όσο κι αν υπάρχει η αίσθηση ότι δεν καταφέρνει να διατηρήσει την αρχική του δύναμη μέχρι το φινάλε (ειδικά όταν το πρώτο μέρος προκύπτει τόσο πιο ισχυρό σε σχέση με την υπόλοιπη διάρκεια). Ευτυχώς, τα «Λουλούδια» ξεπερνούν με μαεστρία τις παγίδες του εύκολου συναισθηματικού εκβιασμού. Αν κατάφερναν μόνο να σχηματίσουν έναν πιο ολοκληρωμένο κόσμο για να αναπτυχθούν με ευχέρεια οι ήρωές τους…