του Ηλία Φραγκούλη

Ο Τσάρλι Κάουφμαν έχει εξαιρετικές ιδέες. Συνήθως. Ως μυαλό. Ως πένα. Και έχει σκηνοθετήσει μια από τις σπουδαιότερες ταινίες στην ιστορία του σινεμά (προσωπική άποψη), τη «Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» (2008). Στην «Anomalisa» βάζει ξανά το σκηνοθετικό του credit, όμως τούτο το stop-motion animated φιλμ μάλλον πιάνει… πάτο, έχοντας να επιδείξει μονάχα την «παραξενιά» στην επιλογή των puppets – ηρώων αντί για ένα πραγματικό καστ ηθοποιών. Αφαιρώντας από την ταινία αυτό το gimmick, μένει μονάχα μια ατελής, ελαττωματική ιδέα banal υπαρξισμού που, ειρωνικά, δεν έχει τον παραμικρό λόγο ύπαρξης.

Το φιλμ παρακολουθεί ένα 24ωρο από τη ζωή του Μάικλ Στόουν, που ταξιδεύει μέχρι την πόλη του Σινσινάτι για μια διάλεξη. Είναι ο επιτυχημένος συγγραφέας ενός βιβλίου που αποτέλεσε κάτι σαν τη σύγχρονη Βίβλο για τους εργαζόμενους στον κλάδο της εξυπηρέτησης πελατών. Είναι ένας ήρωας που ενέπνευσε ανθρώπους στο να ψάξουν και να βρουν το κίνητρο για το καλύτερο, μια κάποια βελτίωση, ένα στερεοτυπικά ευχάριστο… «κάτι». Η προσωπική ζωή τού ιδίου, όμως, είναι μια πλήρης αποτυχία. Από το δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου διανυκτερεύει και μέσω των κλήσεων που κάνει, καταλαβαίνουμε πως είναι ένας άνθρωπος ελαφρώς ακοινώνητος, ένας σύζυγος και πατέρας που μάλλον δεν ήθελε να αναλάβει τέτοιους ρόλους, ένας εραστής που «απέδρασε» από κάθε συναισθηματική δέσμευση του παρελθόντος. Στην πραγματικότητα, ο Μάικλ Στόουν δεν θα έπρεπε να αποτελεί καλό παράδειγμα για κανέναν στην ανθρωπότητα.

Στις ελάχιστες περιπτώσεις στις οποίες θα χρειαστεί να συναναστραφεί με άλλους ανθρώπους, ο Μάικλ θα συναντήσει ξανά μια παλιά του αγάπη και θα παρασύρει στο δωμάτιό του μια θαυμάστριά του που ταξίδεψε ώς εκεί για να παρακολουθήσει τη διάλεξή του. Γενικά, στην «Anomalisa» συμβαίνουν πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να είχαν κινηματογραφηθεί με απόλυτη φυσικότητα, σε ρεαλιστικό περιβάλλον, με κανονικούς ηθοποιούς. Ο Κάουφμαν, όμως, επέλεξε να αφηγηθεί αυτή την ιστορία με puppets, πράγμα ελαφρώς ανεξήγητο ή, απλά, ένα μέσον για να «διαφοροποιηθεί» με εκκεντρικό τρόπο η όλη ύπαρξη της ταινίας, που για το «είδος» της (στο πλαίσιο του animation) περιέχει… groundbreaking στιγμές όπως full frontal ανδρικό γυμνό, ούρηση, αιδοιολειξία και… «αποστολικό» σεξ! Γιατί; Δεν μπορούσε να γυρίσει αυτές τις σκηνές με πραγματικούς ανθρώπους; Στο 2015;

Πέραν αυτής της πραγματικά αστείας (με την κακή έννοια) διαπίστωσης και με τον ρυθμό της ταινίας να κυλά αφόρητα αργά (εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς τη μικρή της διάρκεια…), φτάνουμε σε μια κορύφωση (η σκηνή της διάλεξης) στην οποία ο ήρωας διερωτάται: «Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Τι σημαίνει να πονάς;», δίχως να μπορεί να δώσει την παραμικρή έξυπνη απάντηση, δυστυχώς. Ξαφνικά, βρίσκεσαι αντιμέτωπος με κάτι που δεν σου θυμίζει το μυαλό του Τσάρλι Κάουφμαν αλλά έναν μαθητή αδιάβαστο μπροστά σε μια κόλλα χαρτί κάποιας εξεταστικής. Είτε παρακολουθείς την «Anomalisa» είτε ένα ντουβάρι τοίχου βαμμένο σε παθητική απόχρωση του εκρού, το ίδιο και το αυτό. Αν το καλοσκεφτείς, η απάντηση μπορεί να είναι μονάχα μια: γιατί βρέθηκα εδώ; Εάν το «εδώ» είναι μια κινηματογραφική αίθουσα, θα υποστείς το λάθος σου. Εάν το «εδώ» είναι όλη σου η ζωή…