της Σοφίας Σταυριανίδου

Στο panel συμμετείχαν: ο Διευθυντής Ντίτερ Κόσλικ, η επικεφαλής της Αγοράς, Μπέκι Μπρομπστ, ο υπεύθυνος του Πανοράματος, Βίλαντ Σπεκ, ο Κριστόφ Τέρχεχτε του Forum, η Μαριάνε Ρέντπατ του Generation, η Λίντα Σέφκερ του Perspektives Deutsches Kino, η Μάικε Μία Χένε των Shorts, ο Ράινερ Ρότερ από τα Αφιερώματα και ο Μάτις Βούτερ Κνολ, υπεύθυνος για το Berlinale Talent Campus.

Απόλυτος αρχηγός σε όλο αυτό, βέβαια, ήταν ο Ντίτερ Κόσλικ, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ του Βερολίνου, ένας άνθρωπος που έχει πολλή άνεση, είναι εξαιρετικά cool, κάνει χιούμορ παίζοντας με τις εντυπώσεις, και ξέρει να χειρίζεται θαυμάσια την εικόνα του αλλά και την εικόνα της διοργάνωσης της οποίας ηγείται. Μοιράστηκε μαζί μας ακόμη και την εμπειρία που είχε στην Αυστραλία, να φάει… κροκόδειλο (vegetarian εκείνος, αλλά τέτοιο πιάτο θεωρείται από τους ντόπιους εκεί!). Αυτό του συνέβη όταν έκανε με την ομάδα του την έρευνα για το μεγάλο αφιέρωμα στο Native Cinema (Ιθαγενές Σινεμά), στο οποίο αναφέρθηκε με περηφάνια και θα περιλαμβάνει 12 ταινίες από την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Βόρεια Αμερική.

Για το Διαγωνιστικό, αυτό που έκανε σαφές ήταν πως προσπάθησε να αγκαλιάσει σκηνοθέτες από το Χόλιγουντ αλλά και νέους δημιουργούς οι οποίοι παρουσιάζονται με πρώτες ή δεύτερες ταινίες τους, να συνδυάσει το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά που αγαπά ιδιαίτερα αλλά και εκείνα της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης που έχει φέτος ιδιαίτερη παρουσία. Φυσικά, ως politically correct, δεν παρέλειψε να τονίσει την παρουσία τριών γυναικών στο Διαγωνιστικό (της Πολωνέζας Μαλγκόσκα Σουμόφσκα, της Εμανουέλ Μπερκό και της Πία Μαρέ), αλλά και ότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει ταινίες που έγιναν με λίγα χρήματα, καθώς και το ότι θεματικά δε θα μπορούσε να λείπει η απεικόνιση της οικονομικής κρίσης που έχει χτυπήσει την Ευρώπη.

Το Διαγωνιστικό στο Φεστιβάλ του Βερολίνου πάντα έχει την τάση να φωτίζει λιγότερο γνωστούς σκηνοθέτες, αφού, ομολογουμένως, οι περισσότεροι καταξιωμένοι διεκδικούν τις Κάννες. Παρά ταύτα, η Μπερλινάλε έχει αναδείξει μεγάλα ονόματα του σινεμά, αλλά και ταινίες στις οποίες άνοιξε το δρόμο και έφτασαν μέχρι και τα Όσκαρ (πρόσφατο παράδειγμα το «Ένας Χωρισμός» που τιμήθηκε με τη Χρυσή Άρκτο).

Τώρα, η κριτική επιτροπή, οι άνθρωποι μέσα από το μικροσκόπιο των οποίων θα περάσουν οι ταινίες του Διαγωνιστικού Προγράμματος, είναι ο Γουόνγκ Καρ Γουάι (Πρόεδρος), η κάτοχος του ξενόγλωσσου Όσκαρ Δανή σκηνοθέτις Σουζάν Μπίερ, ο σκηνοθέτης Αντρέας Ντρέσεν, η Αμερικανίδα σκηνοθέτις και οπερατέρ Έλεν Κούρας, η γνωστή στο ελληνικό κοινό από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ιρανή καλλιτέχνις Σιρίν Νεσάτ, ο Τίμ Ρόμπινς που δε χρειάστηκε συστάσεις και η δική μας Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, για την οποία ο Κόσλικ είπε ότι ανήκει στη νέα γενιά των Ελλήνων σκηνοθετών που κάνουν, τελευταία, «αυτά τα θαυμάσια φιλμ»!

Στη συνέχεια, πήραν πάσα όλοι οι επικεφαλής των προγραμμάτων, ο καθένας από τους οποίους ξεχώρισε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τμήματός του: η Μπέκι Προμπστ δήλωσε πως για πρώτη φορά υπάρχουν στην Αγορά τόσα πολλά formats από ταινίες και ότι το 75% των φιλμ που συμμετέχουν είναι από την Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και την Ασία. Ο Τερχέχτε, για το Forum, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην Ελλάδα που συμμετέχει τόσο δυναμικά με τρεις δικές μας ταινίες και δύο ελληνικές συμπαραγωγές (μάλλον οι περισσότερες σε εθνική συγκομιδή), κάνοντας μνεία στο φιλμ των Χριστίνας Κουτσοσπύρου και Αράν Χιουζ με τίτλο «Στο Λύκο» που «με αλληγορικές εικόνες ασχολείται με τη φτώχεια που επεκτείνεται μέσα στην Ευρώπη». Ο Βίλαντ Σπεκ θεώρησε για φέτος έκπληξη τη δύναμη των ανεξάρτητων αμερικανικών ταινιών, ενώ αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην αραβική άνοιξη, το παλαιστινιακό, την Τουρκία και την πάλη της μεσαίας τάξης στον κόσμο.

Φυσικά, ο Ντίτερ Κόσλικ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα highlights του Φεστιβάλ, τους διάσημους καλεσμένους που θα φωτίσουν με την παρουσία τους το κόκκινο χαλί. Πρώτη στη λίστα, η Τζέιν Φόντα, η οποία θα έρθει ως πρέσβειρα ενός από τους βασικούς χορηγούς της Μπερλινάλε, της L‘Oréal, η οποία κλείνει 15 συναπτά έτη συνεργασίας με το Φεστιβάλ Βερολίνου. Παρόντες θα είναι μεταξύ πολλών άλλων, ο Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, ο Στίβεν Σόντερμπεργκ, η Ζιλιέτ Μπινός, η Χόλι Χάντερ, ο Τζέρεμι Άιρονς, ο Σάια Λαμπάφ, ο Νίκολας Κέιτζ, ο Πίτερ Μάλαν, ο Ίθαν Χοκ, η Ανν Χάθαγουεϊ, ο Τζουντ Λο, η Ρούνεϊ Μάρα, η Έβαν Ρέιτσελ Γουντ, ο Τζέφρι Ρας, ο Τιλ Σβάιγκερ (στο άκουσμα του ονόματος του οποίου οι δημοσιογράφοι γέλασαν, καθόλου υποτιμητικά, καθώς ο Γερμανός είναι ένας super star στη χώρα και γνωστός διεθνώς από το προηγούμενο φιλμ του Ταραντίνο).

Πάντως, εντύπωση μου έκανε που στο τέλος κανένας δεν ασχολήθηκε με budget (πόσο στοίχισε, ποιος τα έδωσε τα λεφτά, πού πήγε τι κλπ), το οποίο, από την εμπειρία μας, αποτελεί major θέμα στις συνεντεύξεις Τύπου ελληνικών Φεστιβάλ, χαρίζοντας και πηχυαίους τίτλους. Και, βέβαια, δεν υπήρχαν καθόλου politics. Μια συνέντευξη Τύπου για τους δημοσιογράφους, ως αρμόζει στις πραγματικές συνεντεύξεις Τύπου.

Ταινίες και Προγράμματα

Στις ταινίες, πιο αναλυτικά, όπως είχε ανακοινωθεί πριν από αρκετό καιρό, έναρξη θα κάνει η νέα δημιουργία του Προέδρου της Κριτικής Επιτροπής της φετινής Μπερλινάλε, Γουόνγκ Καρ Γουάι, με τίτλο «The Grandmaster». Στο επίσημο διαγωνιστικό, από τις συνολικά 24 ταινίες, οι 19 θα διαγωνιστούν για τα βραβεία, ενώ οι υπόλοιπες 5 παίζονται εκτός συναγωνισμού (όπως η ταινία του Προέδρου). Συνολικά, για να έχουμε και τα νούμερα, η Μπερλινάλε θα προβάλει 404 ταινίες, ενώ ο αριθμός αυτών που κατατέθηκαν ήταν 6.812!

Ανάμεσά τους βρίσκεται η νέα ταινία του Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν με τίτλο «Prince Avalanche», το «Camille Claudel 1915» του Μπρουνό Ντιμόν, το «An Episode in the Life of an Iron Picker» του οσκαρικού Ντάνις Τάνοβιτς, το «Gold» του Τόμας Άρσλαν, το διάσημο «Promised Land» του Γκας Βαν Σαντ, το «Side Effects» του Στίβεν Σόντερμπεργκ, το πολυτάραχο «Closed Curtain» του υπό κράτηση Ιρανού Τζαφάρ Παναχί (μια έξυπνη, αβανταδόρικη κίνηση του Φεστιβάλ που θα αποσπάσει πολλή δημοσιότητα). Παρών και ο Χονγκ Σανγκ Σου με το «Nobody‘s Daughter Haewon», ο Φρέντερικ Μποντ με το «The Necessary Death of Charlie Countryman», αλλα και ο Ούλριχ Ζάιντλ – ω, τι έκπληξις – που έχει πάρει σβάρνα όλα τα διαγωνιστικά μεγάλων Φεστιβάλ με τον Παράδεισό του (εδώ έρχεται με το τρίτο και τελευταίο μέρος, το «Paradise: Hope»).

Στα εκτός συναγωνισμού καμάρια της Μπερλινάλε είναι. βέβαια, το πολυαναμενόμενο «Before Midnight» του Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, μια αμερικανοελληνική παραγωγή που θα ζεστάνει το παγωμένο Βερολίνο με τα όμορφα και γραφικά πελοποννησιακά σοκάκια της. Ακόμη, η νέα ταινία του πολλάκις βραβευμένου στις Κάννες Μπίλε Άουγκουστ με τίτλο «Night Train to Lisbon», αλλά και το αμερικάνικο 3D animation «The Croods» των Κερκ ντε Μίκο και Κρις Σάντερς.

Πενηνταδύο ταινίες για το Πανόραμα, φέτος, 20 από τις οποίες είναι ντοκιμαντέρ. Διαφορετικό σινεμά, με πολύ λιγότερο γνωστούς δημιουργούς, εγκολπώνεται φέτος 33 χώρες και περιλαμβάνει 29 παγκόσμιες πρεμιέρες. Μεταξύ αυτών, το «Love Battles» του Ζακ Ντουαγιόν, το «Reaching for the Moon» του Μπρούνο Μπαρέτο, το «Maladies» του Κάρτερ με τον Τζέιμς Φράνκο και την Κάθριν Κίνερ, αλλά και η νέα ταινία που ο Φράνκο σκηνοθέτησε μαζί με τον Τράβις Μάθιους («Interior. Leather Bar.»), το «Frances Ha» του Νόα Μπάουμπακ και η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Τζότζεφ Γκόρντον Λέβιτ με τίτλο «Don Jon’s Addiction», ο οποίος, εκτός από το ότι παίζει παντού τελευταία, έχει χρόνο να γυρίζει και ταινίες! Και μια τελευταία προσθήκη στο Panorama Special από τη Μπερλινάλε είναι η νέα ταινία της Ισαβέλ Κοϊσέ με τίτλο «Yesterday Never Ends».

Στο Forum, που παρουσιάζει και τις νέες τάσεις του παγκόσμιου σινεμά και τις πιο ανήσυχες κινηματογραφικές ματιές, και φέτος περιλαμβάνει 50 ταινίες (συν μικρού μήκους), μη ξεχνάμε ότι έχουμε και εδώ ελληνικές παρουσίες και αυτές είναι η πρώτη ταινία της Ελίνας Ψύκου με τίτλο «Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά», η τρίτη του Θάνου Αναστόπουλου με τίτλο «Η Κόρη», το «Στο Λύκο», το πρώτο μεγάλο μήκους φιλμ των Αράν Χιους και Χριστίνας Κουτσοσπύρου, το «Fynbos» του Χάρη Πατραμάνη (μια αμερικανική και νοτιοαφρικανική παραγωγή από Έλληνες, βέβαια, σκηνοθέτη και παραγωγό), αλλά και το «Echolot» του Αθανάσιου Καρανικόλα, που ζει και εργάζεται μόνιμα στο Βερολίνο. Ακολουθεί το Fοrum Expanded, ένα πιο εναλλακτικό και πρωτοπόρο τμήμα που περιλαμβάνει 42 παγκόσμιες πρεμιέρες ταινιών αλλά και εικαστικών εκθέσεων. Μεταξύ άλλων, η κεντρική φετινή ομαδική εικαστική έκθεση έχει τίτλο «Waves vs. Particles» και γίνεται σε μια ασυνήθιστη περιοχή, το πρώην κρεματόριο του Βέντινγκ (περιοχή του Βερολίνου). Ένα project με εικαστικές εγκαταστάσεις που προσεγγίζουν τον ήχο των κυμάτων, τα ηχητικά κύματα, τα ραδιοκύματα, συνδεόμενα με το σήμερα και τη ζωή.

Τέλος, έχουμε τα προγράμματα Generation 14 plus, με πιο νεανικά θέματα και διαγωνιστικό χαρακτήρα (25 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους), αλλά και το Βelrinale Talent Campus που περιλαμβάνει εργαστήρια, διαλέξεις, ημερίδες και masterclasses και αποτελεί ένα δημιουργικό τμήμα της Μπερλινάλε, όπου πεπειραμένοι δημιουργοί και επαγγελματίες του σινεμά μοιράζονται την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους με νέους επαγγελματίες. Φέτος, κυρίαρχο θέμα είναι ο ηχητικός σχεδιασμός και θα γίνει ένα masterclass από τον διάσημο μοντέρ και ηχολήπτη Γουόλτερ Μερτς που έχει τιμηθεί με Όσκαρ για το «Αποκάλυψη Τώρα» και τον «Άγγλο Ασθενή». Καθημερινά, στα εργαστήρια και τις εκδηλώσεις με διαφορετικές θεματικές ενότητες, θα συμμετάσχουν ονόματα όπως των: Τζέιν Κάμπιον, Ανίτα Έκμπεργκ, Μπένσε Φλίγκαουφ, Νίνα Χος, Κεν Λόουτς, Πολ Φερχόφεν, Τζον Κάμερον Μίτσελ, Λουκρέσια Μαρτέλ και Ούλριχ Ζάιντλ.