του Ηλία Φραγκούλη

Έργο εντελώς ξένης ιδιοσυγκρασίας, από έναν επίσης εντελώς άνισο σκηνοθέτη, το «Πού Χάθηκες, Μπερναντέτ» επιχειρεί να εξηγήσει την ανάγκη της φυγής ενός ανθρώπου που «διαφέρει» από την πλειοψηφία ενός κοινωνικού συνόλου, ασφυκτιά πέρα από τα όρια της οικίας του και κάποια στιγμή «εκρήγνυται», για να βρεθεί… στο πουθενά της Ανταρκτικής! Δεν το παρακολούθησα με ενόχληση ή αδιαφορία, αλλά μου έδωσε την εντύπωση ότι δεν αφορά παρά μονάχα γυναίκες. Αμερικανίδες. Που μπορεί να έκαναν bestseller το ομώνυμο βιβλίο της Μαρία Σεμπλ.

Η Μπερναντέτ Φοξ της ταινίας είναι μία «εκκεντρική» (κατά τα δεδομένα των… πολλών) γυναίκα – μύθος για τον κόσμο των αρχιτεκτόνων, η οποία έχει σχεδόν αποσυρθεί σε ένα παλιακό σπίτι που δείχνει ερείπιο μερικώς ή λες και μονίμως ανακαινίζεται (εδώ και χρόνια). Έχει παντρευτεί, έχει γίνει μάνα, έχει προσπαθήσει να τα κάνει και τα δύο με επιτυχία, όμως, ακριβώς όπως το παρουσιαστικό του εσωτερικού της οικίας της, έτσι και όλοι οι ρόλοι της στον πραγματικό κόσμο φαντάζουν (ή όντως είναι) ατελείς. Μία σειρά από συγκρούσεις με τη μεσοαστή και τυπική Αμερικανίδα γειτόνισσά της («γάντι» ο χαρακτήρας για μία κωμίκα του επιπέδου της Κρίστεν Γουίγκ) προκαλούν σταδιακά «ρωγμές» στο όλο οικοδόμημα της ζωής της, ο σύζυγός της φτάνει κι εκείνος στο αμήν, η δε κόρη της ελάχιστα αντιλαμβάνεται το νόημα της μητρικής σχέσης / σύνδεσης.

Ενδιαφέροντα όλα αυτά, όμως ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ έχει αποφασίσει να σκηνοθετήσει την Κέιτ Μπλάνσετ σαν… την ίδια την Άννα Γουίντουρ (!), με το μπλαζέ παρουσιαστικό εκείνης, το οποίο υποστηρίζει με άνεση η ηθοποιός, λες και υποδύεται την πρώην editor-in-chief της Vogue. Όλο αυτό κάπου «κλωτσάει» σε συνδυασμό με τον φιλμικό ρόλο της Μπερναντέτ Φοξ και δημιουργεί στο έργο μία αίσθηση αχρείαστης πολυπλοκότητας (κατά το «μπλέξαμε τα μπούτια μας»). Όταν η κόρη της προτείνει ένα ταξίδι στην Ανταρκτική, η αγοραφοβική μάνα θα πάθει κρίσεις πανικού, σε συνδυασμό με τα πλέον άκυρα ατυχήματα που προκαλεί η δήθεν απερισκεψία της στο σπίτι τής γειτόνισσας νιώθει πως δεν έχει θέση στον κόσμο καμία και… «εξαφανίζεται». Σύζυγος και κόρη θα αναζητήσουν τα ίχνη της, τα οποία οδηγούν… στο great wide open παγωμένου προορισμού.

Ο Λινκλέιτερ μάλλον αστοχεί στο κομμάτι της συμπεριφορικής μελέτης της ηρωίδας του, με την οποία η ταύτιση είναι σχετικά… απροσπέλαστη (ίσως λιγότερο αν είσαι γυναίκα και μάνα) και το φιλμ δείχνει να σέρνεται αφηγηματικά, με το συναίσθημα να απουσιάζει και τους κωμικούς τόνους να βασανίζονται από τις πλείστες νευρώσεις όλων των χαρακτήρων. Ίσως μοναδική στιγμή ανάσας, η σκηνή στο αυτοκίνητο με το «Time After Time» της Σίντι Λόπερ, ενός τραγουδιού που προκαλεί τη θέρμη στην ψυχή ακόμη και στον πιο τελειωμένα ψυχρό άνθρωπο του πλανήτη (η επανάληψή του στους τίτλους τέλους λειτουργεί ελαφρώς σαν boomerang, πάντως…).

Με το που ξεκινά το ταξίδι της Μπερναντέτ (και όσων την αναζητούν), η ταινία του Λινκλέιτερ… αλλάζει ταυτότητα, επιδιώκοντας να προσεγγίσει τα στερεότυπα μίας ευκολοχώνευτης και πιο «λαϊκής» λύτρωσης για τον μέσο θεατή (και δη τις γυναίκες), στρίβοντας προς φιλμικό προορισμό οικογενειακού μελοδράματος επανένωσης, με τις κοινοτοπίες και την προβλεψιμότητα να κυριαρχούν. Κάπου νιώθεις ότι το φιλμ μιλάει για μία ζωή που δεν υπάρχει, για μία σεναριακή φαντασίωση που απορεί κανείς γιατί βγήκε από τη… «φούσκα» της, ενώ ακόμη και η σκηνοθετική γραμμή του Λινκλέιτερ δεν είναι τόσο ορατή. Ίσως λειτουργεί καλύτερα σαν ένα παραμύθι για τη μεγαλοαστική τάξη που «υποφέρει» από ενοχλητικούς γείτονες οι οποίοι παρενοχλούν την ασφάλεια της… αφασίας τους. Μόλις χθες διάβαζα άρθρο για vegan που σέρνει τους γείτονές της στα δικαστήρια διότι διέπραξαν ανομολόγητα εγκλήματα, «συμπεριλαμβανομένων των μυρωδιών από το barbecue, του καπνού των τσιγάρων, των καρεκλών που τρίζουν στο πάτωμα, των φώτων που αντανακλούν, του θορύβου που κάνουν τα παιδιά τους όταν παίζουν basket και των ήχων που βγάζουν τα κατοικίδια πουλιά τους»! Και το όνομά της δεν είναι Μπερναντέτ Φοξ.