του Νίκου Παλάτου

Δεν έχουμε υπόψη μας την υπόθεση Βιγκιέ, πιθανολογούμε όμως πως υπήρξε από εκείνες που (όπως το δημοσιογραφικό κλισέ λέει) «συγκλόνισαν την κοινή γνώμη». Από την κάρτα που πέφτει με το ξεκίνημα κιόλας του φιλμ, πληροφορούμαστε τα απαραίτητα (για τους εκτός Γαλλίας θεατές, μάλλον) διαδικαστικά. Στις 27 Φεβρουαρίου 2000, η Σουζάν Βιγκιέ εξαφανίστηκε δίχως να αφήσει ίχνος κανένα. Οι υποψίες έπεσαν στον σύζυγό της, ο οποίος κατηγορήθηκε πως τη δολοφόνησε, αν και πτώμα ουδέποτε βρέθηκε. Εννέα χρόνια έπειτα αθωώθηκε της κατηγορίας, πλην όμως προ του εφετείου ο κίνδυνος καταδίκης του είναι ορατός.

Από εκεί ακριβώς πιάνει το νήμα της αληθινής τούτης ιστορίας ο πρωτοεμφανιζόμενος σε μεγάλου μήκους σκηνοθέτης Αντουάν Ρεμπό. Μένει πιστός (κατά τα φαινόμενα) σε ό,τι διαμείβεται εντός δικαστικής αιθούσης (και διαμείβονται πάρα πολλά εκεί…), φροντίζοντας όμως παράλληλα, ένεκα του κινδύνου το εγχείρημά του να καταλήξει να μοιάζει εξολοκλήρου με θεατρική παράσταση και όχι με κινηματογραφική ταινία, να πασπαλίσει το στόρι με μια γενναία δόση μυθοπλασίας. Το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι ένα δικαστικό δράμα, του οποίου το ενδιαφέρον στο πρώτο σκέλος εξανεμίζεται εξαιτίας της αδιάφορης εν πολλοίς υπόθεσης, ενώ στο δεύτερο δεν καταφέρνει να γίνει καν πιστευτό, καθώς ο κεντρικός – φανταστικός χαρακτήρας της Νόρα πάσχει χαρακτηριστικά ως σύλληψη.

Η Νόρα είναι αυτή που κινεί τα νήματα της εξέλιξης του στόρι, καθώς από το εναρκτήριο κιόλας πλάνο, αλαφιασμένη και με ιδιαίτερη επιμονή, προσπαθεί να πείσει (κυνηγώντας τον στα σκαλιά του δικαστικού μεγάρου) μεγαλοδικηγόρο να αναλάβει την έφεση που έχει ασκηθεί εναντίον του Βιγκιέ. Το ενδιαφέρον της για την υπόθεση προκύπτει από τη σχέση φιλίας που διατηρεί με τη μεγάλη κόρη τού κατηγορουμένου (όπως αρχικά ισχυρίζεται), κάτι που όμως δεν δικαιολογεί καθόλου όλα αυτά που κάνει προκειμένου να βοηθήσει τον άδικα δακτυλοδεικτούμενο ως συζυγοκτόνο πατέρα, και τα οποία σταδιακά τη φέρνουν προ του κινδύνου της απόλυσης από τη δουλειά της, αλλά και της αποξένωσης από τον γιο της. Η παραδοχή της, δε, πως στην πραγματικότητα ήταν μία εκ των ενόρκων της πρωτόδικης διαδικασίας και χάρη σε αυτό γνωρίζει καλά όλες τις πτυχές της δικογραφίας, ελάχιστα διαφοροποιεί τα πράγματα ως προς την αληθοφάνειά τους, αφού και πάλι η εμμονή της για την εκ νέου αθώωση του Βιγκιέ δεν αιτιολογείται ποτέ και για κανέναν λόγο (ομολογώ πως περίμενα ένα μεγάλο twist πάνω σε αυτό το κομμάτι, μάταια όμως).

Το δικαστικό μέρος της ταινίας είναι κατά τι πιο ουσιαστικό (χάρη και στην πληθωρική παρουσία του Ολιβιέ Γκουρμέ), όμως παραμένει ασφυκτικά εγκλωβισμένο, τόσο στα πρακτικά της δίκης, όσο και εντός της δικαστικής αιθούσης. Δεν ξέρω πόσο μπορεί να ενδιαφέρει κάποιον η εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση μιας υπόθεσης που φτάνει στο ακροατήριο χωρίς να υπάρχει προσωπική σχέση με το θέμα της (όσο πολύκροτη ή περίεργη και να είναι) – εμένα ομολογώ πως το θέαμα με άφησε παγερά αδιάφορο. Δεν έχουμε να κάνουμε, δηλαδή, με κάτι του στυλ «Η Άκρη του Νήματος» (1985) εδώ, φιλμ που συνδύαζε αγορεύσεις, ερωτήσεις και μαρτυρίες με μια θριλερική πλοκή μυστηρίου πλήρως ενταγμένη στην αφήγηση, αλλά παρακολουθούμε αυτή καθαυτή τη δίκη όπως εικάζουμε πως διεξήχθη στην πραγματικότητα, κάτι το οποίο εύστοχα παρουσιάζεται επί της οθόνης, πλην όμως σχεδόν κανένα κινηματογραφικό ενδιαφέρον δεν έχει. Ενισχύεται, μάλιστα, αυτό το γεγονός από την ατελείωτη ώρα των απομαγνητοφωνήσεων των διαφόρων τηλεφωνικών συνδιαλέξεων των εμπλεκομένων στην υπόθεση, που η Νόρα αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας κατ’ εντολή του… δικηγόρου της. Πρόκειται περί μιας επαναλαμβανόμενης διαδικασίας, που παρά το γρήγορο, κοφτό μοντάζ με το οποίο σερβίρεται, σε υποψιάζει πως δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ σε κάτι ουσιαστικό!

Ως μοναδική νότα μυστηρίου, με την οποία διανθίζεται το στόρι, στέκουν οι σαφείς υπαινιγμοί από πλευράς υπεράσπισης περί της γενικότερης θολής στάσης που κράτησε τις ημέρες μετά την εξαφάνιση της Σουζάν ο (διόλου κρυφός) εραστής της. Ο χαρακτήρας αυτός, όμως, δεν θα μπει ποτέ στη θέση του κατηγορουμένου, αν και είναι φανερό πως υπάρχει ζουμί και ουσία στις αμφιλεγόμενες πράξεις του, με τον Ρεμπό να επιδεικνύει μια υπέρ του δέοντος αφοσίωση στο κομμάτι της ακροαματικής διαδικασίας. Ακόμη και σε αυτό όμως σκοντάφτει, μιας και μετά βίας αφήνει τον κατηγορούμενο μεσιέ Βιγκιέ να αρθρώσει δύο λέξεις, διατηρώντας τον σταθερά σαν… άγραφο χαρτί καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας του. Έτσι, δεν μαθαίνουμε ποτέ πόσο καλή ή κακή ήταν η σχέση του με τη γυναίκα του, τι μέρος του λόγου ήταν η εξαφανισμένη, πώς στάθηκαν τα παιδία τους σε όλο αυτό το συμβάν και ούτω καθεξής. Στο τέλος, είτε αυτός αθωωθεί, είτε καταδικαστεί, ελάχιστη σημασία φαίνεται πως έχει για την «Εμμονή», μιας και η κατάληξη της δίκης είναι το έλασσον. Το μείζον είναι η πορεία προς εκεί, και ο δύστυχος κύριος Βιγκιέ μάλλον δεν χωρούσε σε αυτήν!