του Ηλία Φραγκούλη

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, το «Psycho Killer» έμοιαζε με μια κανονική pop επιτυχία στην Ελλάδα! Το άκουγες παντού. Μέχρι και στα παιδικά (μας) parties! Δεν γνωρίζαμε πολύ περισσότερα για τους Talking Heads. Ξαφνικά, γύρω στα τέλη του 1980, ο Γιάννης Πετρίδης παρουσιάζει (μέσα από τη ραδιοφωνική του εκπομπή στο Πρώτο Πρόγραμμα) το τέταρτο album αυτής της αμερικανικής μπάντας, το «Remain in Light». Τρέχω ν’ αγοράσω το βινύλιο με το που κυκλοφορεί κι εδώ. Και ανακαλύπτω ένα μουσικό έργο που (για μένα) παραμένει μέχρι σήμερα (και για πάντα) ο σημαντικότερος δίσκος ολόκληρης της δεκαετίας του ’80.

Το καλοκαίρι του 1982, οι Talking Heads εμφανίζονται ζωντανά (συνοδεία των Tom Tom Club, της μπάντας που δημιούργησαν η μπασίστρια Τίνα Γουέιμουθ και ο ντράμερ Κρις Φραντς) στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, σε μία αρκετά επεισοδιακή συναυλία, εξαιτίας των… μικρών, σχεδόν στρογγυλών μπουκαλιών αναψυκτικών που πωλούνταν εκείνα τα χρόνια στα γήπεδα. Είναι μία δυσάρεστη συναυλιακή ανάμνηση, που καμία σχέση δεν έχει με το συγκλονιστικό ντοκουμέντο που αποτελεί η κινηματογράφηση του live τους από τον Τζόναθαν Ντέμι, το «Stop Making Sense», το οποίο έκανε κάτι παραπάνω από… σαράντα χρόνια (!) για να φτάσει να διανέμεται στους ελληνικούς κινηματογράφους. Για όλους εμάς, που μεγαλώσαμε μαζί τους, αγαπήσαμε και σεβόμαστε η σημασία που έχουν (διαχρονικά) οι Talking Heads στα μουσικά πράγματα, είναι μια στιγμή απόλυτης συγκίνησης.

Όχι άδικα, το «Stop Making Sense» θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα φιλμ κινηματογραφημένης συναυλίας ever (αν ρωτάς κι εμένα, το τοποθετώ στην κορυφή μιας τέτοιας λίστας). Το αισθάνεσαι με το που βηματίζει στην άδεια σκηνή ο Ντέιβιντ Μπερν, ακουμπά ένα κασετόφωνο στο πάτωμα και παίζει μια acoustic version (με ρυθμική υποστήριξη από ένα drum machine) του «Psycho Killer», για να καταλήξει να παραπαίει σπασμωδικά, λες και χάνει τον έλεγχο του κορμιού του. Η σκηνή γεμίζει σταδιακά από επιπλέον όργανα και μουσικούς κι όταν η μπάντα παίρνει μπρος με το «Slippery People», είσαι πια… «αλλού»! Στο «Burning Down the House», το σώμα απαντά με ιδρώτα μπροστά στα όσα συμβαίνουν στη σκηνή και το tempo της μουσικής σε κάνει να αδυνατείς να βρίσκεσαι καθιστός εντός της κινηματογραφικής αιθούσης…

Ο μουσικός οργασμός του «Life During Wartime» και του «Making Flippy Floppy» σε κάνει να μειδιάς με τον στίχο «this ain’t no party, this ain’t no disco», ενώ οι αρθρώσεις σου λικνίζονται άναρχα μπροστά στις σωματικές κινήσεις του Μπερν που μοιάζει με… λάστιχο το οποίο αναζητά φόρμα!

Ο θεατής βυθίζεται σε μία ακατανίκητη ενεργειακή αύρα που ξυπνά το μυαλό (στιχουργικά), ενώ το σώμα του τον κάνει ν’ αναρωτιέται για το τι είναι ικανό να κάνει, όταν αυτό εμπνέεται από τη μουσική. Ο Μπερν «τεμαχίζει» τον εαυτό του ερμηνευτικά, αλλάζει «ταυτότητες» και vibes, εκρήγνυται εκστατικά σαν ένας αποστολικός κήρυκας στο μνημειώδες «Once in a Lifetime» και… «μεγεθύνεται» από ανδρική υπερηφάνεια φορώντας ένα γιγάντιο κοστούμι στην all-time classic εμφάνιση του «Girlfriend Is Better» που έχει αφήσει επικά παντοτινό αποτύπωμα στην pop κουλτούρα (πιο πρόσφατα το εντοπίσαμε με ρίγη χαράς στο «Ονειρικό Σενάριο» του Κρίστοφερ Μπόργκλι).

Η παθιασμένα υπερβατική υπεροχή της αφήγησης ενός κινηματογραφημένου κονσέρτου με τόσο ουσιαστικό νόημα ύπαρξης, το οποίο παραμένει αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου, εδώ και τόσες δεκαετίες, σε κάνει να νιώθεις όλο και πιο… δραματικά το καλλιτεχνικό κενό του σήμερα. Του σήμερα της… Τέιλορ Σουίφτ και του «The Eras Tour». Πόσο υπέροχα προλάβαμε να ζήσουμε, διάβολε!